رجوع زن

س: آیا امکان رجوع زن به آنچه که از مهریه بخشیده، وجود دارد یا خیر؟

ج: در اینخصوص چند حالت وجود دارد: حالت نخست این است که اگر زن سندی (نوشته‌ای) به زوج داده و اقرار به دریافت مهریه کرده باشد، کار بسیار دشوار است، زیرا ادعای بعدی زن، انکار بعد از اقرار محسوب می‌شود که در محاکم مسموع نیست.
حالت دوم این است که زوجه (زن) ذمه مرد را از مهریه‌ای که بدهکار است، در اصطلاح بری کند که به آن ابراء می‌گویند.
اگر نوشته یا همان سندی که زوجه به زوج می‌دهد، خواه رسمی یا عادی، دلالت بر ابراء ذمه کند، دیگر از جانب زوجه امکان رجوع وجود ندارد.
حالت سوم این است که اگر مهریه در قالب عقد صلح در عوض چیزی صلح شده باشد، امکان رجوع برای زوجه وجود ندارد.
حالت چهارم این است که زن طی نوشته‌ای خواه در دفتر اسناد رسمی یا در نوشته‌ای (سند) عادی اقدام به بخشیدن مهریه خود کرده باشد و به اصطلاح حقوقی مهریه خود را هبه کند.
در این حالت در رویه قضایی کمی اختلاف نظر وجود دارد. عده‌ای از قضات معتقدند با عنایت به مقررات هبه، زوجه به عنوان واهب می‌تواند به آنچه بخشیده است (عین موهوبه) با باقی بودن عین آن‌ها رجوع کند و آرایی هم در این خصوص صادر شده است.

در مقابل عده‎ای دیگر معتقدند به استناد ماده ۸۰۶ قانون مدنی، “هر گاه داین طلب خود را به مدیون ببخشد حق رجوع ندارد.”
در خصوص مهریه‌هایی که وجه نقد است، به نظر می‌رسد در عدم امکان رجوع از آن اتفاق نظر وجود دارد.
زیرا کلی فی‌الذمه است و هبه در عین مصداق دارد و فقط محل اختلاف، امکان رجوع از بخشیدن مهریه‌ای مثل سکه به خودرو و ملک شخصی است. البته به نظر می‌رسد سکه نیز کلی فی الذمه و مشمول ماده ۸۰۶ قانون مدنی است.

البته بسیاری از دفاتر اسناد رسمی به دلیل مشکلاتی که معمولاً بعد از بخشیدن مهریه بدون بازگشت پیش می‌آید، از نوشتن سند ابراء مهریه، اقرار به دریافت مهریه یا بخشیدن مهریه (بذل) خودداری می‌کنند و شرط می‌گذارند که یکی از نزدیکان زوجه نیز حضور داشته باشد.