بسمه تعالی
با صلوات بر محمد و آل محمد
وزارت بازرگانی – وزارت صنایع و معادن – وزارت کار و امور اجتماعی
معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
وزیران عضو کمیسیون اقتصاد در جلسه مورخ 2/2/1387 بنا به پیشنهاد شماره 2178/1 مورخ 26/1/1385 وزارت بازرگانی و به استناد مواد (33)، (36) و (39) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران – مصوب 1383 – و با رعایت تصویبنامه شماره 164082/ت373هـ مورخ 10/10/1386 آیین نامه «ساماندهی خوشه ها و شبکه های صادرات گرای کسب و کار» را به شرح زیر تصویب نمودند:
آیین نامه ساماندهی خوشه ها و شبکه های صادرات گرای کسب و کار
مصوب 1387,02,02
ماده 1 – اهداف این آیین نامه، افزایش سطح رقابت پذیری صادرات کشور، کاهش موانع ناشی از اندازه بنگاه ها و حمایت از کار جمعی و مشترک آنها در صادرات و به ویژه هدایت بخشی از منابع پیش بینی شده جهت گسترش بنگاه های کوچک اقتصادی زودبازده و کارآفرین از طریق ایجاد، توسعه و ارتقای خوشه ها و شبکه های صادرات گرا است.
ماده 2 – در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مربوط به کار می روند:
الف – خوشه های کسب و کار: مجموعه ای از بنگاه های کسب و کار که در یک مکان جغرافیایی یا ملی در تولید و عرضه یک یا چند محصول (کالا و خدمت) مشابه یا مرتبط و یا مکمل فعالیت می نمایند. هر خوشه به صورت شرکتی با شخصیت حقوقی مستقل تشکیل و اداره می شود و سرمایه آن متعلق به بنگاه های یاد شده است.
ب – شبکه های کسب و کار: مجموعه ای از بنگاه های کسب و کار در فعالیت های مشترک دارای پراکندگی جغرافیایی.
پ – اجزای خوشه های کسب و کار: تمامی حقله های زنجیره تولید نظیر تولیدکنندگان و بنگاه های فعال و نیز تأمین کنندگان کالا و خدمات، خریداران، سازمان ها و نهادهای پشتیبان و اتحادیه هایی که در واحدهای مرتبط و پشتیبان طبقه بندی می شوند.
ت – خوشه های صادرات گرای کسب و کار: خوشه هایی که بخشی از محصولات آنها به صورت مستمر و منظم صادر می گردند یا دارای پتانسیل صادرات می باشند.
ث – عاملان توسعه خوشه ها: اشخاص حقیقی و یا حقوقی که تجربه کافی در حوزه بنگاه های کوچک و متوسط و نیز بازاریابی و صادرات دارند و دارای قابلیت های ایجاد ارتباط مثبت و اثربخش، قدرت تحلیل اقتصاد کسب و کار، آشنا به رویکردهای کل گرا و سیستمی، مدیریت استراتژیک، توان حل تعارضات، روحیه پویا و فعال باشند.
ج – توسعه خوشه ها و شبکه های صادرات گرا: تبدیل یا توسعه خوشه ها و شبکه های موجود بالفعل یا بالقوه به خوشه ها و شبکه های صادرات گرا.
ماده 3 – کمیسیون اقتصاد دفتر هیأت دولت، تنظیم راهبردها و خط مشی های توسعه خوشه های صادرات گرا، تعیین مشوق ها و کمک ها و رفع موانع را بر عهده خواهد داشت و در موارد مربوط به خوشه های مزبور از وزیران سایر وزارتخانه های ذی ربط جهت حضور در جلسه دعوت به عمل خواهد آمد. کارگروه کارشناسی توسعه خوشه ها و شبکه های صادرات گرا با عضویت نمایندگان دستگاه های عضو شورا و سایر دستگاه های ذی ربط حسب مورد تشکیل و دبیرخانه آن در وزارت بازرگانی (سازمان توسعه تجارت ایران) مستقر می گردد.
تبصره – کارگروه توسعه صادرات استان ها وظایف کارگروه کارشناسی توسعه خوشه ها و شبکه های صادرات گرا را در استان ها انجام می دهند و سازمان های بازرگانی استان ها دبیرخانه آن خواهند بود.
ماده 4 – برخی زمینه های فعالیت های خوشه های صادرات گرای کسب و کار عبارتند از:
خوشه های صادرات گرای کسب و کار در کلیه زیربخش های صنعت و معدن، خدمات و کشاورزی (به ویژه صنایع غذایی و تبدیلی)، فرهنگی، هنری، صنایع خلاقه، ترانزیت و حمل و نقل، تجارت مرزی، صنایع دستی، فرش دستباف، اصناف، خدمات بهداشتی، خدمات آموزشی، فن آوری اطلاعات، گردشگری، صنایع نوین که در سطوح ملی، منطقه ای، استانی و محلی توزیع می گردند.
ماده 5 – به منظور تأمین اهداف موضوع این آیین نامه دستگاه های اجرایی زیر وظایف مشروح زیر را به عهده دارند:
الف – سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران: ارایه کمک های فنی و مشاوره ای صنعتی
ب – سازمان توسعه تجارت ایران: ارایه کمک های فنی و مشاوره ای صادراتی
پ – سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران: تقویت فرهنگ سازی عمومی در راستای ارتقای فرهنگ کارگروهی و جمعی و حرکت به سمت کارایی جمعی، تقویت سرمایه اجتماعی و کمک به رفع آسیب های سرمایه اجتماعی به عنوان پیشنیاز اصلی موفقیت طرح ها
ت – وزارت کار و امور اجتماعی: تدوین و هدایت بخشی از سیاست های اشتغال و بخشی از منابع اختصاص یافته به امر اشتغال زایی به سمت خوشه ها و شبکه های صادرات گرا
ث – وزارت تعاون: کمک به تشکیل اجزای مختلف خوشه های صادرات گرا در قالب شرکت ها و اتحادیه های تعاونی و تنظیم سیاست های حمایتی
ج – بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران: تخصیص منابع ارزی و هدایت بخشی از تسهیلات بانکی به سمت خوشه های صادرات گرا
چ – بانک های تجاری و تخصصی و به ویژه بانک توسعه صادرات ایران: ارایه تسهیلات مالی
ح– صندوق ضمانت صادرات ایران: پوشش ریسک ها و ضمانت ها
خ – معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور: پیش بینی اعتبارات لازم در لوایح بودجه سالانه
د – سایر وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی: حسب مأموریت هر یک از آنها در سطح ملی
ذ – واحدهای استانی وزارتخانه ها و مؤسسه های دولتی: حسب مأموریت هر یک از آنها در سطح استان، شهرستان، شهر، بخش و دهستان.
تبصره – اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، اتاق تعاون جمهوری اسلامی ایران، اتاق های بازرگانی و تعاون استانی و کلیه تشکل های تولیدی و صادراتی و صنفی رسمی کشور وظیفه تشویق و تسهیل توسعه خوشه ها و شبکه ها و حسب مورد انجام وظایف عاملان توسعه خوشه ها و شبکه ها را به عهده دارند.
ماده 6 – برخی از وظایف عمومی و مشترک دستگاه های اجرایی ذیربط در راستای اهداف این آیین نامه به شرح زیر است:
الف – شناسایی و معرفی خوشه های صادرات گرا مرتبط با مأموریت هر دستگاه در مناطق مختلف کشور
ب – کمک به برگزاری دوره های آموزشی فنی و تخصصی تولیدی با کیفیت بهتر جهت نیروهای انسانی مورد نیاز خوشه ها
پ– اطلاع رسانی و فرهنگ سازی در بخش فعالیت مربوط به مزایای خوشه ها و توسعه خوشه ها در بخش
ت– انتخاب و اولویت گذاری توسعه خوشه ها از میان خوشه های بالفعل و بالقوه صادراتی بر اساس معیارهای گزینش
ث– طراحی چارچوب های سامان دهی و توسعه خوشه ها
ج– هدف گذاری و برنامه ریزی توسعه خوشه ها
چ– معرفی افراد و دفاتر واجد شرایط به عنوان عاملان توسعه خوشه ها و یا تیم های توسعه خوشه ها
ح – تهیه فهرست های تلفیقی خوشه های صادرات گرا در سطح ملی و استانی و فهرست اولویت های سرمایه گذاری
خ – ارایه فهرست های مربوط به مراجع ذیربط، بانک ها و سایر نهادهای تخصصی
د – اطلاع رسانی فهرست ها به متقاضیان سرمایه گذاری جهت استفاده از تسهیلات بنگاه های زودبازده و سایر تسهیلات و منابع
ذ – حمایت و پشتیبانی از طرح های توسعه خوشه ها در کلیه مراحل
ر – پیشنهاد طرح ها جهت توسعه خوشه ها و رفع موانع و تنگناها
ز– نظارت بر اجرا و ارایه گزارش عملکرد به وزارت بازرگانی
ژ– شناسایی و تعیین نهادهای پشتیبان و زیرساخت های فیزیکی و نرم افزاری
ماده 7 – معیارهای انتخاب و اولویت گذاری خوشه های صادرات گرا جهت توسعه یا تکمیل و ارتقا به ترتیب عبارتند از:
الف – سهمی از صادرات در سال های گذشته یا پتانسیل های صادراتی و بازارهای رو به رشد
ب – میزان ارزش افزوده تولید داخل
پ – وجود ظرفیت تولید در منطقه جغرافیایی بر مبنای بنگاه های کوچک و متوسط
ت – وجود ارتباطات پسین و پیشین در منطقه و در سطح ملی و مزیت های نسبی و بالقوه رقابتی (فرایند، محصول، هزینه و منابع)
چ – حداقل سطحی از سرمایه اجتماعی و مهارت های مدیریتی مورد نیاز در دستگاه ها
ماده 8 – وزارتخانه ها و سایر دستگاه های اجرایی ذیربط موظفند در انتهای هر سال، برنامه توسعه خوشه های صادرات گرای مرتبط با مأموریت خود را بر اساس تلفیق و اولویت بندی طرح های درخواستی متقاضیان و نیز بنا به تشخیص خود، تنظیم و به کمیسیون اقتصاد دفتر هیأت دولت ارایه نمایند.
ماده 9 – رئوس اقدامات حمایتی دستگاه های اجرایی از توسعه خوشه های صادرات گرا در دو گروه کمک ها، حمایت ها و مشوق های مالی و غیرمالی که به پیشنهاد وزارت بازرگانی در بودجه سالانه لحاظ خواهد شد، به شرح زیر می باشد:
1– کمک های عمومی، فنی و تخصصی:
الف – کمک به ایجاد فضای محیطی مساعد برای توسعه خوشه ها
ب – کمک به توسعه زیرساخت های تخصصی صادرات گرا
پ– کمک به برنامه های صادراتی خوشه ها
ت– کمک به ایجاد واحدهای خدمات کسب و کار خوشه ها یا مراکز ذی ربط
ث– کمک به ایجاد، توسعه و بهبود وضعیت شبکه ها و کنسرسیوم های صادراتی، شرکت های تخصصی صادراتی، اتحادیه ها و تشکل های صادراتی
ج – کمک به ایجاد یا بهبود نهادها و واحدهای پشتیبان
چ – کمک به ایجاد یا توسعه واحدهای مرتبط
ح – کمک به ایجاد، توسعه و بهبود منابع و تسهیلات مشترک
خ – کمک به ایجاد، توسعه یا بهبود و تخصصی کردن زیرساخت های موجود
د – کمک به ترویج و معرفی خوشه ها در بازارهای صادراتی
ذ – کمک به تحقیقات بازارهای صادراتی
ر – کمک به فرهنگ سازی و تحکیم و بهبود سرمایه اجتماعی
ز – کمک به فعالیت ها و پروژه هایی که منجر به افزایش پتانسیل صادرات خواهد شد.
ژ – کمک به تشکیل شرکت های تعاونی ذی ربط خوشه ها
الف – کمک ها، مشوق ها و حمایت های مستقیم اجرایی مالی به صورت هدفمند و برای مدت محدود تا گذر خوشه از مرحله اولیه راه اندازی خواهد بود و شامل جوایز صادراتی نیز می گردد.
ب – مشوق ها و جوایز صادراتی خوشه ها شامل اقدامات مشترک صادراتی نظیر اطلاع رسانی و تبلیغ و ترویج مشترک در بازارها، ایجاد دفاتر بازاریابی مشترک، منابع مشترک عملیاتی صادرات از جمله انبارها، پایانه های تخصصی و غیره و مشارکت گروهی در نمایشگاه ها و هیأت ها و بخشی از هزینه مطالعات شناختی طرح ها و نظایر آن خواهد شد.
تبصره 1– اقدامات حمایتی دستگاه ها معطوف به طرح ها و پروژه های خوشه های صادرات گرا و فعالیت های مشترک و گروهی مرتبط به خوشه ها خواهد بود.
تبصره 2– وزارت بازرگانی (سازمان توسعه تجارت ایران) حداکثر دو ماه پس از ابلاغ این آیین نامه «بسته حمایتی و دستورالعمل اجرایی حمایت های صادراتی خوشه های صادرات گرا» را تنظیم و به کمیسیون اقتصاد دفتر هیأت دولت پیشنهاد خواهد نمود.
تبصره 3– وزارت بازرگانی اعتبار مورد نیاز این ماده را هر ساله در بودجه سالانه خود پیش بینی می نماید.
ماده 10– سازمان توسعه تجارت ایران به عنوان متولی ایجاد و حمایت خوشه ها با همکاری تخصصی و فنی دستگاه های مرتبط در امر خوشه های صادرات گرا تعیین می گردد که تدوین نظام اجرایی طرح ها و پروژه های ایجاد و توسعه خوشه های صادرات گرا را با همکاری دستگاه های اجرایی ذیربط بر عهده داشته و همچنین مرجع نظارت بر اجرای نظام مزبور خواهد بود.
ماده 11– بهره گیری از تسهیلات مندرج در این آیین نامه منوط به قرار داشتن طرح در فهرست خوشه ها مصوب کمیسیون اقتصاد دفتر هیأت دولت و تأییدیه ایجاد یا توسعه خوشه های صادرات گرا توسط کارگروه کارشناسی در مرکز یا کارگروه توسعه صادرات استان و صدور گواهی با امضای مشترک سازمان توسعه تجارت ایران و دستگاه ذی ربط بوده و متقاضی توسط سازمان توسعه تجارت ایران به بانک عامل معرفی می شود.
تبصره – دستورالعمل مربوط به فرایند اخذ تقاضا و بررسی و صدور گواهی ظرف دو ماه توسط سازمان توسعه و تجارت ایران تهیه و پس از تصویب از سوی وزیر بازرگانی ابلاغ خواهد شد.
ماده 12– کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، اتاق تعاون جمهوری اسلامی ایران، تشکل های خصوصی و تعاونی می توانند طرح های توسعه یا تکمیل و ارتقای خوشه های صادرات گرا را در کلیه کالاها و خدمات بالفعل یا بالقوه صادراتی مطابق چارچوب ها و ضوابط تنظیمی مصوب به سازمان توسعه تجارت ایران در مرکز و سازمان های بازرگانی در استان ها تسلیم نمایند. سازمان های مزبور موظفند ظرف سه ماه نظر خود را اعلام و درصورت تأیید مطالعات شناختی انجام شده، مراتب را جهت تهیه مطالعات جامع به متقاضی اعلام خواهند نمود. متقاضی موظف است ظرف شش ماه در چارچوب تعیین شده، طرح نهایی را ارایه نماید. طرح های تصویب شده جهت استفاده از تسهیلات و حمایت های مورد نظر به دستگاه های اجرایی ذی ربط و بانک ها معرفی می گردند.
تبصره 1– عاملان توسعه خوشه ها از میان اشخاص حقیقی و حقوقی و تشکل های واجد شرایط با اولویت بخش تعاون انتخاب خواهند شد.
تبصره 2– چارچوب مورد نظر این بند در آیین نامه جداگانه ای توسط کارگروه کارشناسی تهیه و جهت تصویب به کمیسیون اقتصاد دفتر هیأت دولت ارایه خواهد شد.
ماده 13– نحوه عمل و چگونگی اجرای طرح ها در دستگاه های اجرایی در رابطه با خوشه های صادرات گرا توسط وزارتخانه های بازرگانی و صنایع و معادن تهیه و پس از تصویب در کمیسیون اقتصاد دفتر هیأت دولت از سوی کمیسیون مذکور ابلاغ خواهد شد. دستگاه مربوط موظف است، برنامه مستمر آموزشی توسعه خوشه ها را ظرف سه ماه پس از ابلاغ این آیین نامه تدوین و در اختیار مؤسسات آموزشی مورد تأیید خود قرار داده و بر اجرای آن نظارت نماید.
ماده 14– طرح ها، پروژه ها و فعالیت های مشترک و جمعی ذیل طرح های توسعه خوشه های صادرات گرا که مطابق ضوابط این آیین نامه تنظیم می شوند، مشمول تصویبنامه شماره 46468/ت34055هـ مورخ 5/9/1384 بوده و از کلیه تسهیلات و امتیازات مقرر در آیین نامه مذکور برخوردار می باشند.
تبصره – کارگروه های اشتغال و سرمایه گذاری استان ها موضوع تصویبنامه شماره 46468/ت34055هـ مورخ 5/9/1384 موظفند طرح ها، پروژه ها و فعالیت های ماده (12) را پس از تصویب کارگروه کارشناسی یا کارگروه توسعه صادرات استان موضوع ماده (70) قانون برنامه سوم توسعه تنفیذی در ماده (83) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و انجام تشریفات این ماده در اولویت قرار دهند.
ماده 15– وزارت بازرگانی در چارچوب مصوبات کمیسیون اقتصاد دفتر هیأت دولت و با هماهنگی دستگاه های ذی ربط به منظور کمک به تأمین بخشی از هزینه های مورد نیاز طرح های مطالعاتی، آموزشی و ترویجی و همچنین ارایه مشوق هایی برای ایجاد زیرساخت های تخصصی مرتبط، موظف است اعتبار لازم را در بودجه سالانه خود پیش بینی و به معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور ارایه نماید.
ماده 16– وزارت بازرگانی مسؤول نظارت بر حسن اجرا و پیگیری این آیین نامه بوده و گزارش های عملکرد آن را به کمیسیون اقتصاد دفتر هیأت دولت ارایه خواهد نمود.
این تصویبنامه در تاریخ 14/2/1378 به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
پرویز داودی – معاون اول رییس جمهور
منبع سایت صلح
ثبت دیدگاه