عدالتخانه؛ جایگاه مطلوب قوه قضاییه در افکار عمومی

 به گزارش حقوق 24:مانند تمام رویداد‌های این روز‌های کشور، هفته قوه قضاییه امسال نیز حال و هوای متفاوتی دارد. 

به اربعین شهدای خدمت نزدیک می‌شویم و یاد و خاطره رئیس‌جمهور عزیز شهید همچنان همه جا حس می‌شود. 

در مجموعه حسینیه امام خمینی (ره) نیز تابلو‌هایی حاوی تصاویر رهبر انقلاب به همراه شهید رئیسی و توصیفات ایشان از رئیس‌جمهور مشاهده می‌شود. 

دیدار مسئولان ارشد قوه قضاییه با رهبر انقلاب امسال در دومین روز از هفته قوه قضاییه برگزار شد. 

براساس اعلام قبلی، ساعت آغاز جلسه ده صبح اعلام شده بود. 

مسئولان ارشد دستگاه قضا، معاونان رئیس قوه قضاییه، روسای کل دادگستری‌های کشور و دادستان‌های مراکز استان‌ها به این جلسه دعوت شده بودند تا از توصیه‌های معظم له برای بهبود امور و خدمت‌رسانی به مردم بهره‌مند شوند و براساس آن برنامه‌ریزی کنند. 

آیت‌الله خامنه‌ای مثل همیشه سر وقت دقیقا ساعت ۹.۵۵ دقیقه وارد حسینیه شدند. 

قاری قرآن آیات گوش‌نواز کلام‌الله مجید را به زیبایی قرائت کرد. 

من که به عنوان روایت‌گر در جلسه حاضر بودم متوجه ویژگی خاص آقای قاری نشدم.

در پایان جلسه یک روشن‌دل را در حسینیه دیدم که توجهم را جلب کرد و پس از پرس‌وجویی مختصر متوجه شدم که همان آقای قاری خوش الحان است.

محمد بهرامی کارمند دادگستری استان لرستان، قاری روشندل این مراسم بود. 

بهرامی آیات ۷۴ تا ۷۸ سوره حج را تلاوت کرد؛ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزِیزٌ …

قاری روشندل قرائت خود را که حدود ۵ دقیقه به طول کشید با سوره مبارکه اخلاص به پایان رساند.

گزارش رئیس قوه قضاییه از اقدامات دستگاه قضا در یک سال گذشته

طبق آیین همیشگی، پس از قرائت قرآن، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محسنی اژه‌ای رئیس قوه قضاییه گزارش مختصری از اقدامات مهم انجام شده از سوی دستگاه قضایی در سالی که گذشت را ارائه کرد.

آقای اژه‌ای در ابتدا یاد «همکار قدیمی» خود شهید رئیسی را گرامی داشت.

سپس از تلاش‌های مجاهدانه همکاران خود در دستگاه قضا تقدیر و تشکر کرد. 

-روزآمدسازی سند تحول قضایی

یکی از نکاتی که سال گذشته رهبر انقلاب بر آن تاکید کرده بودند تکمیل و روزآمدسازی سند تحول قضایی بود.
 
مطالبه رهبر انقلاب درباره به‌روز رسانی سند تحول قضایی از مهم‌ترین اقدامات دستگاه قضایی بود که پیگیری شد و رئیس قوه قضاییه در گزارش خود به رهبری اولین نکته‌ای که به آن اشاره کرد نیز همین موضوع بود. 

سند تحول و تعالی قوه قضاییه به عنوان نسخه روشن، اجماع‌ساز و جمع‌بندی‌شده‌ای از رویکرد‌ها و راهکار‌های تحولی در تاریخ ۶ فروردین ماه ۱۴۰۳ به تصویب رئیس قوه قضاییه رسید.

با توجه به تحقق برخی راهکار‌ها و ضرورت بازنگری و روزآمدسازی سند تحول قضایی و درنظر گرفتن تحولات جدید، ضمن تأیید نقاط قوت و راهکار‌های مهم و اولویت‌دار در نسخه پیشین، راهکار‌های جدید با تمسک به تجربه‌ها و آسیب‌شناسی صورت گرفته و با توجه به شرایط جدید قوه قضاییه و کشور، تدوین شد.

-اقدامات قوه قضاییه در حوزه حقوق عامه و همکاری با قوای سه‌گانه

رئیس قوه قضاییه در ادامه گزارش به مصادیقی از اقدامات قوه قضاییه در حوزه حقوق عامه اشاره کرد. 

رئیس قوه قضاییه به همکاری‌های میان قوای سه‌گانه در سال گذشته اشاره کرد که تأثیر بسزایی در رفع مشکلات و حل سریع‌تر مسائل داشته است. 

– حل مشکل اسناد مالکیت مردم در نقاط مختلف کشور

یکی از اقدامات مهم قوه قضاییه در سال گذشته صدور سند برای اراضی و خانه‌های مسکونی بوده که سال‌ها ساکنان آن‌ها به دلیل مشکلات حقوقی و اداری سنددار نشده بودند و مصائب زیادی برای مردم ایجاد کرده بود. 

رئیس قوه قضاییه در این بخش از گزارش خود به صدور سند برای خانه‌های عسلویه و یکی از شهرستان‌های کرمان اشاره کرد. 

در جریان بیست‌ونهمین سفر استانی حجت‌الاسلام والمسلمین محسنی اژه‌ای به منطقه عسلویه که چهار بهمن‌ماه انجام شد، پس از ۳۲ سال، مشکل اسناد اراضی ۲۶ هزار نفر در ۱۰ روستا و ۴ شهر در این منطقه برطرف شد و برای هزار و ۴۰۰ خانه در این منطقه سند مالکیت صادر شد.

-رفع موانع حقوقی طرح گردشگری آشوراده و پروژه پتروشیمی گلستان

رفع موانع حقوقی طرح گردشگری آشوراده و راه‌اندازی پروژه پتروشیمی گلستان با بیش از ۹۰ هزار نفر شاکی از دیگر اقدامات قوه قضاییه در سال گذشته بود که آقای محسنی اژه‌ای در محضر رهبر انقلاب به آن‌ها اشاره کرده است. 

با انجام اقدامات قضایی و حل مشکل حقوقی زمین‌های روستای متروکه در جزیره آشوراده، مقدمات اجرای طرح گردشگری آشوراده که از ۲۵ سال پیش تاکنون معطل مانده بود فراهم شد.

همچنین با پیگیری‌های دستگاه قضایی، موانع حقوقی احیا و سرمایه‌گذاری در پتروشیمی گلستان برطرف شد و زمینه گسترش فعالیت این واحد تولیدی که ۹۲ هزار سهامدار و ۲ هزار شاغل دارد، فراهم آمد.

-اصلاح قوانین بانکی و تحول در ساماندهی اموال تملیکی و مقابله با متعدیان به اراضی ملی

اصلاح قوانین بانکی، نظارت میدانی و تحول در امور انبار‌های گمرکات کشور و سازمان اموال تملیکی، مقابله با متعدیان به اراضی ملی و جلوگیری از ساخت‌و‌ساز‌های غیرمجاز از دیگر اقدامات قوه قضاییه بود که رئیس قوه قضاییه در گزارش خود به آن اشاره کرد. 

رئیس قوه قضاییه چند خبر جدید هم در گزارش خود داشت. 

-حمایت از تولید

یکی اینکه در سالی که گذشت هیچ واحد تولیدی با اقدام قضایی تعطیل نشده است و دیگری اینکه با اقدامات قضایی انجام شده در سراسر کشور ساخت‌وساز‌های غیرمجاز به حداقل ممکن رسیده است. 

-دیدار مستقیم با مردم در مساجد

رئیس قوه قضاییه در گزارش خود به این موضوع اشاره کرد که دیدار‌های چهره به چهره مسئولان قضایی با مردم در مساجد، مصلی‌ها و مراجع قضایی دچار تحول شده است به طوری که بیش از ۴۰۰ هزار ملاقات مردمی در سالی که گذشت صورت گرفت. 

-توسعه دیپلماسی قضایی

دیپلماسی قضایی هم از دیگر اقدامات مهم قوه قضاییه در سالی که گذشت بود. اقدامات معاونت بین‌الملل قوه قضاییه در کمک به مردم مظلوم غزه، همکاری با وزارت خارجه و دیگر نهاد‌ها برای تبادل محکومین، اقدامات معاضدتی و اقدامات حقوق بشری مهمی که در سال گذشته صورت گرفته بود از نکات مورد توجه گزارش آقای اژه‌ای به رهبر انقلاب بود. 

-هوشمندسازی قوه قضاییه

موضوع مهم فناوری و تحول بزرگ رخ داده در این زمینه مثل برگزاری دادگاه‌های الکترونیک که از اعزام متهم از زندان به دادگاه جلوگیری می‌کند یا برگزاری دادگاه با حضور طرفین پرونده در خارج از کشور، برگزاری دادگاه‌های علنی الکترونیک که کارشناسان و دانشجویان می‌توانند به صورت زنده در آن حضور پیدا کنند، ایجاد سامانه‌های متعدد قضایی که از مراجعه حضوری مردم به مراجع قضایی جلوگیری می‌کند از دیگر نکاتی بود که رئیس قوه قضاییه در این دیدار مطرح کرد. 

-آزادسازی حریم رودخانه‌ها و سواحل و صیانت از محیط زیست

آزادسازی حریم رودخانه‌ها و دریا‌ها در شمال و جنوب کشور و رفع مشکلات محیط زیستی در این حوزه‌ها یکی دیگر از نکات گزارش رئیس قوه قضاییه بود. 

-افزایش رضایتمندی مردم از قوه قضاییه

آقای اژه‌ای در پایان با بیان اینکه رضایتمندی نسبت به قوه قضاییه افزایش پیدا کرده است ابراز امیدواری کرد قوه قضاییه با رهنمودهای رهبر معظم انقلاب به نقطه مطلوب برسد. 

پس از ارائه گزارش حدودا ۲۵ دقیقه‌ای رئیس دستگاه قضا، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بیانات خود را آغاز کردند. 

بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار با مسئولان قضایی

رهبر انقلاب ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهید بهشتی، از آیت‌الله شهید سید ابراهیم رئیسی به عنوان یکی دیگر از شهدای برجسته قوه قضاییه یاد کردند. 

-تقدیر رهبر انقلاب از دستگاه قضا

رهبر انقلاب با اشاره به گزارش آقای اژه‌ای تاکید کردند که کار‌های با ارزشی در قوه قضاییه انجام شده و از تلاش‌های کارکنان دستگاه قضایی علی‌رغم مشکلاتی که وجود دارد مطلع هستند و از آن‌ها تقدیر کردند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به ویژگی‌های مثبت آقای اژه‌ای هم اشاره کردند و مهم‌ترین آن را آشنایی رئیس عدلیه با اجزای قوه قضاییه دانستند. 

-تلاش برای تحقق عدالت و جلوگیری از عبور از خطوط قرمز قانون

تلاش برای تحقق عدالت کلیدواژه توصیه‌های رهبر انقلاب به قضات و کارکنان عدلیه بود. 

با نگاهی به منویات و بیانات رهبر انقلاب در سال‌های متمادی و به‌ویژه توصیه به مسئولان قضایی، ایشان همواره عدالت‌جویی را از مسئولان مطالبه کرده‌اند. 

رهبر انقلاب در جریان بیانات خود در تمام نکاتی که مطرح کردند بر تلاش برای ایجاد عدالت تاکید فراوان داشتند. 

فضای حسینیه نیز عدالت‌محور بود. 

در حسینیه امام خمینی (ره) روبروی حاضران کلامی از پیامبر اکرم از کتاب نهج‌الفصاحه نصب شده بود: «إذا حکمتم فاعدلوا» هرگاه قضاوت می‌کنید عادلانه قضاوت کنید.

در کنار عدالت، «مردم» همواره یکی از کلیدواژه‌های رهبر انقلاب در دیدار با مسئولین بوده است. ایشان همواره بر رفع مشکلات و دغدغه‌های مردم تاکید داشته‌اند و از مسئولان چه در سخنرانی‌های عمومی و چه در جلسات خصوصی در این خصوص مطالبه داشته و بصورت جدی پیگیر مسائل مرتبط با مردم بوده‌اند.

رهبر انقلاب، موضوع اصلی قوه قضاییه را حل و فصل مسائل مردم براساس عدالت دانستند و تاکید کردند امنیت روانی زمانی در جامعه ایجاد می‌شود که مردم احساس کنند با وجود قوه قضاییه به آن‌ها ظلم نخواهد شد.

رهبر انقلاب دو اصل برای قوه قضاییه برشمردند: حل و فصل مسائل مردم براساس عدالت و جلوگیری از عبور از خطوط قرمز قانون. 

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سپس، نکته دیگری را در حمایت از مردم بیان کردند.

رهبر انقلاب اشاره‌ای به اسامی قدیمی قوه قضاییه مانند عدلیه و عدالتخانه کردند؛ یعنی جایی که مردم در آن احساس عدالت کنند، حتی کسی که علیه او حکمی صادر شده باشد. 

ایشان قوه قضاییه مطلوب را در جایگاه عدالتخانه معرفی کردند و گفتند که باید به گونه‌ای عمل شود که افکار عومی قوه قضاییه را عدالتخانه تشخیص دهند. 

تامین عدالت همواره با مشکلات و موانع جدی روبرو است. افرادی هستند که مانع ایجاد عدالت می‌شوند. به همین جهت آیت‌الله خامنه‌ای در بخشی از توصیه‌های خود به مقامات قضایی تاکید کردند که قوه قضاییه با شجاعت تمام توجه خود را معطوف به ایجاد عدالت کند.

-حرکت بر اساس برنامه

برنامه‌ریزی و حرکت با برنامه، از دیگر توصیه‌های همیشگی رهبر انقلاب به مسئولین است. 

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در جلسه با مسئولان ارشد قضایی، سند تحول و نسخه بروزشده آن را اقدامی مناسب خواندند، اما تاکید کردند که این سند با برنامه‌ریزی باید اثر محسوسی در شاخص‌های قوه قضاییه داشته باشد. 

رهبر انقلاب به رئیس قوه قضاییه دستور دادند تا گروهی را برای بررسی این موضوع مأمور کند. 

همانطور که پیشتر هم تاکید شد، رهبر انقلاب یک عدالت‌خواه تمام‌عیار هستند. ایشان در این جلسه نکاتی را به مسئولان قضایی متذکر شدند.

-توصیه‌های رهبر انقلاب برای رفع مشکلات حوزه‌های مختلف قضایی

کاهش نقض آرای دادگاه‌های بدوی، ارتقای دانش قضات، تقویت و تقدیر از کارکنان جهادی دستگاه قضایی از توصیه‌های مورد تاکید رهبر انقلاب به مسئولان قضایی بود. 

کثرت ورودی به پرونده به قوه قضاییه، یکی از مشکلات بزرگ دستگاه قضا است که قضات و کارکنان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. رهبر انقلاب نیز تاکید کردند که کثرت پرونده‌های ورودی به قوه قضاییه از مهم‌ترین موانع رسیدن قوه قضاییه به جایگاه مطلوب است و باید برای آن فکر اساسی کرد. 

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای همچنین تاکید کردند که پرونده‌هایی که دارای زندانی و بازداشتی است باید سریع‌تر مورد رسیدگی قرار گیرند. 

محکومان مالی نیز یکی دیگر از مشکلات قوه قضاییه است. بسیاری از افراد در بند محکومان مالی زندان‌ها حضور دارند، به واسطه حکمِ حبس در زندان نیستند بلکه صرفاً به سبب بدهکاری و دیون خود و عجز از رد مال، در زندان روزگار می‌گذرانند. برخی از آن‌ها به سبب تأخیر تأدیه که روزانه افزایش می‌یابد و یا عدم احراز اعسارشان، همچنان در زندان هستند. 

رهبر انقلاب در رابطه با این مشکل، راهکاری ارائه دادند و فرمودند که می‌توان در این قضایا برای حل مشکلات از وجوهات استفاده کرد. 

ایشان تاکید کردند که در استفاده از وجوهات همواره سخت‌گیری می‌کنند، اما در این زمینه خاص و برای مشکل مورد اشاره می‌توان از وجوهات استفاده کرد. 

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بیانات خود در دیدار مسئولان قضایی، از یک اقدام اشتباه در صدور آرا از سوی برخی قضات گلایه کردند. 

ایشان استناد برخی از قضات به مبانی حقوق بشر غربی را امری غلط و نادرست عنوان کردند. 

رهبر انقلاب همواره در بیانات خود تاکید دارند که جمهوری اسلامی ایران در موضوع حقوق بشر حرف برای گفتن دارد و در اینجا نیز به قضات توصیه کردند به جای استناد به استاندارد‌های غلط غربی در حقوق به مبانی اصیل اسلامی و قوانین داخلی مراجعه کنند. 

-لزوم استمرار بازدیدهای میدانی رئیس قوه قضاییه

سفر‌های استانی و بازدید‌های میدانی یکی از اقدامات مستمر رئیس قوه قضاییه در سال‌های اخیر بوده است. 

رهبر انقلاب در دیدار مسئولان قضاییه، بازدید‌های میدانی رئیس دستگاه قضا را اقدامی مفید و امیدافزا دانستند و تاکید کردند تصمیمات گرفته شده در این بازدید‌ها تا حصول نتیجه پیگیری شود. 

ایشان فرمودند، این بازدید‌ها برای مردم امیدآفرینی ایجاد می‌کند، اما اگر پیگیری و منجر به نتیجه نشود، خود باعث ناامیدی خواهد شد. 

-توصیه رهبر انقلاب به نامزدهای انتخاباتی

در حال حاضر کشور درگیر روند انتخابات ریاست جمهوری است و نامزد‌های انتخابات، در حال تبلیغات و اعلام برنامه‌های خود هستند. 

تاکنون سه مناظره تلویزیونی نیز با موضوعات اقتصاد و فرهنگ برگزار شده است. 

رهبر معظم انقلاب در بخش پایانی بیانات خود توصیه‌هایی را به نامزد‌ها کردند. 

ایشان به نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری توصیه کردند از اظهارات دشمن‌شاد کن پرهیز کنند. 

آیت الله خامنه‌ای کاندیدا‌ها را افرادی دوست‌دار کشور و جمهوری اسلامی دانستند و تاکید کردند که در اظهارات خود به گونه‌ای صحبت نکنند که دشمن از سخن آن‌ها شاد شود.

رهبر انقلاب در پایان ابراز امیدواری کردند قوه قضاییه به نقطه مطلوبی که اقای اژه‌ای اشاره کرد برسد.