کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط زیست در جلسه مورخ 19 /12 /1386 بنا به پیشنهاد شماره 39169-1 مورخ 1 /7 /1386 سازمان حفاظت محیط زیست و به استناد ماده (11) قانون مدیریت پسماندها – مصوب 1383 – و با رعایت جزء (3) بند (ج) مصوبه شماره 56061 /1901 مورخ 24 /4 /1386 شورای عالی اداری، ضوابط و روش های مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته را به شرح زیر تصویب نمود:
«ضوابط و روش های مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته»
مصوب 1386,12,19
ماده 1– اجرای این ضوابط در جهت دستیابی به اهداف زیر است:
الف – حفظ سلامت عمومی و محیط زیست در مقابل اثرات نامطلوب پسماندهای پزشکی.
ب – اطمینان از مدیریت اجرایی مناسب و ضابطه مند پسماندهای پزشکی.
پ – ایجاد رویه ای مناسب و ضابطه مند برای تولید، حمل، نگهداری، تصفیه، امحا و دفع پسماندهای پزشکی.
ماده 2– عبارات و اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
الف – قانون مدیریت پسماندها: منظور قانون مدیریت پسماندها – مصوب 1383 – می باشد.
ب – سازمان: سازمان حفاظت محیط زیست.
پ – وزارت: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
ت – پسماندهای پزشکی ویژه: به کلیه پسماندهای عفونی و زیان آور ناشی از بیمارستان ها، مراکز بهداشتی، درمانی، آزمایشگاه های تشخیص طبی، و سایر مراکز مشابه که به دلیل بالا بودن حداقل یکی از خواص خطرناک از قبیل سمیت، بیماری زایی، قابلیت انفجار یا اشتعال، خورندگی و مشابه آن که به مراقبت ویژه (مدیریت خاص) نیاز دارند، گفته می شود.
ث – چهار دسته اصلی پسماند پزشکی: 1- پسماند عفونی 2- پسماند تیز و برنده
3-پسماند شیمیایی و دارویی 4- پسماند عادی.
ج) بی خطر سازی: اقداماتی که ویژگی خطرناک بودن پسماند پزشکی را رفع نماید.
چ) سایر تعاریف مندرج در این ضوابط همان تعاریف قانون و آیین نامه اجرایی مدیریت پسماند خواهد بود.
ماده 3– وزارت، مسؤول نظارت بر اجرای ضوابط و روش های مصوب می باشد.
ماده 4– اجرای ضوابط و روش های مصوب برای کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که پسماندهای پزشکی را در هر شکلی تولید، تفکیک، جداسازی، جمع آوری، دریافت، ذخیره، حمل، تصفیه، دفع و یا مدیریت می نمایند الزامی است.
ماده 5– مدیریت های اجرایی پسماند موظفند بر اساس معیارها و ضوابط وزارت ترتیبی اتخاذ نمایند تا سلامت، بهداشت و ایمنی عوامل اجرایی تحت نظارت آنها تأمین و تضمین شود.
ماده 6– تولیدکنندگان پسماند موظف اند در جهت کاهش میزان تولید پسماند برنامه عملیاتی داشته باشد.
ماده 7– کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که مبادرت به تأسیس مرکز درمانی اعم از بیمارستان، درمانگاه و کلینیک می نمایند، موظفند برنامه مدیریت اجرایی پسماند واحد یاد شده را به تأیید وزارت برسانند.
ماده 8– پسماندهای پزشکی ویژه بر اساس تعریف مندرج در قانون، تا قبل از زمانی که تبدیل به پسماند عادی شوند، به عنوان پسماند ویژه محسوب می گردند.
فصل چهارم – طبقه بندی پسماندهای پزشکی
ماده 9– طبقه بندی پسماندهای پزشکی به شرح زیر می باشد:
ب – پسماندهای ناشی از مراقبت های پزشکی (پسماندهای پزشکی ویژه)
در جدول پیوست شماره (1) که به مهر «پیوست تصویبنامه هیأت وزیران» تأیید شده است، فهرست شرح تفصیلی این پسماندها ارایه شده است.
فصل پنجم – تفکیک، بسته بندی و جمع آوری
ماده 10– کلیه مراکز تولید کننده پسماند پزشکی (اعم از بیمارستان ها، درمانگاه ها، مراکز بهداشت، آزمایشگاه ها، مراکز تزریق، رادیولوژی ها، دندانپزشکی ها، فیزیوتراپی ها، مطب ها و سایر مراکز تولید پسماند پزشکی) موظفند در مبدأ تولید، پسماندهای عادی و پسماندهای پزشکی ویژه خود را با رعایت موارد زیر جمع آوری، تفکیک و بسته بندی نمایند.
ماده 11– به منظور مدیریت بهینه پسماند، مراکز تولید کننده پسماند پزشکی (اعم از بیمارستان ها، درمانگاه ها، مراکز بهداشت، آزمایشگاه ها، مراکز تزریق، رادیولوژی ها، دندانپزشکی ها، فیزیوتراپی ها، مطب ها و سایر مراکز تولید پسماند پزشکی) موظفند اقدامات زیر را انجام دهند:
الف – ترجیح بر استفاده از کالاهایی با تولید پسماند کمتر و غیرخطرناک (در مورد پسماندهای عادی (شبه خانگی) بیمارستانی، کالاهایی با تولید پسماند قابل بازیافت).
ب – مدیریت و نظارت مناسب بر مصرف.
پ – جداسازی دقیق پسماند عادی از پزشکی ویژه در مبدأ تولید پسماند.
ت – ترجیح بر استفاده از محصولات کم خطرتر به جای PVC، استفاده از رنگ های کم خطرتر به جای رنگ های با پایه فلزی.
ث – اولویت استفاده از:
1- پاک کننده های زیست تجزیه پذیر.
2- مواد شیمیایی ایمن تر.
3- استفاده از مواد پایه آب به جای مواد با پایه حلال.
ماده 12– هر واحد باید برنامه عملیاتی مدیریت پسماند پزشکی ویژه خود را تهیه و در صورت مراجعه نمایندگان سازمان یا وزارت ارایه دهد.
ماده 13– تولید کنندگان پسماند پزشکی موظفند پسماندهای تولیدی خود را شناسایی و آمار تولید را به تفکیک «عفونی»، «تیز و برنده»، «شیمیایی – دارویی» و «عادی» به صورت روزانه ثبت نمایند.
ماده 14– تولید کنندگان باید پسماندهای پزشکی ویژه را به منظور اطمینان از حمل و نقل بی خطر، کاهش حجم پسماندهای پزشکی ویژه، کاهش هزینه های مدیریت پسماند و بهینه سازی و اطمینان از امحا، از جریان پسماندهای عادی مجزا نمایند.
تبصره– تفکیک انواع مختلف پسماندهای پزشکی بر حسب چهار دسته اصلی از یکدیگر ضروری است.
ماده 15– کلیه پسماندهایی که روش امحای آنها یکسان می باشند نیاز به جداسازی و تفکیک از یکدیگر ندارند.
ماده 16– پسماندهای حاوی فلزات سنگین خطرناک باید به طور جداگانه تفکیک شود.
ماده 17– در صورت مخلوط شدن پسماند عادی با یکی از پسماندهای عفونی، شیمیایی، رادیواکتیو و نظایر آن خارج کردن آن ممنوع است.
ماده 18– پسماندهای پزشکی بلافاصله پس از تولید باید در کیسه ها، ظروف یا محفظه هایی قرار داده شوند که شرایط مندرج در این بخش را دارا باشند.
تبصره – در صورتی که از روش اتوکلاو برای تصفیه پسماند استفاده می شود لازم است که کیسه پلاستیکی پسماندهای عفونی و Safety Box قابل اتوکلاو کردن باشد.
ماده 19– بسته بندی پسماند پزشکی ویژه باید به گونه ای صورت پذیرد که امکان هیچ گونه نشت و سوراخ و پاره شدن را نداشته باشد.
تبصره – از آنجایی که بسته های حاوی پسماند، معمولاً حجم زیادی را اشغال می کنند، این بسته ها نباید پیش از تصفیه یا دفع فشرده شوند.
ماده 20– اعضا و اندام های قطع شدن بدن و جنین مرده طبق احکام شرع جمع آوری و تفکیک می گردد.
ماده 21– پسماندهای تفکیک شده باید در ظروف و کیسه هایی به شرح جدول شماره (1) پیوست شماره (3) که به مهر «پیوست تصویبنامه هیأت وزیران» تأیید شده است نگهداری شوند.
ماده 22– کلیه پسماندهای تیز و برنده باید در ظروف ایمن (Safety Box) جمع آوری و نگهداری شود که این ظروف باید دارای ویژگی های زیر باشند:
الف – به آسانی سوراخ یا پاره نشوند.
ب – بتوان به آسانی درب آن را بست و مهر و موم نمود.
پ – دهانه ظرف باید به اندازه ای باشد که بتوان پسماند را بدون اعمال فشار دست، در ظروف انداخت و خارج کردن آنها از ظرف ممکن نباشد.
ت – دیواره های ظرف نفوذ ناپذیر باشد و سیالات نتوانند از آن خارج شوند.
ث – پس از بستن درب، از عدم خروج مواد از آن اطمینان حاصل شود.
ج – حمل و نقل ظرف آسان و راحت باشد.
ماده 23– از کیسه های پلاستیکی برای جمع آوری و نگهداری پسماندهای تیز و برنده استفاده نشود.
ماده 24– دستگاه متراکم کننده و فشرده ساز و خردکننده نباید در مورد پسماندهای پزشکی استفاده شود مگر آنکه قبل از استفاده از دستگاه فوق و یا همزمان، ضدعفونی و یا بی خطر سازی پسماندها، انجام شده باشد. ظروف جمع آوری پسماندهای تیز و برنده نیز نباید به وسیله هیچ دستگاهی متراکم شوند.
ماده 25– کیسه های پلاستیکی حداقل باید دارای ویژگی های زیر باشند:
الف – برای جمع آوری و نگهداری پسماندهای غیر از پسماندهای تیز و برنده استفاده شوند.
ب – بیش از دوسوم ظرفیت پر نشوند تا بتوان در آنها را به خوبی بست.
پ – با منگنه و یا روش های سوراخ کننده دیگر بسته نشوند.
ماده 26– ظروف با دیواره های سخت حداقل باید دارای ویژگی های زیر باشند:
الف – در برابر نشت، ضربه های معمولی و شکستگی و خوردگی مقاوم باشند.
ب – باید پس از هر بار استفاده بررسی و کنترل شود تا از تمیز بودن، سالم بودن و عدم نشت اطمینان حاصل شود.
پ – ظروف معیوب نبایستی مورد استفاده مجدد قرار گیرند.
ماده 27– مایعات، محصولات خونی و سیالات بدن نباید در کیسه های پلاستیکی ریخته و حمل شوند مگر آنکه در ظروف یا کیسه های مخصوص باشند.
ماده 28– جنس ظروف نگهداری پسماند باید با روش تصفیه یا امحا سازگاری داشته باشد، همچنین ظروف پلاستیکی باید از پلاستیک های فاقد ترکیب های هالوژن ساخته شده باشند.
ماده 29– پسماندهای سیتوتوکسیک باید در ظروف محکم و غیرقابل نشت نگهداری شوند.
ماده 30– پسماندهای پزشکی باید پس از جمع آوری در ظروف و کیسه های شرح داده شده در جدول شماره (1) پیوست شماره (3) که به مهر «پیوست تصویبنامه هیأت وزیران» تأیید شده است، برای نگهداری و حمل، در داخل سطل با رنگ های مشخص قرار داده شوند. این سطل ها در صورتی که قابل استفاده مجدد باشند باید پس از هر بار خالی شدن، شسته و ضدعفونی شوند.
تبصره – جهت رفع آلودگی و گندزدایی از سطل ها، از روش های زیر استفاده می شود:
الف – شستشو با آب داغ حداقل 82 درجه سانتیگراد (180 درجه فارنهایت) به مدت حداقل 15 ثانیه
ب – گندزدایی با مواد شیمیایی زیر به مدت دست کم سه دقیقه:
1- محلول هیپوکلریت ppm 500 کلر قابل دسترس.
2- محلول فنل ppm 500 عامل فعال.
3- محول ید ppm 100 ید قابل دسترس.
4- محلول آمونیوم کواترنری ppm 400 عامل فعال.
5- سایر مواد گندزدای دارای مجوز با طیف متوسط.
ماده 31– از سطوح شیب دار نباید برای انتقال و جا به جایی پسماندهای عفونی استفاده نمود.
ماده 32– مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران موظف است با همکاری وزارت و سایر دستگاه های اجرایی حسب مورد، استانداردهای ماده (3) قانون و ماده (16) آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها مربوط به پسماندهای پزشکی را ظرف سه ماه تهیه نماید.
ماده 33– برچسب گذاری باید دارای ویژگی های زیر باشد:
الف – هیچ کیسه محتوی پسماند نباید بدون داشتن برچسب و تعیین نوع محتوای کیسه از محل تولید خارج شود.
ب – کیسه ها یا ظروف حاوی پسماند باید برچسب گذاری شوند.
پ – برچسب ها با اندازه قابل خواندن باید بر روی ظرف یا کیسه چسبانده و یا به صورت چاپی درج شوند.
ت – برچسب در اثر تماس یا حمل، نباید به آسانی جدا یا پاک شود.
ث – برچسب باید از هر طرف قابل مشاهده باشد.
ج – نماد خطر مشخص کننده نوع پسماند باید به شکل مندرج در جدول شماره (2) پیوست شماره (3) که به مهر «پیوست تصویبنامه هیأت وزیران» تأیید شده است برای پسماند عفونی و پسماند رادیواکتیو و پسماند سیتوتوکسیک باشد.
ح – بر روی برچسب باید مشخصات زیر ذکر گردد:
1- نام، نشانی و شماره تماس تولید کننده.
2- نوع پسماند.
3- تاریخ تولید و جمع آوری.
4- تاریخ تحویل.
5- نوع ماده شیمیایی.
6- تاریخ بی خطر سازی.
ماده 34– مسؤولان حمل و نقل پسماند، موظفند از تحویل گرفتن پسماندهای فاقد برچسب خودداری نمایند.
ماده 35– وقتی سه چهارم ظروف و کیسه های محتوی پسماند پزشکی ویژه، پر شد باید پس از بستن، آنها را جمع آوری نمود.
ماده 36– پسماندهای عفونی و عادی باید همه روزه (یا در صورت لزوم چندبار در روز) جمع آوری و به محل تعیین شده برای ذخیره موقت پسماند، حمل شوند.
ماده 37– باید جای کیسه ها و ظروف مصرف شده بلافاصله کیسه ها و ظروفی از همان نوع قرارداده شود.
ماده 38– سطل های زباله پس از خارج کردن کیسه پر شده پسماند، بلافاصله شستشو و گندزدایی شوند.
ماده 39– نگهداری پسماندهای پزشکی باید جدا از سایر پسماندهای عادی انجام شود.
ماده 40– محل ذخیره و نگهداری موقت باید در داخل مرکز تولید زباله طراحی شود.
ماده 41– جایگاه نگهداری پسماند باید دارای شرایط زیر باشد:
الف – پسماندهای پزشکی باید در محل به دور از تأثیر عوامل جوی نگهداری شوند و وضعیت کلی بسته بندی یا ظرف آنها در برابر شرایط نامساعد آب و هوایی مثل باران، برف، گرما، تابش خورشید و نظایر آن محافظت شود.
ب – جایگاه های نگهداری پسماندها باید به گونه ای ساخته شوند که نسبت به رطوبت نفوذناپذیر بوده و قابلیت نگهداری آسان با شرایط بهداشتی مناسب را فراهم آورد.
پ – جایگاه های نگهداری باید دور از محل خدمت کارکنان، آشپزخانه، سیستم تهویه و تبرید و محل رفت و آمد پرسنل، بیماران و مراجعان باشد.
ت – ورود و خروج حشرات، جوندگان، پرندگان و… به محل نگهداری پسماندها ممکن نباشد.
ث – محل نگهداری پسماند باید دارای تابلوی گویا و واضح باشد.
ج – محل نگهداری نباید امکان فساد، گندیدن یا تجزیه زیستی پسماندها را فراهم کند.
چ – انبار داری این پسماندها نباید به شیوه ای باشد که ظروف یا کیسه ها پاره و محتویات آنها در محیط رها شود.
ح – امکان کنترل دما در انبار نگهداری و نیز نور کافی وجود داشته باشد.
خ – سیستم تهویه مناسب با کنترل خروجی وجود داشته باشد. سیستم تهویه آن کنترل شود و جریان هوای طبیعی از آن به بخش های مجاور وجود داشته نباشد.
د – امکان تمیز کردن و ضدعفونی محل و آلودگی زدایی وجود داشته باشد.
ذ – فضای کافی در اختیار باشد تا از روی هم ریزی پسماند جلوگیری شود.
ر – دارای سقف محکم و سیستم فاضلاب مناسب باشد.
ز – دسترسی و حمل و نقل پسماند آسان باشد.
س – امکان بارگیری با کامیون، وانت و سایر خودروهای باربری وجود داشته باشد.
ش – انبار دارای ایمنی مناسب باشد.
ص – محل بایستی مجهز به سیستم آب گرم و سرد و کف شوی باشد.
ض – چنانچه بی خطرسازی در محل اتاقک نگهداری تولید انجام می شود باید فضای کافی برای استقرار سیستم های مورد نظر در محل نگهداری پسماند فراهم باشد.
ماده 42– محل نگهداری برای واحدهای کوچک می تواند شامل سطل های دارای سیستم حفاظتی واقع در یک محل امن باشد.
ماده 43– محل نگهداری پسماند باید سیستم امنیتی مناسب و مطمئن داشته و ورود و خروج پسماند با نظارت مسؤول مربوطه صورت پذیرد و از ورود افراد غیرمسؤول به آن جلوگیری به عمل آید. (امکان قفل کردن فراهم باشد)
ماده 44– بازدید از محل به منظور جلوگیری از نشت و یا ایجاد عفونت توسط تولید کننده صورت پذیرد.
ماده 45– در صورت عدم وجود سیستم سرد کننده، زمان نگهداری موقت (فاصله زمانی بین تولید و تصفیه یا امحا) نباید از موارد زیر تجاوز کند:
الف – شرایط آب و هوای معتدل: 72 ساعت در فصل سرد و 48 ساعت در فصل گرم.
ب – شرایط آب و هوایی گرم: 48 ساعت در فصل سرد و 24 ساعت در فصل گرم.
ماده 46– انواع پسماندهای پزشکی ویژه باید جدا از یکدیگر در محل نگهداری شوند و محل نگهداری هر نوع پسماند باید با علامت مشخصه تعیین شود. به خصوص پسماندهای عفونی، سیتوتوکسیک، شیمیایی، رادیواکتیو به هیچ وجه در تماس با یکدیگر قرار نگیرند.
ماده 47– حمل و نقل در واحد تولید کننده پسماند باید به صورت زیر صورت پذیرد:
الف – حمل پسماند در درون مرکز تولید پسماند به صورتی طراحی گردد که با استفاده از چرخ دستی یا گاری برای بارگیری و تخلیه آسان پسماند، امکان پذیر باشد.
ب – فاقد لبه های تیز و برنده باشد، به گونه ای که کیسه ها یا ظروف را پاره نکند.
ت – وسایل هر روز نظافت و ضدعفونی شوند.
ث – از چرخ دستی پسماند برای حمل مواد دیگر استفاده نشود و نشت ناپذیر باشد.
ج – از سیستم پرتاب برای انتقال زباله به محل نگهداری استفاده نشود.
ماده 48– تعویض وسیله حمل پسماند از انتهای بخش در بیمارستان برای انتقال به محل نگهداری موقت ضروری است.
ماده 49– در واحدهایی که حجم تولید پسماند کم است مانند مطب ها می توان از سطل زباله قابل شستشو، غیرقابل نشت، مقاوم و مجهز به کیسه های مقاوم برای حمل زباله استفاده شود.
ماده 50– تولید کننده پسماند می تواند حمل پسماند به محل امحا را از طریق قرارداد به شرکت های صالح واگذار نماید، نظارت بر حسن انجام کار بر عهده تولید کننده منطبق با .ماده (7) قانون مدیریت پسماندها خواهد بود.
ماده 51– جا به جایی، حمل و نقل و بارگیری بسته ها و ظروف باید به گونه ای صورت پذیرد که وضعیت بسته بندی و ظروف ثابت مانده و دچار نشت، پارگی، شکستگی و بیرون ریزی پسماند نشوند.
ماده 52– حمل و نقل فرامرزی پسماند، تابع قوانین و ضوابط کنوانسیون بازل می باشد.
ماده 53– بارگیری باید با شرایط زیر صورت پذیرد:
الف – واحد امحا کننده، از دریافت پسماندهای فاقد برچسب اکیداً خودداری نماید.
ب – کارگران باید در مراحل مختلف بارگیری و تخلیه مجهز به پوشش مناسب مطابق دستورالعمل ماده (5) قانون مدیریت پسماندها که توسط وزارت تدوین شده و به شرح پیوست شماره (4) که به مهر «پیوست تصویبنامه هیأت وزیران» تأیید شده است باشند.
پ – کیسه ها و ظروف را می توان مستقیماً در خودرو قرار داد.
ماده 54– خودرو حمل کننده پسماند باید دارای ویژگی های زیر باشد:
ب – قسمت بار نفوذناپذیر و نشت ناپذیر باشد.
پ– قسمت بار دو جداره بوده و دارای سیستم جمع آوری و نگهداری شیرابه باشد.
ت – قسمت بار دارای سیستم ایمنی، ضدحریق و ضد سرقت باشد.
ث – بر روی بدنه خودرو در دو سمت و در سمت عقب، نماد بین المللی نوع پسماند و نام شرکت حمل کننده و شماره مجوز خودرو درج شود.
ج – از خودرو حمل پسماند برای حمل مواد دیگر یا پسماندهای عادی استفاده نشود.
چ – اندازه خودرو متناسب با حجم پسماند باشد.
ح – ارتفاع درونی خودرو حدود 2/2 متر باشد.
خ – اتاق راننده از قسمت بار مجزا باشد.
د – امکان نظافت و ضدعفونی کردن داشته باشد. کف پوش خودرو از جنس فرش یا موکت نباشد و حتی الامکان پوششی یکپارچه و بدون درز داشته باشد.
ذ– در حین حمل و نقل و در زمان عدم استفاده قسمت بار قفل شود.
ماده 55– خودروهایی که قسمت بارکش آنها قابل جدا شدن است، ارجح می باشند، به این ترتیب می توان قسمت بار را در واحد بارگیری قرار داد و یا از آن به عنوان انبار استفاده کرده و پس از پر شدن، آن را با یک بارکش خالی، تعویض نمود.
ماده 56– در مواردی که زمان نگهداری یا حمل طولانی تر از زمان های مندرج در ماده (46) است، باید از کامیون های با سیستم سرد کننده استفاده کرد.
ماده 57– از مسیرهای کم ترافیک و کم حادثه برای رساندن پسماند به محل امحا استفاده شود.
ماده 58– حمل و نقل پسماند پزشکی صرفاً توسط شرکت های صلاحیت دار و بر اساس مجوز و فرم هایی صورت گیرد که توسط وزارت و سازمان صادر می شود و در صورت نیاز و درخواست باید به مسؤولان نظارتی اعم از وزارت، سازمان و مأموران راهنمایی و رانندگی ارایه گردد.
تبصره – حمل و انتقال پسماند پزشکی توسط پست ممنوع است.
ماده 59– حمل پسماند، صرفاً به مقصد نهایی مشخص شده در مجوز و بدون اتلاف زمان صورت پذیرد.
ماده 60– جابجایی و حمل و نقل پسماندهای تفکیک شده پزشکی ویژه با پسماندهای عادی ممنوع است.
فصل هشتم – بی خطر سازی، تصفیه و امحا
ماده 61– انتخاب روش بی خطر سازی و امحای پسماندهای پزشکی ویژه بستگی به عوامل مختلفی از جمله نوع پسماند، کارایی روش ضدعفونی، ملاحظات زیست محیطی و بهداشتی، شرایط اقلیمی، شرایط جمعیتی، میزان پسماند و نظایر آن دارد.
ماده 62– هر تولید کننده پسماند پزشکی ویژه می بایست یکی یا تلفیقی از روش های بی خطر سازی، تصفیه و امحا را انتخاب و پس از تأیید وزارت به اجرا گذارد.
ماده 63– مکان استقرار سیستم مورد استفاده در خصوص سیستم های متمرکز باید از نظر فنی و خروجی آلاینده ها به تأیید سازمان برسد.
ماده 64– بی خطر سازی پسماندهای عفونی و تیز و برنده توسط مراکز عمده تولید کننده پسماند پزشکی ویژه (مانند بیمارستان ها) و در شهرهای متوسط و بزرگ باید در محل تولید انجام شود تا مخاطرات ناشی از حمل و نقل و هزینه های مربوطه به حداقل برسد. در شهرهای کوچک و روستاها و مراکز کوچک، پسماندها می توانند در سایت مرکزی بی خطر گردند.
ماده 65– سایر مراکز تولید پسماند پزشکی ویژه (اعم از درمانگاه ها، مراکز بهداشت، آزمایشگاه ها، مراکز تزریق، رادیولوژی ها، دندانپزشکی ها، فیزیوتراپی ها، مطب ها و سایر مراکز تولید پسماند پزشکی) می توانند در سایت های منطقه ای یا مرکزی، زباله تولیدی را بی خطر نمایند و یا از امکانات بی خطر ساز بیمارستان های مجاور استفاده نمایند.
ماده 66– تحویل پسماند به واحدهای مرکزی تصفیه یا دفع فاقد مجوز ممنوع است.
ماده 67– واحدهای متمرکز بی خطر ساز پسماند باید از وزارت و سازمان مجوز دریافت نمایند.
ماده 68– مطابق ماده (7) قانون مدیریت پسماندها پس از تبدیل پسماند پزشکی ویژه به عادی، ساز و کار مدیریت آن همانند پسماند عادی صورت می گیرد.
ماده 69– هر روش تبدیل پسماند پزشکی ویژه به عادی باید دارای ویژگی های زیر باشد:
الف – دستگاه باید قابلیت غیرفعال سازی میکروبی اسپورهای باکتری (Microbial inactivation efficacy) به میزان حداقل تا (6) کاهش لگاریتمی در پایه (10) را داشته باشد. . (6Log10)
ب – محصولات جانبی سمی یا خطرناک در حین بی خطر سازی تولید نگردد.
پ– خطر و احتمال انتقال بیماری و عفونت را حذف نماید.
ت – مستندات مربوط به انجام فرآیند و بررسی صحت عملکرد دستگاه وجود داشته باشد.
ث – خروجی هر روش بایستی برای انسان و محیط زیست بی خطر بوده و به راحتی و بدون انجام فرآیند دیگری قابل دفع باشد.
ج – از لحاظ ایمنی دارای شرایط مناسب باشد و در کلیه مراحل کار، ایمنی سیستم حفظ شود.
ح – توسط جامعه قابل پذیرش باشد.
خ – از نظر بهداشتی و ایمنی برای کارکنان و کاربران و… بی خطر باشد و یا حداقل خطر را ایجاد نماید.
د – در راستای عمل به تعهدات بین المللی کشور باشد.
ذ – کلیه روش های مورد استفاده باید در قالب مدیریت پسماند به تأیید مراجع صالح برسد.
ر – در زمان های اپیدمی و خاص وزارت معیار جدید و موقت متناسب با شرایط و حداقل تا (6) کاهش لگاریتمی در پایه (10) باکتری های شاخص را اعلام می نماید.
ز – اعضا و اندام های قطع شده بایستی مجزا جمع آوری و برای دفع به گورستان محل حمل شده و به روش خاص خود دفن گردد.
تبصره – ضوابط و معیارهای روش های عمده تصفیه در پیوست شماره (2) که به مهر «پیوست تصویبنامه هیأت وزیران» تأیید شده است خواهد بود.
ماده 70– نصب هر گونه زباله سوز اعم از متمرکز و غیرمتمرکز در شهرها ممنوع است.
ماده 71– استقرار هر گونه سیستم تصفیه یا امحای مرکزی منوط به انجام مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی خواهد بود.
ماده 72– با تغییر فن آوری و روی کار آمدن فن آوری های نو، واحدهای تولید کننده موظف به بررسی کارآیی این فن آوری ها و در صورت تأیید، استفاده از آنها به جای روش های قدیمی تر می باشند.
ماده 73– این ضوابط به عنوان ضوابط جایگزین هر نوع ضابطه قبلی در این خصوص تلقی گردیده و در صورت وجود موارد مشابه، این ضوابط معتبر و قابل اجرا می باشد.
پرویز داودی – معاون اول رییس جمهور
پیوست 1
جدول طبقه بندی پسماندهای پزشکی ویژه
نام رده پسماند
شرح و مثال
پسماندهای عفونی
پسماندهای مظنون به داشتن عوامل زنده بیماری زا مانند محیط های کشت میکروبی آزمایشگاه، پسماندهای ناشی از جداسازی بیماران عفونی، بافت ها، (سواب آلوده)، مواد یا تجهیزاتی که با فرد مبتلا به بیماری عفونی تماس داشته اند و مواد دفع شده از این بیماران.
پسماندهای آسیب شناسی
مانند بافت ها و آبگونه های انسانی، تکه هایی از بدن انسان، خون و سایر آبگونه های بدن، جنین.
پسماندهای تیز و برنده
مانند سوزن تزریق، دستگاه (Set) انفورین، تیغه چاقو، چاقو، تیغ، شیشه های شکسته.
پسماندهای دارویی خطرناک
مانند داروهای تاریخ گذشته یا غیرلازم (اقلامی که حاوی دارو یا اقلامی که به دارو آلوده شده اند مانند قوطی ها و شیشه های دارویی) که در صورت آزاد شدن در محیط برای محیط و انسان مضر باشد.
پسماندهای ژنوتوکسیک
مانند پسماندهای دارای موادی با خصوصیات سمی برای ژن ها، از جمله پسماندهای دارای داروهای سایتوتوکسیک (که بیشتر در درمان سرطان به کار می روند)، و مواد شیمیایی سمی برای ژن ها.
پسماندهای شیمیایی خطرناک
که محتوی مواد شیمیایی مانند معرف های آزمایشگاهی، داروی ثبوت و ظهور فیلم، مواد ضدعفونی کننده و گندزدای تاریخ گذشته یا غیرلازم و حلاها می باشند. که در صورت آزاد شدن در محیط برای محیط و انسان مضر باشد.
پسماندهای دارای فلزات سنگین
مانند باتری ها، ترمومترهای شکسته، وسایل دارای جیوه برای اندازه گیری فشار خون و…
ظرف های تحت فشار
مانند سیلندرهای گازها، کارتریج گاز و قوطی افشان
پسماندهای پرتوساز
پسماندهای محتوی مواد رادیو اکتیو:
شامل مقررات خاص خود می شود و از شمول این ضوابط خارج است.
شرح انواع پسماندهای پزشکی ویژه
پسماندهای عفونی:
پسماندهای عفونی مظنون به داشتن عوامل زنده بیماری زا (باکتری ها، ویروس ها، انگل ها یا قارچ ها) به مقدار و با کیفیتی که بتوانند در میزبانان حساس موجب بیماری شوند، می باشند. این رده شامل موارد ذیل است:
کشت ها و مواد نگهداری شده حاوی عوامل بیماری زای ناشی از کار آزمایشگاه،
پسماندهای ناشی از عمل های جراحی و کالبد شکافی اجساد مبتلا به بیماری های عفونی (مانند بافت ها، مواد و تجهیزاتی که در تماس با خون یا دیگر آبگونه های بدن بوده اند).
پسماندهای بیماران عفونی بستری شده در بخش جداسازی (مانند مواد دفعی، پانسمان های زخم های جراحی یا عفونی، لباس های آلوده به خون انسان یا دیگر آبگونه های بدن)،
پسماندهایی که در تماس با بیماران عفونی همودیالیز شده باشند (مانند تجهیزات دیالیز از جمله لوله گذاری و فیلترها، حوله های یکبار مصرف، گان، پیش بند، دستکش ، و لباس آزمایشگاه)،
جانوران آزمایشگاهی آلوده.
هر نوع اسباب یا مواد دیگری که در تماس با اشخاص یا جانواران آلوده بوده اند.
توجه: «اجسام تیز و برنده»ی آلوده نیز یک زیر مقوله پسماندهای عفونی اند اما در این ضوابط جداگانه شرح داده می شوند.
کشت ها و مواد نگهداری شده به شدت آلوده کننده بوده و شامل عوامل بیماری زای عفونی بوده، پسماند کالبد شکافی ها، اجساد جانوران، و دیگر پسماندهایی که به آنها تلقیح شده و آلوده شده اند، یا در تماس با این گونه عوامل بیماری زا بوده اند «پسماندهای به شدت آلوده کننده» نامیده می شوند.
2- پسماندهای آسیب شناختی
پسماندهای آسیب شناختی شامل بافت ها، اندام ها، اجزای بدن، جنین انسان و جسد جانوران، خون، و آبگونه های بدن اند. در این مقوله اجزای قابل شناسایی بدن انسان و جانوران را «پسماندهای تشریحی» می نامند.
3- اجسام تیز و برنده
اجسام تیز و برنده اقلامی هستند که می توانند موجب زخم از قبیل بریدگی یا سوراخ شدگی شوند و عبارتند از: سوزن ها، سوزن های زیر جلدی، تیغه چاقوی جراحی و دیگر تیغه ها، چاقو، ست های انفوزیون، اره ها، شیشه شکسته ها، و ناخن بیماران و… که ممکن است عفونی باشند یا نباشند به هر حال به عنوان پسماندهای به شدت تهدید کننده سلامتی به شمار می آیند.
4- پسماندهای دارویی
پسماندهای دارویی عبارتند از داروهای تاریخ گذشته، مصرف نشده، تفکیک شده و آلوده. واکسن ها، مواد مخدر، و سرم هایی که دیگر به آنها نیازی نیست و باید به نحو مناسبی دفع شوند. این رده همچنین شامل اقلام دور ریخته شده مورد مصرف در کارهای دارویی مانند بطری ها و قوطی های دارای باقی مانده داروهای خطرناک، دستکش، ماسک، لوله های اتصال، و شیشه (ویال) های داروها هم بوده که در صورت آزاد شدن در محیط برای محیط و انسان مضر باشند.
5- پسماندهای ژنوتوکسیک
پسماندهای ژنوتوکسیک به شدت خطرناکند و ممکن است خصوصیات ایجاد جهش سلولی، عجیب الخلقه زایی، یا سرطان زایی داشته باشند این پسماندها مشکلات ایمنی جدی به وجود می آورند. این مشکلات هم درون بیمارستان و هم پس از دفع پسماندها در بیرون از بیمارستان می تواند باشد و باید مورد توجه خاص قرار داشته باشند، پسماندهای ژنوتوکسیک می توانند دارای داروهای سایتوتوکسیک معین (به شرح ذیل)، سایتوتوکسیک، مواد شیمیایی و مواد پرتوساز باشند، داروهای سایتوتوکسیک (یا ضد نئوپلازی) که مواد اصلی این مقوله را تشکیل می دهند، می توانند بعضی سلول های زنده را بکشند یا رشد آنها را متوقف کنند. این داروها برای شیمی درمانی سرطان ها به کار می روند. داروهای سایتوتوکسیک نقش مهمی در درمان انواع بیماری های نئوپلازیک دارند همچنین به عنوان ماده ایمونوساپرسیو هنگام پیوند اندام و درمان بیماری های گوناگون دارای اساس ایمنی شناختی کاربردهای گسترده ای دارند. داروهای سایتوتوکسیک بیشتر اوقات در بخش های تخصصی مانند بخش سرطان شناسی و واحدهای پرتو درمانی مصرف می شوند، که نقش اصلی آنها درمان سرطان است.
رایج ترین مواد ژنوتوکسیک مورد استفاده در مراقبت از تندرستی در کادر زیرنشان داده شده اند.
داروهای سایتوتوکسیک خطرناک را می توان به شرح زیر رده بندی کرد:
رایج ترین فرآورده های ژنوتوکسیک مورد استفاده در مراقبت های بهداشتی و درمانی
طبقه بندی شده به عنوان سرطانزا
– مواد شیمایی:
بنزین
داروهای سایتوتوکسیک و غیره:
آزاتیوپرین، کلرامبوسیل، کلرنفازین، سیکلو سپورین، سیکلو فسفامید، ملفالان، سیموستین، تاموکسیفن، تیوتپا، ترسولفان
مواد پرتوساز (رادیواکتیو)،
طبقه بندی شده به عنوان سرطانزای ممکن یا احتمالی
مواد سایتوتوکسیک و داروهای دیگر:
آزاسایتیدین، بلئومایسین، کاروموستاین، کلرامفنیکل، کلروزتوسین، سیس پلاتین، داکاربازین، دائو نوروبیسین، دی هیدروکسی متیل فلوراتریزین (مانند پانفوران که دیگر مصرف نمی شود)، دوکسوروبیسین، لوموستین، متیل تیوراسیل، مترونیدازول، میتومایسین، نافنوپین، نیریدازول، اگزازپام، فناستین، فنوباربیتال، فنیتوئین، پروکاربازین هیدروکلراید، پروژسترون، سارکولیزین، استرپتوزوسین، تری کلرمتین.
3- این طبقه بندی ها طبق طبقه بندی گروه کاری سازمان بین المللی پژوهش در باره سرطان است. (IARC)
مواد آلکیلاتور: که موجب آلکیلاسیون نوکلئوتیدهای DNA، و منجر به پیوند متقاطع و کدنویسی غلط در ذخیره ژنی می شوند.
آنتی متابولیت ها: که اثر بازدارنده بر ساخت زیستی اسیدنوکلئیک های سلول دارند.
مواد بازدارنده تقسیم سلولی، که از تکثیر سلول جلوگیری می کنند.
پسماندهای سایتوتوکسیک از چند منبع در مراقبت تندرستی تولید می شوند و می توان آنها را به شرح ذیل طبقه بندی کرد:
مواد آلوده به فرآورده های دارویی و تجویز داروها مانند سرنگ، سوزن، ویال، gauge، بسته بندی.
داروهای منسوخ شده، داروهای برگشتی از بخش های بیمارستان.
در بیمارستان های تخصصی سرطان، پسماندهای ژنوتوکسیک (که دارای مواد سایتوتوکسیک یا پرتوزا هستند) ممکن است تا 1% از مجموع پسماندهای بهداشتی درمانی را تشکیل دهند.
6- پسماندهای شیمیایی
پسماندهای شیمیایی تشکیل می شوند از مواد جامد و گازهای شیمیایی که به عنوان مثال برای کارهای تشخیصی و تجربی، و کارهای نظافت، خانه داری و گندزدایی، به کار می روند. پسماندهای شیمیایی مراقبت های بهداشتی درمانی می توانند خطرناک یا بی خطر باشند. در زمینه حفاظت از تندرستی موقعی خطرناک به شمار می آیند که حداقل یکی از خصوصیات ذیل را داشته باشند:
سمی؛
خاصیت خورندگی (مانند اسیدهای با PH‹2 و بازهای با PH›12) ؛
قابلیت احتراق خود به خود؛
واکنش دهنده (مانند مواد انفجاری، مواد واکنش دهنده در مقابل آب، و حساس به ضربه)؛
ژنوتوکسیک (مانند داروهای سایتوتوکسیک)
پسماندهای شیمیایی غیرخطرناک شامل آن دسته از مواد شیمیایی است که هیچ یک از خصوصیت های مذکور را نداشته باشند، مانند قندها، امینواسیدها، و بعضی املاح آلی و غیرآلی.
انواع مواد شیمیایی خطرناک مورد استفاده و رایح در تأسیسات و نگهداری مراقبت های بهداشتی درمانی و بیمارستان ها که به احتمال زیاد در پسماندها یافت می شوند در چند بند ذیل شرح داده می شوند.
7- پسماندهای محتوی فلزات سنگین
پسماندهای محتوی فلزات سنگین یک زیر رده از پسماندهای شیمیایی خطرناک، و به طور معمول به شدت سمی اند. پسماندهای دارای جیوه به طور مشخص از نشت تجهیزات شکسته شده بالینی به وجود می آیند. جیوه های پخش شده از چنین دستگاه هایی تا حد ممکن باید جمع آوری شوند.
بقایای کارهای دندان سازی هم مقدار زیادی جیوه دارد. پسماندهای دارای کادمیوم عمدتاً از باتری های دور ریخته و شکسته به وجود می آیند. برخی «پانل های تقویت شده با چوب» با مقداری سرب هنوز هم به عنوان ضد نفوذ کردن پرتوهای X و در بخش های تشخیصی به کار می روند. چند نوع دارو آرسنیک دارند اما در این ضوابط به عنوان پسماندهای دارویی شرح داده می شوند.
8- ظروف تحت فشار
بسیاری از انواع گازها در مراقبت از سلامتی و یا در تجهیزات آزمایشگاهی به کار می روند (کادر زیر را نگاه کنید). این گازها بیشتر اوقات در سیلندرهای تحت فشار، و قوطی های افشانه ای می باشند، و بسیاری از آنها وقتی خالی شوند یا دیگر نتوان از آنها استفاده کرد (در حالی که هنوز مقداری گاز در آنها باقی مانده)، قابل مصرف دوباره هستند، اما بعضی انواع دیگر – و به خصوص قوطی های افشانه – را باید به نحو مناسب دفع کرد.
گازها خواه از نوع خنثی (inert) یا بالقوه خطرناک که در ظروف تحت فشار قرار دارند همواره باید با دقت مدیریت شوند. ظرف گاز اگر در پسماند سوز انداخته شود یا به طور اتفاقی سوراخ شود ممکن است منفجر شود.
گازهایی که از همه بیشتر در مراقبت از سلامتی به کار می روند:
گازهای هوشبری: اکسید ازت، هیدرو کربن های هالوژنه فرار (مانند هالوتان، ایزوفلوران، و انفلوران) که به مقدار زیاد به جای اتر و کلروفرم استفاده می شود.
کاربردها – در اتاق عمل بیمارستان، هنگام زایمان در زایشگاه ها و در آمبولانس ها، در بخش های بیمارستان عمومی هنگام اجرای اعمال دردناک، در دندانپزشکی به عنوان تسکین به کار می روند.
اتیلین اکساید: کاربردها – برای سترون سازی تجهیزات جراحی و اسباب های پزشکی، در محل مرکزی توزیع لوازم، و گاهی در اتاق عمل بیمارستان.
اکسیژن: در سیلندرها یا انبارهای بزرگ به شکل گازی یا مایع نگهداری می شود و از طریق لوله کشی مرکزی توزیع می شود. کاربرد – مصرف استثناقی برای بیماران.
هوای فشرده: کاربردها – در کارهای آزمایشگاهی، تجهیزات درمان استنشاقی، تأسیسات و نگهداری تجهیزات و در دستگاه های کنترل محیط زیست.
9- پسماندهای پرتوسازی و رادیواکتیو: از شمول این ضوابط خارج است.
10- پسماندهای عادی:
پسماندهای ناشی از کارکردهای خانه داری و مدیریت اجرایی این مراکز می باشند که شامل: پسماندهای آشپزخانه، آبدارخانه، قسمت اداری مالی، ایستگاه های پرستاری، باغبانی و از این قبیل است. این پسماندها، بخش بزرگی از پسماندهای تولید شده در مراکز بهداشتی درمانی را تشکیل می دهند و باید نسبت به جداسازی آنها در مبدأ تولید اقدام شود مدیریت این دسته پسماندها مربوط به شهرداری ها، دهیاری ها و بخش داری ها می باشد.
پیوست 2
ضوابط و معیارهای روش های عمده تصفیه و دفع
معیارها و ضوابط روش سترون سازی با اتوکلاو
الف – در راهبری اتوکلاوها عوامل زیر باید مدنظر قرار گیرد:
زمان – درجه حرارت – فشار – نوع پسماند – نوع ظروف، نحوه بارگذاری و حداکثر میزان بارگذاری.
ب – این روش برای پسماندهای عفونی و تیز و برنده کاربرد دارد.
پ – پسماندهای شیمیایی و دارویی نباید با این روش تصفیه شوند.
ت – چنانچه از اتوکلاو بدون خردکن استفاده می شود باید کیسه و ظروف ایمن (S.B) حاوی پسماند، قابل اتوکلاو کردن باشند.
ث – میزان پسماندهایی که داخل دستگاه قرار داده می شود باید متناسب با حجم اتوکلاو باشد.
ج – مدت زمان سترون سازی بستگی به مقدار و چگالی بار (پسماند) دارد.
چ – دستگاه باید حداقل سالی یک بار کالیبره شود و مستندات آن موجود باشد.
ح – استفاده از شاخص های شیمیایی (مانند نوارهای حساس به حرارت یا موارد مشابه دیگر) برای هر دوره کاری (سیکل) که سترون می شوند، ضروری است تا نشان دهد شرایط کامل سترون سازی ایجاد شده است.
خ – استفاده از شاخص بیولوژیک با سیلوس استئاروترموفیلوس حداقل ماهی یک بار ضروری است تا از صحت عملیات سترون سازی اطمینان حاصل شود.
د – مستندات باید حداقل به مدت یک سال نگهداری شوند.
ذ – وقتی یک اتوکلاو گراویتی برای پسماند پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد:
درجه حرارت نباید کمتر از C°121 و فشار 15 پوند بر اینچ مربع (Psi) باشد و زمان ماند کمتر از 60 دقیقه نباشد.
برای یک اتوکلاو با زمان ماند 45 دقیقه درجه حرارت کمتر از C°135 نباشد و فشار Psi 31 باشد.
ر – وقتی یک اتوکلاو وکیوم، برای پسماند پزشکی استفاده می شود باید موارد زیر را شامل شود:
برای یک اتوکلاو با زمان ماند 45 دقیقه، درجه حرارت کمتر از C°121 نباشد و فشار Psi 15 باشد.
برای یک اتوکلاو با زمان ماند 30 دقیقه، درجه حرارت نباید کمتر از C°135 نباشد و فشار Psi 31 باشد.
ز – پسماند پزشکی نباید به عنوان پسماند تصفیه شده در نظر گرفته شود مگر اینکه اندیکاتور زمان، درجه حرارت و فشار نشان دهد که در طی فرآیند سترون سازی با اتوکلاو، زمان، درجه حرارت و فشار لازم تأمین شده است.
ژ – اگر به هر دلیل اندیکاتور زمان، درجه حرارت یا فشار نشان دهد که این سه عامل مناسب نبوده تمام بار پسماند پزشکی باید دوباره اتوکلاو شود تا فشار، درجه حرارت و زمان ماند مناسب به دست آید.
ثبت کردن پارامترهای راهبری (اداره کردن)
هر اتوکلاو باید مجهز به تجهیزات ثبت کامپیوتری یا گرافیک باشد تا به طور اتوماتیک و مداوم پایش شود و تاریخ، زمان، روز، تعداد بار و پارامترهای عملیاتی را به طور کامل در سراسر سیکل کامل کاری اتوکلاو ثبت کند.
آزمایش صحت فرآیند، تست اسپور
الف – اتوکلاو باید به طور کامل و مداوم اندیکاتور بیولوژیکی مصوب (حاوی Bacillus steraro thermo philus ) را در ماکزیمم ظرفیت طراحی شده هر واحد اتوکلاو بکشد.
ب – اندیکاتور بیولوژیک برای اتوکلاو ویال های اسپورهای باسیلوس استئاروترموفیلوس یا نوارهای اسپور با *1 اسپور در میلی لیتر است.
پ – تحت هیچ شرایطی برای اتوکلاوی که با دمای C°121 و فشار Psi 15 کار می کند زمان ماند پسماند در آن نباید کمتر از 30 دقیقه باشد.
آزمایش روتین
وقتی یک نوار اندیکاتور شیمیایی به یک درجه حرارت معین می رسد. تغییر رنگ می دهد و می تواند برای نشان دادن صحت و سقم اینکه درجه حرارت مناسب به دست آمده است مورد استفاده قرار گیرد.
ممکن است استفاده بیشتر از یک نوار روی بسته پسماند در محل های مختلف برای اطمینان از اینکه محتویات داخلی بسته ها به طور کامل اتوکلاو شده اند، لازم باشد.
2- ضوابط و معیارهای روش ماکروویو
الف – تصفیه با ماکروویو نباید برای پسماندهای رادیواکتیو، خطرناک یا سایتوتوکسیک، لاشه حیوانات آلوده، قسمت های بدن و اقلام فلزی بزرگ است استفاده شود.
ب – سیستم ماکروویو باید با تست راندمان / تست های روتین و برنامه تضمین شده اجرایی که ممکن است به وسیله تهیه کننده فراهم شود، قبل از اجرا تست شود.
پ – ماکروویو باید کاملاً باکتری ها و دیگر ارگانیسم های پاتوژن را بکشد که توسط اندیکاتور بیولوژیکی مصوب در حداکثر ظرفیت طراحی شده هر واحد ماکروویو ثابت می شود. اندیکاتورهای بیولوژیکی برای ماکروویو، اسپورهای Bacillus Subtilis با استفاده از ویال ها یا نوارهای اسپور که حاوی *1 اسپور در میلی لیتر است.
3-ضوابط و معیارهای دفن بهداشتی
الف – یک چاله یا ترانشه با حداقل 2 متر عمق حفر شود نصف آن با پسماند پر شود سپس 5/0 متر با آهک و تا سطح با خاک پر شود.
ب – باید مطمئن شد که حیوانات دسترسی به سایت دفن ندارند. حصارکشی با سیم های آهنی گالوانیزه یا نصب حفاظ، مناسب می باشد.
پ – اگر ترانشه در طول روز پر نشد، قبل از پر شدن کامل یک ترانشه، پس از ریختن پسماند یک لایه 10 سانتی متری خاک باید برای پوشش پسماند اضافه شود.
ت – عملایت دفن باید تحت نظارت کامل و دقیق صورت گیرد.
ث – به منظور جلوگیری از نشت آلاینده به آب های زیرزمینی سایت دفن باید نسبتاً غیرقابل نفوذ باشدو چاههای کم عمق نزدیک سایت نباشد.
ج – محل دفن باید از محل مسکونی دور باشد و در جایی واقع شود که مطمئن باشیم آبهای سطحی و یا زیرزمینی آلوده نمی شوند. منطقه نباید در معرض سیل یا فرسایش باشد.
چ – محل دفن توسط سازمان حفاظت محیط زیست تعیین می گردد.
ح – مسؤول سایت دفن باید اطلاعات همه ترانشه های دفن را نگهداری کند.
4-ضوابط و معیارهای زباله سوز
استانداردهای راهبری
راندمان سوزاندنC.E باید حداقل 5/99 درصد باشد.
راندمان سوزاندن با فرمول زیر محاسبه می شود:
100*=C.E
درجه حرارت اتاقک اولیه باید بیش از C°1200 باشد.
زمان ماند گاز در اتاقک ثانویه حداقل 2 ثانیه در درجه حرارت بیش از C°1600 با حداقل 7-6 درصد اکسیژن در گاز دودکش(STACK GAS) باشد.
استاندارد خروجی ها:
استاندارد خروجی ها (تا زمان تدوین استاندارد ملی) مطابق با استاندارد جدول پیوست (1-2) باشد.
– در زباله سوزها باید تجهیزات مناسب برای کنترل آلودگی نصب شود.
– امکانات لازم برای ثبت و اندازه گیری و پایش کلیه خروجی های زباله سوز وجود داشته باشد.
– پسماندهایی که قرار است سوزانده شوند نباید با هیچ ماده گندزدای کلردار گندزدایی شوند.
ترکیبات هالوژن دار و پلاستیک های کلردار نباید سوزانده شوند.
پسماندهای حاوی فلزات سنگین نباید سوزانده شوند.
– ظروف تحت فشار و افشانه ها برای جلوگیری از انفجار نباید در داخل زباله سوز قرار گیرند.
– فلزات سمی در خاکستر حاصل از سوزاندن باید در مقادیر معین (قانونی) و مشخص شده در پسماندهای پزشکی ویژه (استانداردهای بین المللی) باشد.
– از زباله سوزهای دارای استاندارد و تأیید شده با رعایت خروجی مندرج در جداول پیوست (1-2) استفاده شود.
– مقادیر زیاد پسماندهای شیمیایی واکنش دهنده نباید سوزانده شوند.
– املاح نقره و پسماندهای پرتونگاری و عکاسی نباید سوزانده شود.
– محل نصب زباله سوز بایستی به تأیید سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت بهداشت برسد.
روش محفظه سازی
الف – این روش برای پسماندهای شیمیایی، دارویی و تیز و برنده کاربرد دارد.
ب – داروهای سایتوتوکسیک را نیز می توان پس از محفظه سازی دفن نمود.
شرح روش: یک ظرف پلاستیکی یا فلزی را تا سه چهارم از پسماند پر کرده سپس آن را با ماده ای مانند فوم پلاستیک – ماسه – سیمان سفید یا خاک رس پر می کنند و پس از خشک شدن ماده افزودنی، درب آن را محکم بسته و در محل چاله دفع می شود.
پیوست 3
جدول شماره 1: ویژگی های ظروف و کیسه های تفکیک پسماندهای پزشکی
ردیف
نوع پسماند
نوع ظرف
رنگ ظرف
برچسب
1
عفونی
کیسه پلاستیکی مقاوم
زرد
عفونی
2
تیز و برنده
استاندارد Safety Box
زرد با درب قرمز
تیر و برنده – دارای خطر زیستی
3
شیمیایی و دارویی
کیسه پلاستیکی مقاوم
سفید یا قهوه ای
شیمیایی و دارویی
4
پسماند عادی
کیسه پلاستیکی مقاوم
سیاه
عادی
(جدول 1-2) استاندارد موقتی برای زباله سوزهای موجود و جدید
آلاینده های خطرناک هوا
استاندارد موقت خروجی
منابع موجود
منابع جدید
دی اکسید / فوران
ng TBQ/dscm یا 2/0 یا
ng TBQ/dscm یا 40/0 دما در ورودی دستگاه کنترل ذرات معلق <یا مساوی 400 درجه فارنهایت
ng TBQ/dscm یا 2/0
جیوه
mg/dscm130
mg/dscm45
مواد معلق
mg/dscm 34
(Mg/dscm 015/0)
mg/dscm 34
(Mg/dscm 015/0)
فلزات نیمه فرار
Mg/dscm240
Mg/dscm130
فلزات با فراریت کم
Mg/dscm97
Mg/dscm97
اسید هیدروکلریک / گاز کلر
Ppmv77
Ppmv21
هیدرو کربن ها
Ppmv10
یا Ppmv100 منوکسید کربن
Ppmv10
یا Ppmv100 منوکسید کربن
راندمان انهدام و حذف
برای منابع جدید و موجود، 99/99% برای هر کدام از اجزای آلی خطرناک طراحی شده است. برای منابعی که زائدات خطرناک را می سوزاند
¸FO20¸FO21¸FO22¸FO23¸FO26¸FO27
99/99% اجزای آلی خطرناک طراحی می شود
منبع سایت صلح
ثبت دیدگاه