آیین نامه اجرایی بند (ح) ماده (133) و ماده (134) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران
مصوب 1392,03,01
شورای اقتصاد در جلسه مورخ 1/ 3/ 1392 درخواست شماره 100/ 20/ 25373/91 مورخ 21/ 5/ 1391 وزارت نیرو را به استناد بند «ح» ماده (133) و (134) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، مورد بررسی و آیین نامه اجرایی بند «ح» ماده (133) و ماده (134) را به شرح ذیل مورد تصویب قرار داد.
ماده 1– در این دستورالعمل، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند.
1– تجهیزات انرژی بر: که از این پس به اختصار تجهیزات نامیده می شوند، شامل وسائل، ماشین آلات و کالاهایی است که در بخش های مختلف، اعم از صنعت، کشاورزی، تجاری، خانگی، حمل و نقل، عمومی و سایر بخش ها بکار گرفته می شوند و مصرف کننده یا تبدیل کننده انرژی هستند.
2– فرآیند انرژی بر: که از این پس به اختصار، فرآیند نامیده می شود، شامل تمام فرآیندهای تولیدی و خدماتی و تاسیسات صنعتی و غیرصنعتی است که در آن انرژی مصرف، تبدیل یا منتقل می شود.
3– معیارها و مشخصات فنی: استاندارد مصرف، بازده و مصرف ویژه انرژی و سایر ویژگیهای فنی در کلیه تجهیزات، فرآیندها و سامانه های انرژی بر که به نحوی با مصرف انرژی مرتبط است.
4– برچسب انرژی: صفحه حاوی اطلاعات مربوط به مصرف انرژی در تجهیزات و مقایسه آن با معیارهای مصوب و همچنین حاوی سایر ویژگیهای مهم برای انتخاب تجهیز با مصرف بهینه بوده و دارای کد ردیابی با مصوبات قانونی و همچنین شماره سریال تجهیز می باشد.
الف- برچسب انرژی برتر: برچسب انرژی تجهیزات که معرف بالاترین رتبه انرژی (کمترین مصرف انرژی و یا بالاترین بازده انرژی) است.
ب- برچسب انرژی حداقل: برچسب انرژی تجهیزات که معرف پائین ترین رتبه انرژی (بیشترین مصرف انرژی و یا کمترین بازده انرژی) است.
5– تجهیزات به چهارگروه به شرح زیر تقسیم می شوند:
الف- تجهیزات برقی: کلیه تجهیزات مصرف کننده برق.
ب- تجهیزات نفتی: کلیه تجهیزات مصرف کننده فراورده های نفتی.
ج- تجهیزات گازی: کلیه تجهیزات مصرف کننده گاز طبیعی.
د- تجهیزات انرژی تجدیدپذیر: کلیه تجهیزات مورد استفاده در تولید انرژیهای تجدیدپذیر که انرژیهای تجدیدپذیر را به انرژی نهائی (برق و یا حرارت) تبدیل می کنند.
در صورتیکه تجهیز، مصرف کننده چند نوع حامل انرژی باشد در گروهی قرار خواهد گرفت که به طور عمده مصرف کننده آن حامل انرژی باشد.
6– فرآیندها به چهارگروه، به شرح زیر تقسیم می شوند:
الف- فرآیندهای مصرف کننده برق: فرآیندهائی که به طور عمده مصرف کننده برق می باشند.
ب- فرآیندهای مصرف کننده نفت و گاز طبیعی: فرآیندهائی که بطور عمده مصرف کننده فرآورده های نفتی و گاز طبیعی می باشند.
ج- نیروگاه ها.
د- پالایشگاه ها.
تبصره – درباره مواردی که در این ماده به آنها اشاره نشده است، در کارگروه موضوع ماده (2) این دستورالعمل تصمیم گیری خواهد شد.
7– واحدهای بزرگ صنعتی: واحدهای صنعتی که مصرف سالیانه سوخت آنها بیش از 2 هزار متر مکعب معادل نفت کوره و یا دیماند برق مصرفی آنها بیش از 2 مگاوات است.
8– کارگروه اعطای تسهیلات: کارگروهی متشکل از نمایندگان تام الاختیار وزارت نیرو، وزارت نفت، معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و وزارتخانه ذی ربط (حسب مورد) که وظیفه بررسی و تصویب میزان تسهیلات اعطائی تشویقی به واحدهای صنعتی موضوع مواد 15 و 16 این دستورالعمل را بر عهده دارد.
فصل دوم – وضع و اجرای ضوابط، استانداردها و مشخصات فنی
ماده 2– کارگروه تصویب معیارها: متشکل از نمایندگان وزارت نیرو، وزارت نفت، معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان ملی استاندارد ایران، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، اتاق تعاون مرکزی و وزارتخانه یا سازمان ذی ربط می باشد که وظیفه تصویب معیارها و مشخصات فنی را با رعایت استانداردها در بخش تجهیزات و فرآیندها برعهده خواهد داشت و دبیرخانه آن حسب مورد در وزارت نیرو یا وزارت نفت مستقر خواهد شد. نمایندگان وزارت نیرو و وزارت نفت به عنوان روسای کارگروه، انجام وظیفه می کنند.
ماده 3– وزارت نیرو موظف است نسبت به تهیه معیارها و مشخصات فنی، در خصوص تجهیزات مندرج در ردیف های “الف” و “د” بند (5) ماده (1)، و نیز فرآیندهای مندرج در ردیف های “الف” و “ج” بند (6) ماده (1) این دستورالعمل، اقدام و برای تصویب به کارگروه موضوع ماده 2 این دستورالعمل پیشنهاد نماید. سازمان ملی استاندارد ایران و وزارتخانه یا سازمان ذی ربط موظفند با آن وزارتخانه همکاری نمایند.
ماده 4– وزارت نفت موظف است نسبت به تهیه معیارها و مشخصات فنی، در خصوص تجهیزات ردیف های “ب”، “ج” و “د” بند (5) ماده (1)، و نیز فرآیندهای مندرج در ردیفهای “ب” و “د” بند (6) ماده (1) این دستورالعمل، اقدام و برای تصویب به کارگروه ماده 2 پیشنهاد نماید. سازمان ملی استاندارد ایران و وزارتخانه یا سازمان ذیربط موظفند با آن وزارتخانه همکاری نمایند.
ماده 5– روسای کارگروه ماده 2 موظفند تا پایان تصویب معیارها و مشخصات فنی تمام تجهیزات و فرآیندها، با توجه به پیشنهادهای رسیده، تشکیل جلسه دهند و نسبت به بررسی و تصویب پیشنهادهای مذکور اقدام کنند و حداکثر یک هفته پس از تصویب، موارد را به سازمان ملی استاندارد ایران ارسال نمایند.
ماده 6– سازمان ملی استاندارد ایران مکلف است علاوه بر درج مصوبات کارگروه ماده 2 در استانداردهای ملی، آنها را همانند استانداردهای اجباری، با رعایت مهلت های قانونی، آگهی نموده و برای اجرا به مبادی ذیربط و به ویژه به وزارت صنعت معدن و تجارت و همچنین گمرک ایران ابلاغ کند و بر اجرای الزامات قانونی مندرج در دستورالعمل نظارت نماید. کلیه تولیدکنندگان و واردکنندگان تجهیزات ملزم به الصاق برچسب انرژی برروی کلیه تجهیزات تولیدی و وارداتی خود می باشند.
ماده 7– سازمان ملی استاندارد ایران، موظف است نسبت به بازرسی، نمونه برداری و آزمون تمام تولیدات و واردات تجهیزات، اقدام نموده و نظارت مستمر اعمال نماید و در صورت عدم انطباق تجهیزات با معیارها و مشخصات فنی مصوب کارگروه ماده 2 از تولید، عرضه یا ورود آن جلوگیری نماید.
ماده 8– وزارتخانه های نیرو، نفت، صنعت معدن و تجارت موظفند در صورت درخواست سازمان ملی استاندارد ایران، در انجام فعالیت های بازرسی، نظارت و آزمایش های مربوط به معیارها و مشخصات فنی تجهیزات و فرآیندها، همکاری لازم را به عمل آورند.
ماده 9– گمرک ایران موظف است با استعلام از سازمان ملی استاندارد ایران، نسبت به تطبیق تجهیزات با معیارها و مشخصات فنی مصوب کارگروه ماده 2 اقدام نماید و در صورت عدم تطبیق با معیارها و مشخصات فنی مصوب این کارگروه از ورود تجهیزات به کشور جلوگیری نماید.
ماده 10– وزارت صنعت معدن و تجارت موظف است با اخذ تائیدیه رعایت معیار مصرف انرژی از وزارت نیرو و نفت حسب مورد برای فرآیندهای جدید الاحداث در هنگام صدور مجوز تاسیس واحدهای صنعتی از رعایت معیارها و مشخصات فنی مصوب کارگروه ماده 2 توسط این واحدها اطمینان حاصل نماید. وزارتخانه های نفت و نیرو – حسب مورد – موظفند حداکثر 3 هفته پس از دریافت درخواست وزارت صنعت، معدن و تجارت نسبت به تائید یا عدم تائید، تعیین تکلیف نمایند.
ماده 11– وزارتخانه های نفت و نیرو موظفند معیارها و مشخصات فنی مصوب کارگروه ماده 2 برای فرآیندهای جدیدالاحداث عرضه و تبدیل انرژی را مورد رعایت قرار دهند.
ماده 12– وزارتخانه های نفت و نیرو موظفند، با همکاری سازمان ملی استاندارد ایران، حداکثر 3 سال پس از تصویب – حسب مورد – معیارها و مشخصات فنی تجهیزات و فرآیندها را بازنگری نموده و به تصویب کارگروه ماده 2 برسانند.
تبصره – وزارتخانه های نیرو و نفت موظفند با همکاری سازمان ملی استاندارد نسبت به بازنگری استانداردهای ملی تجهیزات اقدام نمایند بگونه ای که در هر دوره بازنگری “برچسب انرژی حداقل” برای هر تجهیز دو رتبه ارتقاء یابد.
ماده 13– همه تولیدکنندگان، واردکنندگان تجهیزات و مالکین فرآیندهای موضوع این دستورالعمل، ملزم به رعایت معیارها و مشخصات مصوب کارگروه ماده 2 می باشند و سازمان ملی استاندارد ایران موظف است با استفاده از اختیارات خود، بر اجرای صحیح معیارها و مشخصات فنی مصوب کارگروه فوق الذکر نظارت نماید.
ماده 14: سازمان ملی استاندارد ایران موظف است گزارش عملکرد اجرای مصوبات کارگروه ماده 2 این دستورالعمل را در پایان هر سال به دبیرخانه کارگروه فوق الذکر حسب مورد گزارش نماید.
فصل سوم – مقررات رعایت موازین مصرف انرژی در واحدهای صنعتی
ماده 15– بمنظور تشویق و حمایت از صرفه جوئی انرژی، آن دسته از واحدهای صنعتی که مصرف سالیانه برق و سایر حامل های انرژی آنها حداقل پانزده (15) درصد کمتر از معیار مصرف انرژی مصوب کارگروه ماده 2 این دستورالعمل باشد، در مدت زمان رعایت شرایط موضوع این ماده مشمول تخفیف بهای حاملهای انرژی خواهند شد. میزان تخفیف برابر با پنجاه (50) درصد صرفه جوئی انرژی (مابه التفاوت معیار مصرف و مصرف سالیانه انرژی) و بر مبنای متوسط سالانه ارزش گاز طبیعی صادراتی (اعلام شده توسط وزارت نفت) خواهد بود. میزان تخفیف از صورتحساب حامل های انرژی مصرفی آنها کسر خواهد شد.
تبصره 1: منابع مالی مورد نیاز از محل وجوه حاصل از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، منابع داخلی شرکتهای تابعه وزارت نیرو، نفت و صنعت معدن و تجارت و یا فروش سایر دارائیهای آنها و براساس بودجه های سالیانه تامین خواهد شد.
تبصره 2– متقاضیان استفاده از تشویق در نظر گرفته شده در این ماده، باید اظهارنامه ای مبنی بر میزان صرفه جویی برق و سایر حامل های انرژی را براساس میزان تولید سال مورد درخواست تنظیم و به وزارت نیرو و نفت به ترتیب در خصوص برق و سایر حامل های انرژی ارایه نمایند.
تبصره 3– وزارت نیرو و نفت موظفند فرم اظهارنامه میزان صرفه جویی برق و سایر حامل های انرژی را تهیه و ارایه نمایند.
تبصره 4– وزارت نیرو و نفت (به ترتیب در خصوص برق و سایر حامل های انرژی) موظفند اظهارنامه متقاضی را راسا بررسی نموده و در صورت احراز میزان صرفه جوئی، موضوع را برای بررسی و تصویب مبلغ تشویق به کارگروه اعطای تسهیلات ارائه نمایند. پس از تصویب اظهارنامه در کارگروه فوق الذکر، مبلغ تشویق حسب مورد توسط وزارت نیرو و نفت بصورت تخفیف در صورتحساب حامل های انرژی مصرفی به متقاضی پرداخت خواهد شد.
ماده 16– بمنظور تشویق و حمایت از تولید و رقابت پذیری تجهیزات کم مصرف و با استاندارد بالا، به تولیدکنندگان تجهیزات که متقاضی سرمایه گذاری برای تولید تجهیزات با برچسب انرژی برتر هستند، در قالب وجوه اداره شده، تسهیلات مالی با نرخ کم پرداخت خواهد شد. میزان تخصیص تسهیلات مالی در کارگروه اعطای تسهیلات تصویب خواهد شد.
تبصره 1– منابع مالی مورد نیاز از محل وجوه حاصل از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها، منابع داخلی شرکتهای تابعه وزارت نیرو، نفت و صنعت معدن و تجارت و یا فروش سایر دارائیهای آنها و براساس بودجه های سالیانه تامین خواهد شد.
تبصره 2– متقاضیان استفاده از تسهیلات مالی موضوع این ماده، باید طرح تفصیلی خود را برای تولید تجهیز با برچسب انرژی برتر شامل میزان صرفه جوئی، میزان سرمایه گذاری لازم و توجیه فنی و اقتصادی آن را تنظیم و حسب مورد به وزارت نیرو و نفت به ترتیب ارایه نمایند.
تبصره 3– وزارت نیرو و نفت حسب مورد طرح تفصیلی متقاضی را بررسی نموده و در صورت احراز توجیه فنی و اقتصادی، طرح را برای تصویب به کارگروه اعطای تسهیلات ارائه می نمایند. کارگروه فوق الذکر مبلغ تسهیلات مالی بصورت وجوه اداره شده را تصویب و به متقاضی پرداخت می نماید.
تبصره 4– بازپرداخت تسهیلات اعطائی از زمان تولید تجهیز و حداکثر ظرف مدت 2 سال پس از پرداخت تسهیلات با برچسب انرژی برتر آغاز خواهد شد.
ماده 17– وزارتخانه های نفت و نیرو موظفند برنامه اجرائی ایجاد واحد مدیریت انرژی و وظایف آن را در واحدهای صنعتی و مجتمع های اداری و تجاری تدوین و به تصویب کارگروه ماده 2 این دستورالعمل برسانند. کلیه واحدهای صنعتی و مجتمع های اداری و تجاری موظف به رعایت این برنامه می باشند. وزارتخانه های نفت و نیرو موظفند با استفاده از اختیارات خود بر اجرای صحیح این برنامه نظارت نمایند.
ماده 18– واحدهای بزرگ صنعتی موظفند گزارش سالیانه رعایت معیارها و مشخصات فنی مصوب کارگروه ماده 2 را به وزارتخانه های نفت و نیرو ارائه نمایند.
ماده 19– وزارتخانه های نیرو و نفت مجازند بهای برق و گاز و فرآورده های نفتی مصرفی مازاد بر معیار مصرف انرژی مصوب کارگروه ماده 2 این دستورالعمل را برای واحدهای بزرگ صنعتی افزایش دهند. افزایش بها فقط در فاصله انقضای مهلت داده شده تا زمانی که این دستورالعمل توسط واحدهای مزبور رعایت نمی شود قابل اعمال خواهد بود.
تبصره 1– افزایش بهای برق مازاد بر الگوی مصرف، براساس درصدی از متوسط سالانه ارزش گاز طبیعی صادراتی (اعلام شده توسط وزارت نفت) معادل و با احتساب راندمان تبدیل، انتقال و توزیع برق محاسبه و اخذ خواهد شد.
تبصره 2– افزایش بهای گاز و فرآورده های نفتی مازاد بر الگوی مصرف، براساس درصدی از متوسط سالانه ارزش گاز طبیعی صادراتی (اعلام شده توسط وزارت نفت) معادل محاسبه و اخذ خواهد شد.
ماده 20– وزارتخانه های نفت و نیرو حسب مورد موظفند با همکاری وزارتخانه ها و دستگاههای اجرایی گزارش عملکرد اجرای مصوبات کارگروه ماده 2 و سایر موارد مندرج در این دستورالعمل را در پایان هر سال به هیئت دولت و شورای اقتصاد ارائه نمایند.
فصل چهارم – تعیین ساعات کار کارخانه ها و صنایع و ضوابط مصرف انرژی در ایام سال
ماده 21– تمام مشترکین صنعتی برق، که دارای انشعاب یک (1) مگاوات و بیشتر از شبکه می باشند، موظفند حداقل به مدت پنج (5) روز دوره تعطیلات سالانه غیررسمی و تعمیرات اساسی واحدهای خود را در فاصله زمانی 15 خرداد تا 15 شهریور ماه هر سال با کاهش حداقل 10 درصد از دیماند مصرفی به نسبت متوسط سه دوره قبل اجرا نمایند و برنامه زمانبندی شده آن را حداکثر تا پایان اردیبهشت ماه هر سال به شرکتهای برق منطقه ای و یا توزیع استانی اعلام نمایند.
تبصره 1– در صورتیکه ماهیت تولیدات مشترکین مذکور فصلی باشد، با هماهنگی و تأیید وزارتخانه ذیربط یا اداره کل صنایع استان از رعایت این ماده مستثنی می گردند.
تبصره 2– موارد استثنا در کمیسیونی متشکل از نمایندگان معاونت برنامه ریزی استانداری، شرکت برق منطقه ای و یا شرکت توزیع نیروی برق استان و اداره کل صنایع ذی ربط، بررسی و اخذ تصمیم خواهد شد.
تبصره 3– مشترکین صنعتی دارای انشعاب کمتر از یک (1) مگاوات و مشترکین دیماندی غیرصنعتی نیز می توانند در صورت تشخیص شرکت برق منطقه ای و یا شرکت توزیع نیروی برق استانی ذی ربط در این برنامه شرکت نموده و از تخفیف های مصوب برخوردار گردند.
تبصره 4– در صورت عدم رعایت مفاد این ماده توسط مصرف کنندگان انرژی مشمول، وزارت نیرو مجاز است نسبت به تنظیم برنامه تامین برق این واحدها اقدام نماید و در صورت نیاز شبکه در اولویت مدیریت بار قرار خواهند گرفت.
تبصره 5– واحدهایی که مفاد این ماده را رعایت کرده و مطابق برنامه تنظیمی عمل نمایند، مشمول تخفیف در بهای برق مصرفی خواهند شد. آیین نامه تخفیف، توسط وزارت نیرو ابلاغ خواهد شد.
ماده 22– این دستورالعمل در 22 ماده و 17 تبصره در تاریخ 1/ 3/ 1392 به تصویب شورای اقتصاد رسیده است.
بهروز مرادی
منبع سایت صلح
ثبت دیدگاه