آیین نامه ایمنی ساختمان کارگاهها

آیین نامه ایمنی ساختمان کارگاهها
مصوب 1390,12,03

هدف و دامنه شمول:
هدف از بازنگری آیین‌نامه مقررات حفاظتی ساختمان کارگاه‌ها مصوب 24/8/1340 شورای عالی حفاظت فنی، به روزرسانی و تطبیق مواد آن با شرایط روز صنایع، پیشرفت تکنولوژی و ایمن‌سازی محیط کارگاهها و صیانت از نیروی انسانی و منابع مادی و پیشگیری از حوادث می‌باشد و رعایت مقررات این آیین‌نامه در کلیه کارگاههای موضوع ماده 85 قانون کار الزامی است. همچنین به استناد ماده 87 قانون کار جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1369، اشخاص حقیقی یا حقوقی که بخواهند کارگاه جدیدی احداث نمایند و یا کارگاههای موجود را توسعه دهند مکلفند بدواً، برنامه کار و نقشه‌های ساختمانی و طرح‌های موردنظر را از لحاظ پیش‌بینی در امر حفاظت فنی و بهداشت کار، برای اظهارنظر و تأیید به وزارت کار و امور اجتماعی ارسال دارند، وزارت کار و امور اجتماعی موظف است نظرات خود را ظرف مدت یک ماه اعلام نماید. بهره‌برداری از کارگاه‌های مذکور منوط به رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی خواهد بود.

فصل اول : کلیات و تعاریف
بار مرده: عبارت است از وزن اجزای دائمی ساختمان‌ها مانند تیرها، ستون‌ها، کف‌ها، دیوارها، بامها، راه پله‌ها و تیغه‌ها، وزن تأسیسات و تجهیزات ثابت نیز در ردیف این بارها محسوب می‌شوند.
بار زنده: عبارت است از بارهای غیر دائمی که در حین استفاده و بهره‌برداری از ساختمان به آن وارد می‌شوند. این بارها شامل بار ناشی از برف، باد یا زلزله نمی‌شوند، بارهای زنده با توجه به نوع کاربری ساختمان و یا هر بخش از آن و مقداری که احتمال دارد در طول مدت عمر ساختمان به آن وارد گردد، تعریف می‌شوند.
بار برف: وزن لایه برفی است که بر اساس آمار موجود در منطقه، احتمال تجاوز از آن در سال کمتر از 2 درصد (دوره بازگشت 50 سال) می‌باشد.
بار جانبی: باری که در راستای عمود بر صفحه محور طولی سازه وارد می‌شود، مانند باد
بار ناشی از رانش خاک: نیروهایی که از طرف خاک در راستای عمود بر محور طولی به سازه وارد می‌شود.
تهویه مطبوع: کنترل همزمان دما، رطوبت، پاکیزگی هوا و توزیع مناسب آن برای تأمین شرایط مورد نیاز فضای ساختمان
آسانسور: وسیله ای است که با یک کابین و سایر اجزاء مربوطه برای حمل نفرات ، بار و یا هردو در مسیر مشخص بصورت عمودی بین طبقات حرکت می‌کند .
آسانسور کششی : نوعی از آسانسور است که در اثر نیروی اصطکاک بین سیم بکسل و شیار فلکه و چرخش سیم متحرک حرکت می‌کند.
آسانسورهیدرولیکی: نوعی از آسانسور است که عامل حرکت کابین، سیلندر و پیستون هیدرولیکی می‌باشد.
آسانسور با رانش مثبت (وینچی): در این نوع آسانسور کابین با سیم بکسل آویزان شده و نیروی رانش از طریق قرقره جمع‌کننده سیم بکسل تأمین می‌گردد.
کنترل‌کننده مکانیکی سرعت (گاورنر): وسیله مکانیکی که از طریق سیم بکسل به سیستم ترمز ایمنی کابین (پاراشوت) یا وزنه تعادل (در صورت وجود) وصل است تا در مواقع افزایش سرعت از حد تعیین یا سقوط کابین همزمان با قطع برق موتورآسانسور، ترمز ایمنی را فعال می‌نماید.
چاه آسانسور: فضایی که ریلها و برخی از تجهیزات آسانسور درآن نصب شده ، کابین و وزنه تعادل الزاماً باید داخل چاه قرار گیرد.
چاهک: فاصله قائم بین کف پایین‌ترین طبقه تا کف چاه آسانسور را گویند.
ترمز ایمنی: سیستمی است مکانیکی که در قسمت زیرین یا بالای یوک کابین قرار گرفته و در مواقع اضطراری با افزایش غیرعادی سرعت فعال شده و سبب توقف کابین می‌گردد.
یوک کابین: قابی است که برای اتصال ترمز ایمنی، کفشک‌ها و سیم بکسل‌ها به کف کابین بکار می رود.
ضربه‌گیر: وسیله‌ای است ارتجاعی که برای جلوگیری از برخورد کنترل نشده کابین و یا وزنه تعادل به کف چاهک بکار می ‌رود .
بالاسری: فاصله قائم بین بالاترین طبقه تا زیر سقف چاه آسانسور را بالاسری گویند.
وزنه تعادل: وزنه‌ای است که برای متعادل ساختن وزن کابین و وزن بار داخل کابین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در طبقه: دری که در محل ورودی هر طبقه به کابین قرار می‌گیرد و دارای انواع مختلفی می‌باشد.
در کابین: دری که در ورودی کابین قرار گرفته و معمولاً بطور خودکار در هنگام توقف کابین باز و قبل از شروع حرکت کابین بسته می‌شود.
پله برقی: وسیله ای است که در مسیر حرکت افراد پیاده جهت بالا یا پایین بردن آنها در دو طبقه غیرهم‌سطح بکار می رود و شیب آن حداکثر بین 30 تا 35 درجه می‌باشد.
پیاده‌رو متحرک (برقی): وسیله‌ای است که برای انتقال افراد در سطوح همتراز یا اختلاف ارتفاع کم و با شیب حداکثر 12 درجه بکار می رود.
لوکس: واحد شدت نور بوده و عبارت است از شدت روشنایی یک شمع در فاصله یک متر از سطح

توجه: شکل‌هایی که در انتهای برخی از مواد آیین‌نامه ذکر گردیده در ضمیمه پیوست می‌باشد.

فصل دوم ـ مقررات عمومی

ماده 1ـ رعایت آخرین مقررات ملی ساختمان (مبحث3) و استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی و آیین‌نامه‌های مصوب شورای عالی حفاظت فنی به منظور مبارزه و پیشگیری از آتش‌سوزی و حریق در ساختمان کارگاه الزامی است.

ماده 2ـ طراحی، نصب و راه‌اندازی تأسیسات گرمایی و تهویه مطبوع باید با رعایت آخرین مقررات ملی ساختمان (مبحث14) و استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی و آیین‌نامه‌های مصوب شورای عالی حفاظت فنی انجام پذیرد.

ماده 3ـ کارگاه‌های صنعتی با توجه به سطح و نوع تولیدات خود که دارای فاضلاب صنعتی و انسانی می‌باشند باید دارای مسیر جمع‌آوری مجزا و تصفیه‌خانه‌های مناسب و ایمن منطبق با آخرین مقررات سازمان حفاظت و محیط زیست و آیین‌نامه ایمنی در تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب مصوب شورای عالی حفاظت فنی باشند.

ماده 4ـ طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی تأسیسات الکتریکی باید مطابق با آخرین استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی، مقررات ملی ساختمان (مبحث 13) و آیین‌نامه حفاظتی تأسیسات الکتریکی در کارگاهها مصوب شورای عالی حفاظت فنی انجام پذیرد.

ماده 5 ـ سیستم اتصال زمین ساختمان کارگاه باید مطابق با آخرین آیین‌نامه ایمنی سیستم اتصال به زمین (ارتینگ) مصوب شورای عالی حفاظت فنی و استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی اجراء گردد .

ماده 6 ـ نصب و کاربرد کلیه علائم و نشانه های ایمنی و هشداردهنده باید مطابق با آخرین مقررات ملی ساختمان (مبحث20) و آیین‌نامه علائم ایمنی در کارگاهها مصوب شورای عالی حفاظت فنی انجام پذیرد.

ماده 7ـ طراحی، ساخت، نصب، راه‌اندازی، بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری مولدهای بخار و دیگ‌های آب گرم باید مطابق با آخرین استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی و آیین‌نامه حفاظتی مولد بخار و دیگ‌های آب گرم مصوب مورخ 20/9/1362 شورای عالی حفاظت فنی انجام پذیرد.

ماده 8 ـ شرایط و ضوابط بهداشتی توالت‌ها، رختکن، حمام، یخچال و سردخانه، آب مصارف آشامیدنی و بهداشتی، نمازخانه، آشپزخانه و سایر تأسیسات و تسهیلات بهداشتی کارگاه باید بر اساس آخرین مصوبه آیین‌نامه تأسیسات کارگاه از نظر بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مقررات ملی ساختمان (مبحث16) باشد.

تبصره در خصوص کارگاههای موقت از قبیل فعالیت ساختمانی، عمرانی، فصلی و نظایر آن تأمین تأسیسات و تسهیلات بهداشتی کارگران به نحو مطلوب الزامی است.

ماده 9ـ نگهداری، ذخیره و انبار نمودن و جابجایی مواد قابل اشتعال و انفجار باید مطابق با آخرین آیین‌نامه‌های حفاظتی مواد خطرناک، مواد قابل اشتعال و انفجار، پیشگیری و مبارزه با آتش‌سوزی در کارگاه‌ها مصوب شورای عالی حفاظت فنی و سایر قوانین و مقررات مراجع ذیصلاح مرتبط با نوع مواد انجام گیرد.

ماده 10ـ طراحی، ساخت، نگهداری و شرایط ایمنی سردخانه‌ها باید مطابق با آخرین استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی و آیین‌نامه‌های مصوب شورای عالی حفاظت فنی باشد.

ماده 11ـ استفاده از تجهیزات حفاظت در برابر آذرخش (صاعقه) در کارگاه‌هایی که در ساختمان آن‌ها مواد قابل اشتعال و انفجار تولید و یا ذخیره و انبار می‌شود، تانک‌ها، مخازن حاوی بنزین، نفت، روغن و مواد قابل اشتعال دیگر نگهداری می‌گردد و یا دارای ساختمان مرتفع یا دودکش بلند یا ساختمان در ارتفاع بالا روی کوه می‌باشند مطابق با آخرین استاندارد ملی سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران الزامی است .

ماده 12ـ در صورت ایجاد شرایط کار در ارتفاع رعایت آیین‌نامه کار در ارتفاع مصوب شورای عالی حفاظت فنی الزامی است.

ماده 13ـ مسئولیت رعایت مقررات این آیین‌نامه بر عهده کارفرما بوده و در صورت وقوع هر گونه حادثه ناشی از کار به دلیل عدم توجه وی به الــزامات قانونی مطابق مواد 95، 171 و 176 قانون کار رفتار خواهد شده و متخلف مکلف به جبران خسارت وارده می‌باشد.

فصل سوم ـ مقررات اختصاصی

بخش اول ـ ساختمان کارگاه

الف ـ ساختمان کارگاه

ماده 14ـ ساختمان کارگاه اعم از دائم و موقت باید مقاوم و مستحکم بوده و در برابر نیروهای وارده با احتساب موارد ذیل طراحی و ایمن گردد:
الف ـ بار مرده باید متناسب با نوع ساختمان باشد.
ب ـ نوع ساختمان، تجهیزات، دستگاهها و نظایر آن باید در محاسبه بار زنده ساختمان در نظر گرفته شود.
ج ـ بار برف، باد، زلزله متناسب با شرایط اقلیمی و موقعیت جغرافیایی
د ـ بارهای ناشی از رانش خاک و نظایر آن (در صورت وجود)
و ـ سایر بارهای تأثیرگذار برسازه متناسب با نوع فعالیت کارگاه

تبصره ـ برای رسیدگی به این منظور باید خلاصه محاسبات فنی ضمیمه نقشه‌های تسلیمی ارائه گردد .

ماده 15ـ برای فضاهای سرپوشیده و مسقف باید حداقل برای هر نفر 12 مترمکعب فضا بدون کسر حجم اشغال شده توسط تجهیزات و ماشین‌آلات در نظر گرفته شود و حداقل فاصله سقف تا کف ساختمان 3 متر منظور گردد.

تبصره ـ برای ساختمان با ارتفاع بیش از 3 متر برای محاسبه حجم لازم، فقط باید 3 متر محاسبه شود و ارتفاع بیش از آن در محاسبه منظور نمی‌گردد.

ماده 16ـ سقف‌های کاذب احداث شده باید مقاومت کافی در برابر بارهای وارده و حریق را دارا بوده و انبار کردن مصالح، مواد و قرار گرفتن افراد روی آن ممنوع است.

ماده 17ـ چیدمان دستگاه‌ها و ماشین‌آلات و قرار دادن اشیاء در یک سالن باید به نحوی باشد که مطابق با کارکرد دستگاه و ماشین بوده و اطراف آنها دارای فضای کافی برای تردد ایمن افراد، ماشین‌آلات کارگاهی، تعمیرات ناشی از خرابی دستگاه و انتقال مواد مصرفی و تولیدی، میسر گردد.

ماده 18ـ کف کارگاه، اتاق‌ها و پیاده‌روها در قسمت‌های عبور کارگران و حمل و نقل مواد باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
الف ـ صاف، هموار و عاری از هرگونه برآمدگی و یا فرورفتگی باشد .
ب ـ از مصالحی ساخته یا اندود شود که مانع از هرگونه لغزندگی و ایجاد گرد و غبار گردد.

ماده 19ـ دریچه‌های موجود درکف کارگاه نباید بالاتر از کف کارگاه نصب شوند.

ماده 20ـ در محل‌ کار و مکانهایی ‌که ‌دستگاه‌های ‌متعددی ‌قرار دارد باید ‌به ‌وسیله ‌خط‌کشی ‌با رنگ‌ مشخص‌، در دو طرف‌ راه ‌اصلی ‌و راه‌های ‌فرعی ‌را مشخص‌ نموده ‌و حتی ‌محل ‌قرار دادن ‌مواد اولیه و مواد تولیدی ‌به ‌وسیله ‌این ‌خطوط‌ معین‌ گردد تا محل‌های ‌رفت ‌و آمد، حمل ‌و نقل ‌مواد و همچنین ‌جهت ‌حرکت ‌اصلی ‌با علامت‌گذاری ‌روی ‌زمین ‌معلوم ‌و روشن‌ باشد.

ماده 21ـ کف ‌کارگاه‌ها باید ‌قابل‌ شستشو بوده ‌و در مواردی ‌که ‌نوع ‌کار موجب ‌ریخته‌شدن ‌آب ‌در کف‌ گردد، شیب ‌کافی ‌داشته‌ تا ‌آبها را به ‌سمت ‌مجاری ‌فاضلاب ‌هدایت ‌نماید.

ماده 22ـ پلکان‌ها و اطراف‌ محل ‎ورود و خروج‎ به کابین آسانسور و نقاط ‎مشابه که‎لغزندگی آنها موجب مخاطرات بیشتری نسبت به سایر جاها خواهد بود باید از مصالح ‌غیرلغزنده ‌ساخته ‌شود. (شکل‌های 7و 8)

ماده 23ـ تمامی حفره‌ها و دهانه‌های باز اطراف دستگاه و ماشین‌آلات که احتمال خطر برای افراد وجود دارد باید بوسیله حفاظ‌های مناسب و مقاوم مسدود شوند.

ماده 24ـ نرده حفاظتی باید از جنس مقاوم و محکم بوده و دارای مشخصات فنی زیر باشد: (شکل های 5 و 10)
الف ـ مطابق با استاندارد های ملی باشد
ب ـ فواصل پایه عمودی از یکدیگر حداکثر200 سانتیمتر باشد
ج ـ حداکثر فاصله اولین میله طولی در نرده راه پله از کف 8 سانتیمتر باشد.
دـ از میله فوقانی و تحتانی برای استحکام استفاده شود.
هـ ـ عاری از هرگونه تراشه ، براده ، لبه تیز و برنده روی سطوح نرده باشد.
وـ ارتفاع آن برای پرتگاهها حداقل 90 و حداکثر 110 سانتیمتر باشد.
زـ ارتفاع نرده در پلکان حداقل 85 و حداکثر 94 سانتیمتر می‌باشد.
ح ـ فاصله میله میانی از کف باید حداقل 50 سانتیمتر باشد.
ط ـ قادر به تحمل نیروهای وارد حداقل 900 نیوتن باشد.

ماده 25ـ کف پلکان باید از مصالحی ساخته شده باشد که متناسب با نوع محل و شرایط اقلیمی بوده و در هنگام برودت هوا از یخ‌زدگی کف پله جلوگیری بعمل آورد.

ماده 26ـ مشخصات فنی پلکان به غیر از امدادی و سرویس باید مطابق با موارد زیر باشد: (شکل 2)
الف ـ کف پلکان باید حداقل 33 سانتیمتر باشد .
ب ـ ارتفاع پله باید حداقل 14 و حداکثر 20 سانتیمتر باشد .
ج ـ عرض پاگرد باید در حدود 110 سانتیمتر در جهت پلکان یا بیشتر، متناسب با عرض پلکان داشته باشد.
دـ عرض‌پلکان‌ها نباید در هیچ ‌مورد از 90 سانتیمتر کمتر باشد.
هـ ـ شیب راه پله نباید کمتر از 30 درجه و بیش از 50 درجه باشد.
و ـ تغییرات ارتفاع پیشانی (پاخور) یا عرض کف پله در یک راه پله نباید بیش از 6 میلیمتر باشد.

ماده 27ـ پلکان سرویس، امداد و فرار باید مطابق با موارد زیر باشد: (شکل 2)
الف ـ حداقل عرض کف پله 15 سانتیمتر باشد.
ب ـ شیب پلکان حداکثر 60 درجه باشد.
ج ـ در محل های مناسب بصورت ایمن نصب گردد.
هـ ـ حداقل عرض پلکان مذکور باید 55 سانتیمتر باشد.

ماده 28ـ اختلاف سطح بین دو پاگرد نباید از 7/3 متر تجاوز نماید. (شکل 5)

ماده 29ـ پله های یک پلکان باید دارای عرض و ارتفاع مساوی باشد. (شکل 5)

ماده 30 ـ پاگرد یا سکوها و کف پله هایی که با صفحات فلزی اجراء می‌گردند باید بصورت کاملاً ایمن نصب و اجراء شده باشد. (شکل 9)

ماده 31ـ راه پله با بیش از چهار پله و یا حداقل ارتفاع 76 سانتیمتر (هرکدام که کمتر باشد) در صورت وجود لبه کناری پرتگاه باید به نرده دستی مناسب محفوظ گردد .(شکل 3)

ماده 32ـ راه پله مارپیچی باید در سمتی که عرض کف پله به کمتر از 15 سانتیمتر می‌رسد دارای نرده حفاظتی مناسب باشد.

ماده 33ـ در صورت وجود بازشو به پاگرد، عرض پاگرد باید حداقل 50 سانتیمتر بیشتر از عرض در بازشو در نظر گرفته شود. (شکل 4)

ماده 34ـ پلکان و سکوهایی که از مصالح مشبک ساخته شده‌اند ابعاد چشمه‌های آن نباید از 11 میلیمتر تجاوز نماید تا اشیاء متفرقه امکان سقوط از آن را نداشته باشد. (شکل 7)

ماده 35ـ پلکان ‌با عرض‌ بیش‌ از 110 سانتیمتر باید در سمت ‌پرتگاه ‌با یک‌ نرده ‌و در سمت ‌بسته ‌هم ‌به ‌وسیله ‌نرده‌ دستی‌ طبق ‌ماده ‌24 مجهز گردند. (شکل 5)

ماده 36ـ پلکان ‌با ‌عرض ‌بیش‌از 225 سانتیمتر باید علاوه بر نرده‌های‌کناری ‌به یک ‌نرده‌دستی میانه ‌نیز مجهز باشد.

ماده 37ـ نرده‌‌دستی‌ که ‌پایه‌های ‌آن‌ به ‌دیوار نصب ‌می‌شود باید طوری‌ ساخته ‌شود که‌ دست‌ آزادانه ‌بدون ‌برخورد با موانعی‌ اعم‌ از سطح دیوار یا کنار نرده ‌حرکت‌ کند حداکثر فاصله ‌پایه‌ها از یکدیگر 200 سانتیمتر و بین ‌نرده‌دستی ‌و دیوار باید حداقل ‌5 سانتیمتر باز باشد. (شکل 6)

ماده 38ـ حداکثر شیب ‌مجاز برای‌ رمپ (راهروهای‌ شیب‌دار) مورد استفاده ‌افراد 10 درجه‌ است‌. این ‌رمپ‌ها باید با کلیه ‌شرائطی‌ که ‌در مورد پلکان‌ها منظور می‌شود از حیث‌ ساختمان ‌و عرض‌ و نرده‌ و غیره ‌مطابقت‌ داشته ‌باشد. (شکل 1)

ماده 39ـ ورودی‌ پنجره‌هایی ‌که ‌در پاگردهای ‌پلکان ‌باز می‌شود در صورتی ‌که ‌پهنای ‌آنها بیش ‌از 30 سانتیمتر و فاصله ‌با سطح ‌پاگرد کمتر از 90 سانتیمتر باشد باید‌ به ‌وسیله ‌نرده ‌حفاظت‌ شوند.

ماده 40ـ قسمت‌هایی از کارگاه که از سطح زمین یا کف طبقات ارتفاع داشته و لازم است کارگران هر چند به صورت موقت در آن محل فعالیت داشته باشند باید راه دسترسی مناسب نظیر پلکان، نردبان و نظایر آن تعبیه گردد.

ماده 41ـ عرض گذرگاههای آدم‌رو بین ماشین‌آلات، تأسیسات، انبوه مواد و تعمیرات نباید کمتر از 60 سانتیمتر باشد.

ماده 42ـ تمامی معابر، راهروها و جایگاههای کار که روی دستگاه، ماشین‌آلات و نوارهای متحرک قرار دارند باید از دو طرف بوسیله نرده‌های حفاظتی ایمن گردند.

ماده 43ـ سطوح برف‌گیر و یخ‌زننده پلکان‌ها، راه‌پله‌های فرار، معابر پیاده، راهروهای سر باز و نظایر آن باید بصورت مرتب از برف و یخ پاک گردیده و یا با مصالحی ساخته شوند که مانع از هرگونه یخ‌زدگی این سطوح گردد.

ماده 44ـ در و پنجره اتاق‌ها و محیط‌هایی که احتمال انفجار در آنها وجود دارد باید در مقابل انفجار مقاوم و مستحکم بوده و شیشه‌های آن از نوع ضد انفجار بوده و بازشوی آن به سمت خارج باشد.

ماده 45ـ اتاق‌هایی که در آنها فعالیت عکس‌برداری با اشعه ایکس وجود دارد باید با ورق‌های سربی با ضخامت مناسب مطابق با مقررات مراجع ذیصلاح پوشیده گردد.

ماده 46ـ جهت نقل و انتقال مواد خطرناک از قبیل پاتیل‌های مواد مذاب و یا مشابه آن که احتمال پاشش به افراد در طول مسیر وجود دارد ،باید مسیری مجزا و دور از رفت و آمد کارگران و افراد دیگر تعبیه گردد.

ماده 47ـ ساختمان کارگاههای موقت، پیش‌ساخته، کانکس‌ها و نظایر آن باید مجهز به سیستم اتصال زمین مؤثر باشد.

ماده 48ـ ساختمان کارگاه باید با توجه به نیاز مندیهای افراد معلول جهت فعالیت و کار مطابق قوانین و مقررات موجود طراحی و احداث گردد.

ب ـ روشنایی

ماده 49ـ در محل رفت و آمد و کار کارگران و افراد باید روشنایی مناسب و کافی تأمین گردیده و حتی الامکان از نور طبیعی استفاده گردد.

ماده 50 ـ به منظور تعبیه روشنایی با نور طبیعی در سالن سرپوشیده و مسقف باید با استفاده از پنجره‌های سقفی و معمولی با فواصل مناسب از یکدیگر، نور محل را بصورت یکنواخت تأمین نمود.

ماده 51 ـ درمحل‌هایی که بطور موضعی احتیاج به نور بیشتری می‌باشد باید علاوه بر نور کلی کارگاه، نور اضافی در محل مورد نیاز تأمین گردد.

ماده 52 ـ برای جلوگیری از خیره شدن چشم به نور اضافی تابیده شده به قطعه کار، منبع نور مذکور باید به نحوی پوشیده شود که فقط محل مورد نظر را روشن نماید.

ماده 53 ـ برای استفاده بیشتر از نور آفتاب، باید سقف کارگاه و دیگر سطوح منعکس‌کننده نور به رنگ روشن بوده تا نور را بهتر منعکس کند.

تبصره ـ دیوارها و کف ساختمان کارگاه که در دید مستقیم کارگر قرار می‌گیرد نباید از رنگهایی که موجب خیرگی چشم در کارگران می‌شود استفاده نمود.

ماده 54 ـ کلیه پنجره های موجود در سالن که در سقف و دیوار قرار دارند، باید همواره تمیز بوده تا روشنایی از طریق تابش تأمین گردد.

ماده 55 ـ برای جلوگیری از شدت بیش از حد نور در طی روز، پنجره‌ها باید به کرکره و پرده متحرک مناسب مجهز باشند. و امکان باز و بسته کردن ایمن پنجره‌ها و تنظیم نور آنها فراهم شود، بطوریکه خود این پنجره‌ها مخاطراتی را به محل کار و کارگران تحمیل ننماید.

ماده 56 ـ در محلهایی که امکان تأمین روشنایی طبیعی برای تأمین نور وجود ندارد باید با استفاده از نور های مصنوعی مناسب، روشنایی محل تأمین گردد .

ماده 57 ـ روشنایی ‌باید بطور کلی ‌یکنواخت ‌بوده و از جهات ‌مختلف ‌بتابد تا از ایجاد سایه‌های ‌تند جلوگیری‌شده ‌و ضمناً باعث‌ خیره‌شدن‌ چشم ‌نگردد.

ماده 58 ـ تمهیدات لازم برای تمیز کردن پنجره‌ها به نحوی که خطری متوجه افراد نگردد باید در محل کار در نظر گرفته شود.

ماده 59 ـ منابع تأمین روشنایی مصنوعی نباید طوری نصب شوند که خود باعث ایجاد مخاطراتی در محیط کار شوند.

ماده 60 ـ هرگاه به دلیل مقتضات ایمنی و بهداشتی در محل کار، لازم است از پنجره‌ها یا سطوح شفاف و شیشه‌ای در دیوارها و درها استفاده گردد باید از مصالح ایمن و مقاوم در برابر شکستگی ساخته شوند و یا زمانیکه احتمال برخورد افراد با این سطوح وجود دارد، باید با علایمی این سطوح مشخص شوند.

ج ـ شدت نور

ماده 61 ـ میزان شدت نور محل کار، معابر پیاده‌روها و راههای عبوری مربوط به وسایل نقلیه باید با توجه به شغل و نوع کار و فعالیت و با استفاده از آخرین جداول حدود تماس شغلی و عوامل بیماریزا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مقررات ملی ساختمان (مبحث13) تعیین گردد.

ماده 62 ـ مـیزان نور و روشنایی در محیط‌های کار باید مطابق با جدول زیر استخراج‌شده از استاندارد ANSI برای کارگران و افراد تأمین گردد:

درجه بندی	فعالیت کاری	لوکس
1	فضاهای عمومی با محیط تاریک	50-20
2	گذرگاهها و راهروهای کارهای موقت	100-50
3	فضاهای کاری برای کارهایی که گاهاً انجام می شود	200-100
4	کارهایی که معمولاً با کنتراست بالا یا بر روی قطعه بزرگ انجام می شود	500-200
5	کارهایی که معمولاً با کنتراست متوسط یا بر روی قطعه کوچک انجام می شود	1000-500
6	کارهایی که معمولاً با کنتراست پایین و یا بر روی قطعه کوچک انجام می شود	2000-1000
7	کارهایی که معمولاً با کنتراست پایین یا بر روی قطعات ریز و با تکرار زیاد انجام می شود	5000-2000
8	انجام کارهای ممتد و طولانی با دقت بالا	10000-5000
9	انجام کارهای خیلی خاص با کنتراست بسیار پایین	20000-10000

ماده 63 ـ به منظور تأمین روشنایی در مواقع قطع برق در محیط کارگاه باید سیستم روشنایی اضطراری مناسب با منبع تولید نیرو و سیم‌کشی مستقل از شبکه عمومی و حداقل شدت روشنایی 10 لوکس فراهم گردد .

د ـ عایق بندی ساختمان

ماده 64 ـ محل‌های نصب رادیاتور و لوله‌های آب گرم باید به گونه‌ای انتخاب گردند که در اثر تشعشعات حرارتی یا جریان هوای گرم ناشی از آنها موجب ناراحتی برای کارگران در حین انجام کار نگردد .

ماده 65 ـ در مناطق جغرافیایی و اقلیمی که دارای اختلاف بالای درجه حرارت در فصول سال می‌باشند باید تمامی دیوارها، سقف‌ها، درها و پنجره‌ها به نحوی مناسب عایق‌بندی حرارتی گردیده تا مانع از تبادل حرارت و برودت داخل محیط کارگاه به خارج از کارگاه و بالعکس و اتلاف انرژی گردد.

ماده 66 ـ مسیر لوله‌های حرارتی و برودتی باید بوسیله عایق‌های مناسب که در مقابل حرارت و سرما مقاوم است عایق‌بندی گردند.

هـ ـ دمای محیط ساختمان کارگاه

ماده 67 ـ در محیط کاری که در آن کار به صورت نشسته انجام می‌شود مانند ادارات، حداقل دمای مطلوب 16 درجه سانتیگراد می‌باشد و در صورتی که کار فیزیکی در محیط کار صورت می‌پذیرد حداقل دمای مطلوب 13 درجه سانتیگراد است (مگر اینکه شرایط محیط کار تابع قوانین و مقررات حفاظتی خاص باشد)

ماده 68 ـ نصب دماسنج در محیط های کارگاهی به منظور تعیین دمای محیط کار الزامی است.

و ـ انبارها

ماده 69 ـ انبارها باید دارای مسیرهای عبور مجزا برای تردد افراد و وسایل نقلیه باشد.

ماده 70ـ انبار باید به وسایل تهویه طبیعی و در صورت لزوم تهویه مصنوعی ضدشعله مجهز باشد و کلیدها، فیوزها و سایر ادوات و وسایل الکتریکی باید از نوع ضدجرقه و ضدشعله باشد.

ماده 71ـ ساختمان یا هر بخش از یک ساختمان که برای انبار مورد استفاده قرار میگیرد باید حداقل به دو راه خروج مجزا و دور از هم مجهز باشد.

ماده 72ـ انبار باید دارای قفسه‌بندی مناسب بوده و یا چیدمان مواد به گونه‌ای باشد که خطر سقوط نداشته و مزاحمتی برای عبور و مرور افراد ایجاد ننماید.

ماده 73ـ دیوارها، سقف و کف انبار باید از مصالح مقاوم و مناسب ساخته شده باشد بطوریکه در برابر بارهای وارده و آتش مقاوم باشد.

ماده 74ـ در اطراف انبار باید راههای مطمئن و ایمن برای تردد ماشین‌های حمل کالا و آتش‌نشانی پیش‌بینی گردد.

ماده 75ـ در انبارها باید از جنس فلز و سطح داخلی آن صاف و بدون شکاف بوده و بازشوی آن روبه خارج باشد .

ماده 76ـ پنجره انبارها باید مجهز به حفاظ و تور سیمی بوده و بازشوی آن روبه خارج باشد.

ماده 77ـ انبارها باید سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق متناسب با نوع مواد مطابق با آیین‌نامه پیشگیری و حفاظت در برابر آتش‌سوزی و حریق باشد.

ماده 78ـ محل استراحت و آبدارخانه نباید در ساختمان انبار قرار داشته باشد.

ماده 79ـ دیوارها و ستون‌های داخل انبار باید جهت افزایش میدان دید تا ارتفاع 200 سانتیمتر از سطح زمین با رنگ‌های روشن محرک رنگ‌آمیزی شود.

ماده 80 ـ مسیرهای داخلی انبار، قفسه‌ها و کالا باید طوری تعبیه شده باشد که دسترسی افراد به درهای خروجی در اسرع وقت امکان‌پذیر باشد.

ز ـ آسانسور، پله برقی و پیاده‌رو متحرک

ماده 81 ـ نصب، راه‌اندازی، بهره‌برداری و هرگونه تغییر اساسی در آسانسور، پله‌های برقی و پیاده‌رو متحرک باید با رعایت آخرین مقررات آیین‌نامه حفاظتی ساختمان کارگاهها، استانداردهای معتبر بین‌المللی یا ملی و مقررات ملی ساختمان (مبحث15) صورت پذیرد.

ماده 82 ـ داخل کابین آسانسور باید دارای لوح شناسایی با مشخصات ذیل باشد:
الف ـ نام شرکت سازنده
ب ـ ظرفیت حمل نفر یا بار یا هردو
ج ـ نوع کاربری
دـ سال ساخت
هـ ـ آدرس و شماره تلفن سازنده
وـ شماره استانداردی که آسانسور بر مبنای آن ساخته شده است.

ماده 83 ـ چاه آسانسور باید در سراسر ارتفاع و تمامی سطوح بسته بوده و بجز درهای طبقات و دریچه‌های بازدید، خروجی دیگری نداشته باشد و در تراز هر طبقه در موتورخانه و چاهک دارای روشنایی مناسب با چراغ محافظ‌دار تونلی و لوله هواکش در سقف موتورخانه باشد. (شکل 11)

ماده 84 ـ آسانسورهایی که خارج ساختمان‌ها قرار دارد تا ارتفاع 3 متر از هر طرف و از این ارتفاع به بالا سمتی که روبه ساختمان قرار دارد در تمام ارتفاع باید بسته باشد.

ماده 85 ـ قسمت‌هایی از تأسیسات الکتریکی آسانسور که لازم است در زمان برق‌دار بودن، تنظیم و یا مورد آزمایش قرار گیرند باید به گونه‌ای نصب شوند که فضای کار ایمن در نقاط مورد نیاز برای حضور تعمیرکار وجود داشته باشد.

ماده 86 ـ در صورت استفاده از وسایل فرمان الکتریکی دستی در تأسیسات الکتریکی آسانسور این وسایل باید به گونه‌ای باشد که امکان راه‌اندازی تصادفی آنها وجود نداشته و همچنین کلیدهای فرمان دستی بطور اطمینان‌بخشی قفل گردند.

ماده 87 ـ کلیه تجهیزات و دستگاههای الکتریکی آسانسور باید دارای سیستم اتصال به زمین مؤثر باشند.

ماده 88 ـ دریچه تهویه باید به نحوی محافظت گردد که از نفوذ باران ،برف ،پرندگان و نظایر مشابه آن جلوگیری نماید.

ماده 89 ـ تخلیه هوای چاه هر گروه آسانسور مستقل از چاههای گروه دیگر خواهد بود و بنابر این نباید بین آنها ارتباط تخلیه هوا وجود داشته باشد.

ماده 90ـ سیستم تهویه هوا در چاه آسانسور باید بصورت دستی عمل نموده و چاه آسانسور نباید وسیله تخلیه هوای ساختمان باشد.

ماده 91ـ درهای طبقات باید به صورت اصولی نصب شده و در هنگام بسته بودن، تمام دهانه چاه را از کف تا سقف بپوشاند. (شکل 11)

ماده 92ـ در خصوص فاصله بالا سری در آسانسورهای با رانش مثبت (وینچی) رعایت موارد زیر الزامی است:
الف ـ نصب ضربه‌گیر متناسب با نوع و ظرفیت آسانسور در زیر سقف چاه
ب ـ فاصله آزاد قائم معادل حداقل 10 سانتیمتر بین بالاترین سطح روی کابین و پایین ترین سطح زیر سقف چاه

ماده 93ـ پس از باز نمودن در اضطراری، چنانچه مانعی برای باز نگهداشتن در طبقات وجود نداشته باشد، در باید بصورت خود کاربسته و قفل گردد.

ماده 94ـ درهای بازرسی، اضطراری و نیز دریچه های بازدید باید فاقد هرگونه روزنه بوده و همانند درهای طبقات دارای استحکام مناسب باشد.

ماده 95ـ نصب هرگونه در، دریچه اضطراری و تخلیه هوا در سمتی که وزنه تعادل قراردارد، ممنوع است.

ماده 96ـ دریچه اضطراری برای ورود به بالای کابین در زیر سقف چاه یا یکی از دیواره‌های چاه از فضای موتورخانه باید به گونه‌ای تعبیه شود که بازشوی آن به سمت بیرون چاه بوده و دارای قفل ایمنی باشد.

ماده 97ـ در آسانسورهای گروهی و بیشتر از 2 آسانسور کنار هم باید در سطح کف موتورخانه و در امتداد پاگرد جلوی در طبقه آخر، دریچه‌ای به سمت موتورخانه و متناسب با تجهیزات آن تعبیه گردد.

ماده 98ـ طراحی، ساخت، نصب درها، دریچه‌ها و یا قطعات آنها باید به گونه‌ای باشد که سقوط آنها به داخل چاه آسانسور در صورت بروز حوادث امکان‌پذیر نباشد.

ماده 99ـ درهای طبقات جز در مواقع استفاده از آسانسور باید بصورت ایمن بسته بماند. (شکل 13)

ماده 100ـ درهای طبقات باید دارای قفل ایمنی مناسب بوده، به نحوی که قبل از شروع حرکت کابین، مانع از بازشدن درهای طبقات گردیده و همچنین تا زمانی که در طبقه باز است، امکان حرکت برای کابین وجود نداشته باشد.

ماده 101ـ باز نمودن درهای طبقات در مواقع نبودن کابین نباید جز با کلید مخصوص امدادی امکان‌پذیر باشد.

ماده 102ـ درهای لولایی طبقات باید مجهز به شیشه بوده به نحوی که وجود کابین در طبقه مشخص باشد.

ماده 103ـ کابین باید در تراز طبقات بطوریکه کف آن هم ارتفاع با کف طبقه است (هم تراز) توقف نموده و درهنگام ورود و خروج مسافر، در آن تراز باقی بماند.

ماده 104ـ کابین آسانسور باید مجهز به در مناسب بوده تا هنگام بسته بودن در کاملاً محدوده باز شوی ورودی را بپوشاند. (شکل 11)

ماده 105ـ در کابین آسانسور باید دارای حسگر باشد، که هنگام باز بودن آن امکان حرکت کابین میسر نبوده و تا قبل از توقف کامل کابین باز نمودن آن میسر نباشد. (شکل 13)

ماده 106ـ درهای اتوماتیک آسانسور باید مجهز به حسگرهای مناسب بوده تا هنگام وجود مانع در چهارچوب، از بسته شدن در جلوگیری و آن را مجدداً باز نماید.

ماده 107ـ مدارتغذیه زنگ اخبار و سیستم مکالمه دو طرفه در کابین آسانسور، باید مجهز به باطری مناسب آماده بکار باشد.

ماده 108ـ کابین آسانسور باید به سیستم تهویه و روشنایی مناسب طبق استاندارد مجهز باشد.

ماده 109ـ آسانسور باید به یک منبع تغذیه نیروی اضطراری که بطور خودکار قابل‌شارژ است مجهز گردد.

ماده 110ـ سطح کف کابین و ورودی آن باید صاف و فاقد زوائد خطرناک بوده و از مواد غیرلغزنده ساخته شده باشد.

ماده 111ـ سقف کابین، باید مجهز به دریچه خروجی و امدادی به ابعاد 50 در 35 سانتیمتربوده و بازشوی این دریچه، رو به خارج کابین باشد.

ماده 112ـ ترمز ایمنی کابین آسانسور باید دارای شرایط زیر باشد:
الف ـ قدرت متوقف کردن و نگهداشتن کابین با تمام ظرفیت آن را در هنگام افزایش سرعت و یا سقوط داشته باشد.
ب ـ آزاد نمودن آن فقط باید توسط کنترل‌کننده‌های مکانیکی سرعت انجام پذیرفته و این امر تنها با بالا بردن کابین امکان پذیرگردد.
ج ـ باید پس از آزاد شدن به صورت عادی عمل نماید.

ماده 113ـ بالاترین و پاییـن‌ترین توقفگاه کابین باید به کلید حدی مناسب مجهز گردیده بطوریکه مستقل از مدار فرمان موجود در کابین باشد و مستقیماً با مدار فرمان اصلی آسانسور ارتباط برقرار نماید.

ماده 114ـ کابین آسانسور باید به حسگر کنترل بار برای جلوگیری از اعمال بار بیش از حد مجاز مجهز گردد.

ماده 115ـ قراردادن هرگونه ابزار، تجهیزات و نظایر آنها درون موتورخانه، چاه و چاهک آسانسور ممنوع است.

ماده 116ـ آسانسور باید به کنترل‌کننده مکانیکی سرعت (گاورنر) مجهز گردیده و کنترل‌کننده مذکور با ترمز ایمنی آسانسور مرتبط گردد. (شکل 12)

ماده 117ـ ترمز ایمنی و گاورنر حتما پلمپ (مهرو موم ) شده باشند.

ماده 118ـ ترمزهای ایمنی کابین و وزنه تعادل هریک باید دارای گاورنر مخصوص به خود باشد. (شکل 12)

ماده 119ـ کابین تا زمانیکه زبانه قفل‌کننده حداقل به اندازه 7 میلیمتر با لنگه در درگیر نشده است نباید قادر به حرکت باشد.

ماده 120ـ فضای موتور خانه آسانسور باید طبق استاندارد باشد که علاوه بر امکان جای دادن تجهیزات، فضای مناسب برای تردد و انجام تعمیرات احتمالی بصورت ایمن را برای تعمیرکاران فراهم آورد.

ماده 121ـ اجزا و چاه آسانسور در محیط‌هایی با قابلیت اشتعال و انفجار باید از نوع مقاوم در برابر خطرات مذکور بوده و یا حفاظت شده باشند.

ماده 122ـ در زمان تعمیر و نگهداری آسانسورها باید شرایط ایمنی مناسب اعم از تهویه و روشنایی و سایر شرایط ایمنی لازم فراهم گردد.

ماده 123ـ در صورتی که دسترسی به موتورخانه از طریق پله امکان‌پذیر نباشد، استقرار نردبان ایمن و اختصاصی جهت دسترسی به موتورخانه الزامی است.

ماده 124ـ موتورخـانه باید به سیستم اطفاء حریق مناسب و به میزان کافی تجهیز گردد.

ماده 125ـ بلند کردن کابین آسانسور در زمان نصب باید با رعایت کامل مقررات و دستور العمل‌های شرکت سازنده صورت پذیرد.

ماده 126ـ اطاقک آسانسورهای باری که افراد را نیز حمل می‌کند و یا یک نفر متصدی در داخل آن بکار مشغول است باید مطابق مشخصات آسانسورهای مخصوص حمل افراد ساخته شود.

ماده 127ـ حداقل قطر سیم بکسل کابین باید 8 میلیمتر و گاورنر حداقل 6 میلیمتر بوده و از نوع استاندارد باشد .

ماده 128ـ درها و دریچه‌های اضطراری در دیواره‌های چاه آسانسور نباید به سمت چاه آسانسور باز شود و دارای قفل ایمنی باشد.

ماده 129ـ درهای کابین و طبقات باید در زمان ایستادن آسانسور در تراز طبقه بصورت هماهنگ باز و بسته شود.

ماده 130ـ درآسانسورهای خدماتی که برای جابجایی کالا بین طبقات استفاده می‌گردد و در طبقه مشخصی عمل می‌کند باید دارای کابینی باشد که ابعاد آن به اشخاص اجازه استفاده را نمی‌دهد و در میان ریل‌های نصب شده عمودی حرکت می‌نماید.

تبصره ـ ابعادی که کابین را برای افراد غیرقابل استفاده می‌کند نباید از مقادیر زیر بیشتر باشد:
الف ـ مساحت کف کابین یک مترمربع
ب ـ عمق کابین 100 سانتیمتر
ج ـ ارتفاع 120 سانتیمتر،
دـ ارتفاع بیش از 120 سانتیمتر کل کابین در صورتی مجاز است که کابین شامل چند طبقه ثابت بوده به نحوی که ارتفاع هریک از طبقات 120 سانتیمتر بیشتر نشود.
هـ ـ کل مسیر حرکت کابین محصور بوده و دارای مقاومت مکانیکی کافی باشد.

ماده 131ـ حرکت کابین باید منوط به بسته بودن درهای تمامی طبقات باشد.

ماده 132ـ پله‌های برقی و پیاده‌روهای متحرک باید دارای لوح شناسایی که دربرگیرنده موارد ذیل بوده و در ابتدای ورودی آنها نصب می‌گردد باشد:
الف ـ نام شرکت سازنده
ب ـ سال ساخت
ج ـ آدرس و شماره تلفن سازنده
دـ شماره استانداردی که بر مبنای آن ساخته شده است.

تبصره ـ در خصوص ظرفیت حمل با دستگاههای مذکور می‌بایستی بند 15ـ3ـ 5 مبحث 15 مقررات ملی ساختمان رعایت گردد.

ماده 133ـ اطراف منطقه باز طبقه فوقانی پله برقی باید به نحو مطمئن و ایمن حفاظ‌گذاری گردد. (شکل 14)

ماده 134ـ متصدی دستگاه باید قبل از راه‌اندازی پله برقی در هر شرایطی از عملکرد صحیح سیستم های ایمنی اطمینان حاصل نماید.

ماده 135ـ سطح پله برقی باید به گونه‌ای باشد که از لیز خوردن افراد جلوگیری نماید. (شکل 14)

ماده 136ـ درصورت توقف پله برقی به هر دلیل، در استارت مجدد آن باید از عدم تردد افراد روی پلکان‌ها در حالت خاموش اطمینان حاصل نموده تا شوک ناشی از استارت باعث بر هم خوردن تعادل افراد و سقوط آنها نگردد.

ماده 137ـ در هنگام نصب، راه‌اندازی، بازرسی و تعمیرات محدوده اطراف آسانسور، راه‌پله متحرک و پله‌های برقی (اعم از ورود و خروج) باید محصور و محفوظ گردد.

ماده 138ـ کلیه آسانسورها اعم از مسافری، باری و یا هر دو، پله‌های برقی و پیاده‌روهای متحرک باید توسط موسساتی که صلاحیت آنها مورد تأیید سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و سایر مراجع ذیصلاح می‌باشد بصورت سالیانه بر اساس استانداردهای معتبر مورد بازرسی قرار گرفته و گواهینامه سلامت دستگاههای مذکور که حاوی نام شرکت، آدرس و تلفن، نام بازرس، تاریخ اعتبار گواهینامه می‌باشد صادر و در داخل کابین و یا در محل مناسب نصب گردد.

ماده 139ـ تعمیر و نگهداری آسانسورها ،پله های برقی وپیاده روهای متحرک باید توسط شرکت های دارای مجوز از مراجع ذیصلاح انجام پذیرد.

تبصره ـ شرکت‌های مذکور موظف می‌باشند از پرسنل آموزش‌دیده از مراکز ذیصلاح و ماهر که دارای تخصص در این زمینه می‌باشند، استفاده نمایند.

ماده 140ـ گزارش بازدید، تعمیر، نگهداری در خصوص آسانسورها، پله‌های برقی، پیاده‌روی متحرک بهمراه ذکر مشخصات شرکت و فرد تعمیرکار با ذکر تاریخ اقدامات بعمل آمده در دفتر ویژه گزارشات تعمیر و نگهداری آنها و در پرونده مربوطه ثبت و نگهداری گردد.

بخش دوم ـ محوطه کارگاه

ماده 141ـ طراحی ترافیک و احداث راه باید مطابق با موارد زیر باشد :
الف ـ وسایل نقلیه عبوری
ب ـ کم کردن نیاز به دور زدن
ج ـ اجتناب از لبه تیز و خم و کنج‌ها
دـ تعمیر و نگهداری راه (عدم وجود برآمدگی و فرورفتگی)
هـ ـ مقاومت دربرابر بار وارده با زیرسازی مناسب
وـ شیب‌بندی مناسب برای تخلیه آب ناشی از بارندگی با زهکشی مناسب
زـ سطح راه باید براساس نوع مصرف با مصالح مناسب و مقاوم در مقابل لغزندگی اجرا گردد.

ماده 142ـ محل‌های تأسیسات زیرزمینی در محوطه باز کارگاه، چاههای ارت، درهای خروجی، راه پله فرار، راهروها، راه پله‌ها و نظایر آن که از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشند باید بوسیله علایم آگاه‌کننده و هشداردهنده، مشخص و معلوم گردند.

ماده 143ـ محوطه باز در ساختمان کارگاه باید دارای موارد ایمنی ذکر شده زیر باشد:
الف ـ پیاده رو مخصوص عابرین پیاده
ب ـ علایم ایمنی هشداری و آگاه کننده برای عابرین و وسایل نقلیه
ج ـ تأمین روشنایی محوطه به تعداد لازم و کافی

ماده 144ـ کلیه دهانه‌های باز، پرتگاهها، آدم‌روها، چاهها، راه‌پله‌ها و نظایر آن در محوطه ساختمان کارگاه باید بوسیله دریچه‌های فلزی مقاوم و محکم یا نرده‌های حفاظتی مناسب مسدود یا محفوظ گردند.

ماده 145ـ چنانچه به هر دلیلی پوشش روی دهانه برداشته شود باید توسط فرد تحت کنترل بوده و یا با استفاده از نرده های موقت قابل حمل محفوظ گردیده و بوسیله علایم و نوارهای ایمنی مناسب و با چراغ گردان در شب نسبت به هشدار و آگاهی به سایر افراد اقدام گردد.

ماده 146ـ سیم‌های برق و تأسیسات برقی در محوطه باز باید ایمن و محفوظ بوده و با علایم هشداردهنده مشخص گردیده و از رسیدن هر گونه صدمه و آسیب به آنها جلوگیری گردد. ضمناً رعایت حریم خطوط برقدار مطابق با قوانین و مقررات برق ایران الزامی است.

ماده 147ـ برای رساندن برق به ساختمان کارگاه باید از کانالهای مخصوص تاسیساتی و یا دکل‌های مناسب و ایمن استفاده نمود.

ماده 148ـ برای تردد افراد بین سالن‌ها باید معابر را با کوتاهترین فاصله احداث نموده و این معابر نباید در زیر محلهایی که احتمال ریزش آب، مواد و اجسام وجود دارد قرار گیرند.

ماده 149ـ سـاخت و نصب هـرگونه تابلوی تجـاری، علائم ایمـنی، ترافیکی و سر در ورودی محوطه کارگاه با رعایت مفاد آخرین مقررات ملی ساختمان (مبحث20)، استانداردهای معتبر و یا ملی و آیین‌نامه علائم ایمنی در کارگاهها مصوب شورای عالی حفاظت فنی باید با رعایت نکات ایمنی زیر انجام پذیرد :
الف ـ نیروهای وارده بر آن از قبیل باد و زلزله محاسبه شود.
ب ـ بصورت ایمن دارای پایه و مهار مناسب باشد.

ماده 150ـ سایبانها باید با رعایت کلیه موارد ایمنی و حفاظتی احداث، نصب و محکم گردیده و قرار دادن ضایعات و یا هرگونه اجسام دیگر بر روی سایبانها ممنوع است.

ماده 151ـ تمامی گذرگاههای وسایل نقلیه باید از معابر پیاده و خطوط راه‌آهن مجزا بوده و از هرگونه تقاطع خطرناک بین آنها جلوگیری شود و در صورت ایجاد تقاطع باید بوسیله تجهیزات حفاظتی مناسب، علایم هشداردهنده و چراغ‌های گردان، ایمن گردد.

ماده 152ـ کارفرما مکلف است به منظور نصب علائم و نشانه‌های ترافیکی در سطح کارگاه قوانین مربوطه را از مراجع ذیصلاح (پلیس راهور ناجا ) اخذ نموده واقدامات لازم را بعمل آورد.

ماده 153ـ ساختمان و محوطه کارگاه باید به آژیر اعلام خطر و چراغ‌های اضطراری گردان برای استفاده در شرایط بحرانی مجهز باشد.

ماده 154ـ عرض و ارتفاع درهای ورودی و خروجی باید متناسب با نوع کار، تعداد کارگران، حداکثر حجم مواد و کالای تولیدی و مصرفی و نحوه استقرار ماشین‌آلات باشد.

ماده 155ـ در کلیه کارگاهها باید مکان‌های خاصی بنام نقاط امن با علائم و تابلوهای مربوطه مشخص گردیده تا در مواقع بروز خطر، کارگران در آن محل تجمع یابند. ضمناً مسیرهای منتهی به نقاط امن باید علامت‌گذاری شده باشند.

ماده 156ـ جمع‌آوری، حمل و نقل و دفع فضولات، زباله‌ها و پسماندها در سطح کارگاه باید مطابق با قانون مدیریت پسماندها و آیین‌نامه پیشگیری و مبارزه با آتش‌سوزی در کارگاه‌ها و سایر آیین‌نامه‌های مصوب شورای عالی حفاظت فنی انجام پذیرد.

این آیین‌نامه مشتمل بر 3 فصل و 156 ماده و 7 تبصره به استناد مواد 85 و 91 قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 18/7/1390شورای عالی حفاظت فنی تدوین و در تاریخ 13/10/1390 به تصویب وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی رسیده است.
این آیین‌نامه جایگزین آیین‌نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگاهها مصوب 24/8/1340 شورای عالی حفاظت فنی می‌باشد.

وزیرتعاون، کار و رفاه اجتما عی ـ عبدالرضا شیخ‌الاسلامی

منبع سایت صلح