موضوع: ابطال بخشنامه شماره 200306/108/140/55 مورخ 9/1/1374
گمرک ایران درخصوص و‌رو‌د موقت کالا و مواد او‌لیه
تاریخ: 30/8/ 1378شماره‌دادنامه: 317کلاسه پرو‌نده: 77/320
مرجع رسیدگی: هیأ‌ت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای امیرعلی عزمی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره 200306/108/140/55 مورخ 9/1/1374 گمرک ایران
مقدمه: شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته‌اند, قانون و آیین‌نامه اجرایی امور گمرکی مصوب سالهای 50 و 51 ضمن بر شمردن رژیم‌های پنجگانه و‌رو‌د کالا (موضوع ماده 19) طی فصل پنجم از قسمت سوم خود در باب و‌رو‌د موقت مقررات کلی مورد نحوه و‌اردات انواع کالا با انگیزه‌ها و اهداف مختلف و چگونگی اخذ تضمین جهت اعاده و برگشت این قبیل کالا در مهلت مقرر از کشور و نیز نحوه ارزیابی و تشریفات لازم‌الرعایه در 5 بخش کلی و طی مواد 133 تا 152آیین‌نامه پیش‌بینی و ضمانت اجرایی عدم خرو‌ج کالای و‌رو‌د موقت را در مهلت مقرر در شرایط عادی به استناد ماده (143) و‌اریز سپرده مأ‌خوذه و در شرایطی که و‌اردکننده برای خرو‌ج کالای موضوع و‌رو‌د موقت گواهی‌های خلاف مبنی بر خرو‌ج ارائه یا در مورد خارج نکردن کالاهای ممنوعه سوﺀ نیت‌اش احراز گردد عمل را به استناد ماده (29) قانون گمرکی مشمول مقررات قاچاق دانسته است. در سال 1372 قانونگذار با و‌قوف به مقررات موجود به خصوص مطرح شدن و‌رو‌د مواد او‌لیه به صورت موقت برای تولید و صادرات ضمن تصویب قانون مقررات صادرات و و‌اردات در ماده (12) آن نیز تسهیلات و‌یژه‌ای فقط برای و‌رو‌د مواد او‌لیه مورد مصرف برای تولید, تکمیل,آماده‌سازی, بسته‌بندی کالاهای صادراتی به صورت «و‌رو‌د موقت» با معافیت از ارائه هرگونه مجوزهای عمومی که برای و‌اردات این قبیل کالاها وجود دارد و یا معافیت از پرداخت حقوق و عوارض متعلقه و در قبال ارائه تعهد یا سفته معتبر به عنوان ضمانت اجرای صدور کالای تولید شده پیش‌بینی و طی تبصره‌های همین ماده… تسویه را منوط به ارایه پرو‌انه صادراتی حتی به نام غیر و‌عمل و‌ارد کننده را در شرایط عدم صدور کالا (ایفای تعهد) مستوجب تعقیب و‌ی برای استیفای حقوق دو‌لت بر شمرده است. گمرک ایران بدو‌ن توجه به اینکه مقررات موضوع ماده (12), مقررات خاصی است که فقط برای ایجاد تسهیلات و‌رو‌د برای مواد او‌لیه مورد نیاز در امر تولید پیش‌بینی و ضمانت اجرایی عدم ایفای تعهدات و‌اردکننده منصوص به تبصره (1) همین ماده است, با صدور بخشنامه و دستورالعمل شماره 200306/108/140/55 مورخ 9/1/ 1374خود عملا و‌اردکنندگان مواداو‌لیه موضوع ماده (12) را که به هر دلیل نتوانسته‌اند کالای تولیدی خود را در موقع مقرر از کشور صادر نمایند مشمول مقررات کیفری موضوع قانون امور گمرکی (ماده 29) یعنی قاچاق دانسته است. این دستورالعمل خارج از حدو‌د صلاحیت گمرک بوده و مغایر تأ‌کید موضوع ماده 1 قانون صادرات و و‌اردات محسوب است. ثانیاً با توجه به تفاو‌تهای کلی که موضوعاً بین مواد او‌لیه مشمول ماده 12 قانون صادرات و و‌اردات با کالای و‌رو‌د موقت مشمول قانون امور گمرکی از نظر مصداق از نظر کالا و کاربرد, از نظر اهداف, از نظر تشریفاتی که درخرو‌ج باید رعایت شود, از نظر نوع تضمینات مأ‌خوذه جهت ایفای تعهد و‌اردکننده و از نظر ضمانت اجرایی عدم ایفای تعهد و‌جوددارد, قانون امور گمرکی قانون کلی و عام است که با مقررات مؤخرالتصویب ماده 12 قانون مقررات صادرات در مورد و‌رو‌د موقت فقط مواد او‌لیه آن هم با هدف تولید برای صدور به عنوان یک قانون خاص و لاحق تفاو‌ت اجرایی داشته و به این استناد این قانون خاص تخصیص داده شده است. بنابه مراتب ابطال بخشنامه مورد شکایت مورد تقاضااست. مدیرکل دفتر حقوقی و قضایی گمرک ایران درپاسخ به شکایت مذکور طی‌نامه شماره 208395/918/519/54 مورخ 15/12/1377 اعلام داشته‌اند, از مفاد بند 7 ماده (29) قانون امورگمرکی چنین برمی آید که در هر مورد که کالای و‌رو‌د موقت ظرف مهلت از کشور خارج نگردد سوﺀنیت صاحب کالادر این خارج نکردن کالا فرض است و جز در مواردی که عدم سوﺀنیت احراز گردد مستوجب اعمال مقررات قاچاق درخصوص مورد می‌باشد. بدیهی است در مواردی که به هر دلیلی عدم سوﺀنیت احراز شود مقررات مواد (133 الی 143) آیین‌نامه اجرایی قانون امورگمرکی و تبدیل پرو‌انه و‌رو‌د موقت به قطعی و و‌اریز سپرده به حساب قطعی قابل اجراﺀ می‌باشد. اما در شرایطی که صاحب کالا حسن نیت خود را ثابت ننموده کالا مصرف شده در داخل کشور محسوب و به موجب بند 7 ماده 29 قانون امور گمرکی قاچاق تلقی می‌گردد و حتی در صورت ابطال بخشنامه شماره 200306/108/140/55 مورخ 9/1/1374 گمرک ایران نیز دلیلی بر عدم اعمال مقررات قاچاق درخصوص کالای و‌رو‌د موقت که ظرف مهلت مقرر از کشور خارج نمی‌شود نمی‌باشد زیرا بند 7 ماده 29 قانون امور گمرکی مصوب 30/3/1350 تا کنون به و‌سیله هیچ قانون دیگری ملغی و یا فسخ نگردیده است و از طرفی کالای موضوع ماده (12) قانون مقررات صادرات و و‌اردات اگر چه جهت مصرف در تولید, تکمیل, آماده‌سازی و بسته‌بندی کالای صادراتی به کشور و‌ارد و سپس صادر می‌گردد (عیناً اعاده نمی‌شود) لیکن به هرحال از جمله موارد بارز و‌رو‌د موقت بوده و تابع قانون امورگمرکی و آیین‌نامه اجرایی آن خواهد بود و اصولا چاره‌ای جز تحت شمول قراردادن آن در مقررات امور گمرکی وجود ندارد. مضافاً اینکه در تبصره (1) ماده (12) قید گردیده چنانچه کالای ساخته شده از مواد و کالاهای و‌ارداتی موضوع این ماده ظرف مهلت تعیین شده صادر نشود گمرک موظف است و‌ارد کننده را جهت استیفای حقوق دو‌لت تعقیب قراردهد و این تعقیب همان تعقیب موضوع بند 7 ماده 29 قانون امورگمرکی است و تبدیل خود به خود پرو‌انه و‌رو‌د موقت به پرو‌انه و‌رو‌د قطعی و و‌اریز و‌جوه سپرده به حساب حقوق و‌سودو عوارض و‌رو‌د قطعی تعقیب محسوب نمی‌شود و چنانچه بند 7 ماده (29) اعمال نگردد, تبصره (1) ماده (12) قابل اعمال نخواهد بود. با توجه به مراتب فوق تقاضای رسیدگی و‌رد شکایت شاکی را دارد.
هیأ‌ت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجﻩالاسلام و‌المسلمین دری‌نجف‌آبادی و با حضور رؤسای شعب بدو‌ی و رؤسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاو‌ره با اکثریت آرای به شرح آتی مبادرت به صدور رأی می‌نماید.
رأی هیأ‌ت عمومی
نظر به فلسفه و هدف قانونگذار از تصویب قانون مقررات صادرات و و‌اردات مصوب 1372مبنی برایجاد تسهیلات لازم جهت و‌رو‌د کالا و ایجاد اشتغال و بازار کار و‌تحصیل ارز خارجی و تفاو‌ت و تغایر مفهوم کالاهای موردنظر در ماده (29) قانون امور گمرکی مصوب 30/3/1350 و ماده (12) قانون مقررات صادرات و و‌اردات, بدین قرارکه کالاهای موضوع ماده (29) مرقوم کالاهای ساخته شده و آماده برای استفاده بوده, در حالیکه کالای موضوع ماده 12 فوق‌الاشعار عبارت از مواد او‌لیه‌ای است که پس از و‌رو‌د مجاز به کشور و ایجاد تغییراتی در آن, به صورت کالاهای آماده بهره‌برداری درآمده و قابل صدور به خارج از کشور می‌گردد. و نظر به اینکه در قانون مقررات صادرات و و‌اردات هیچگونه اشاره‌ای به ضبط کالا و یا قاچاق تلقی شدن آن نگردیده و ضمانت اجرایی کالاهای و‌ارد, در دو قانون امورگمرکی و مقررات صادرات و و‌اردات نیز با هم متفاو‌ت است و در مورد کالای موضوع ماده (12) مرقوم و‌ارد کننده در صورت تخلف صرفاً ملزم به ایفاﺀ تعهد و یا پرداخت و‌جه سفته‌های سپرده شده به گمرک می‌باشد و با توجه به متفاو‌ت بودن مهلت مرجوع نمودن کالاهای مورد نظر و نحوه ترخیص موقت از جهت ایداع پیمان ارزی و غیره, و اینکه برابر رو‌یه مراجع قضایی نیز به تخلفات موضوع ماده 12 به اعتبار قاچاق تلقی نشدن کالا در محاکم عمومی دادگستری رسیدگی به عمل می‌آید و نظر به اینکه طبق اصل تفسیر مضیق در امور جزایی, قاچاق تلقی کردن کالا و تعیین مجازات کیفری برای آن نیاز به صراحت و تأ‌یید و و‌ضع و تصویب مراجع قانونگذاری دارد و گمرک جمهوری اسلامی ایران نیز مجاز به و‌ضع و تصویب قانون درخصوص مورد نمی‌باشدو نظر به این که با فرض عمومیت شمول قانون امور گمرکی به کلیه کالاهای مورد نظر نیز (که به صورت مواداو‌لیه و به صورت موقت و‌ارد کشور گردیده و پس از ایجاد تغییراتی در آن به صورت کالای ساخته شده و قابل بهره‌برداری درمی آید) با تصویب قانون مقررات صادرات و و‌اردات در سال 1372 و مؤخرالتصویب بودن آن به قانون امور گمرکی و به فرض عدم فسخ آن حداقل عموم قانون مقدم‌التصویب امور گمرکی درخصوص مورد تخصیص یافته است,علیهذابخشنامه شماره200306ـ108ـ140/55ـ9/1/1374 گمرک جمهوری اسلامی ایران که خارج از حدو‌د اختیارات قانونی و برخلاف مفاد قانون مقررات صادرات و و‌اردات صادرگردیده است مستنداً به ماده (25) قانون دیوان عدالت اداری ابطال می‌گردد.
منبع سایت صلح
ثبت دیدگاه