آیین‌نامه آموزشی دوره راهنمایی تحصیلی پیش‌حرفه‌ای خاص دانش‌آموزان با نیازهای ویژه

آیین‌نامه آموزشی دوره راهنمایی تحصیلی پیش‌حرفه‌ای خاص دانش‌آموزان با نیازهای ویژه
مستند به مصوبه جلسه 753 تاریخ 3 /7 /86 ـ مورد تایید کمیسیون اساسنامه‌ها و مقررات تحصیلی

فصل اول ـ تعریف و اهداف

ماده 1ـ تعریف:
دانش‌آموزان با نیازهای ویژه: دانش‌آموزان با نیازهای ویژه دانش‌آموزانی هستند که به سبب نارسایی جسمی، ذهنی، روانشناختی، هیجانی یا اجتماعی در زمینه یادگیری یا سازگاری با محیط دارای مشکلاتی هستند که شامل دانش‌آموزان کم توان ذهنی، آسیب‌دیده شنوایی، آسیب‌دیده بینایی، معلولین جسمی حرکتی و چند معلولیتی می‌شوند و امکان ادامه تحصیل در مدارس عادی یا خاص خود را ندارند.

ماده 2ـ اهداف:
اهداف دوره راهنمایی تحصیلی مصوب شورای‌عالی، متناسب با ویژگیها و تواناییهای دانش‌آموزان با نیازهای ویژه، به عنوان اهداف عام این دوره در نظر گرفته شده؛ لیکن اهداف خاص(ویژه) دوره راهنمایی تحصیلی پیش‌حرفه‌ای عبارت است از:

1ـ پرورش زمینه­های اخلاقی، دینی و تربیتی دانش‌آموزان

2ـ افزایش تجارب معلومات و مهارت‌های عمومی، برای بهبود زندگی فردی و اجتماعی دانش‌آموزان

3ـ شناخت استعدادها، علایق و رغبت‌های دانش‌آموزان و ایجاد زمینه‌ی مساعد جهت هدایت رشته تحصیلی حرفه ای مناسب

4ـ پرورش و توانبخشی قوای جسمانی و روانی دانش‌آموزان

5ـ ایجاد آمادگی نسبی در دانش‌آموزان، برای ادامه‌ی تحصیل در دوره‌ی متوسطه حرفه‌ای

فصل دوم ـ ساختار و واحد درسی، طول مدت تحصیل، عناوین و جداول درس‌ها

ماده 3 ـ این دوره مشتمل بر سه پایه تحصیلی می‌باشد.

1ـ3ـ تعداد واحدهای درسی دوره راهنمایی تحصیلی پیش‌حرفه‌ای حداقل72 واحد است که شامل دروس عمومی و انتخابی خواهد بود.

2ـ3ـ طول دوره‌ی آموزش 3 سال است و تعداد واحدهای درسی موردنیاز جهت اخذ مدرک راهنمایی تحصیلی پیش‌حرفه‌ای حداقل 72 واحد می‌باشد.

تبصره ـ طول دوره آموزش برای دانش‌آموزانی که نتوانند دوره را در سه سال طی کنند تا دو سال دیگر قابل افزایش است.

ماده 4 ـ آموزش در دوره راهنمایی تحصیلی پیش‌حرفه‌ای مبتنی بر نظام واحدی است که دارای ویژگی‌های زیر می‌باشد:

الف) فرآیند آموزش هر درس بطور پیوسته، در طول یک سال تحصیلی انجام می‌شود.

ب) محتوا، ساعات آموزش و میزان تأثیر نمره هر درس در معدل‌گیری براساس تعداد واحدهای آن درس مشخص می‌شود.

ج) ارزشیابی هر یک از درس‌های این دوره مستقل است و قبولی یا مردودی در هر درس تأثیری بر سایر درس‌ها ندارد.

ماده 5 ـ ترک تحصیل قبل از امتحانات نوبت اول و همچنین وقفه تحصیلی جزء سنوات تحصیلی محاسبه نمی‌شود و ترک تحصیل بعد از امتحانات نوبت اول، جزء سنوات تحصیلی موضوع این ماده محاسبه می‌شود.

ماده 6 ـ هر واحد درس نظری معادل یک ساعت آموزش در هفته برای طول سال تحصیلی می‌باشد. ساعات هر واحد درس عملی برابر جدول ساعات درسی معادل دو تا سه برابر ساعات آموزشی یک واحد درس نظری است.

ماده 7ـ از اول مهرماه تا آخر شهریورماه سال بعد یک سال تحصیلی محسوب می‌شود. دوره‌ی آموزش از اول مهرماه هر سال آغاز و تا پایان اردیبهشت‌ماه سال بعد ادامه می‌یابد و امتحانات پایانی نوبت دوم در خردادماه برگزار می‌شود.

ماده 8ـ چنانچه درسهای باقیمانده از پایه اول پیش‌نیاز درس‌های پایه دوم یا درس‌های باقیمانده از پایه دوم پیش‌نیاز درس‌های پایه سوم باشد دانش‌آموزان پایه دوم یا سوم باید این درسها را با رعایت ضوابط پیش‌نیاز به همراه سایر درسهای پایه دوم یا سوم برابر مقررات و حداکثر تا 26 واحد انتخاب کنند و باقیمانده درسهای پایه سوم را در تابستان همان سال یا در سال تحصیلی بعدی انتخاب کنند.

ماده 9ـ دانش‌آموزانی که در پایان خردادماه هر سال موفق به گذراندن تعدادی از واحدهای درسی ارایه شده در آن سال و یا سالهای قبل نشده باشند، در دوره تابستانی که به این منظور اجرا می شود، ثبت‌نام شده و به صورت حضوری یا غیرحضوری دروس مذکور را انتخاب کرده و در امتحانات پایان دوره تابستانی (شهریورماه) شرکت خواهند کرد.

1ـ9ـ دوره تابستانی به مدت 10 هفته (8 هفته کلاس و 2 هفته امتحان) اجرا می‌شود و ساعات آموزش هفتگی درسهای نظری و عملی 4 برابر ساعات آموزش هفتگی آن درس در طول سال تحصیلی و حداکثر 36 ساعت در هفته می‌باشد.

2ـ9ـ دانش‌آموزانی که در پایان تابستان سال سوم موفق به گذراندن برخی از درس‌ها نشده باشند، می‌توانند در سال چهارم و پنجم ادامه تحصیل داده و درسهای باقیمانده از پایه اول، دوم و سوم را بگذارنند. در این صورت رعایت پیش‌نیاز الزامی نیست.

3ـ9ـ دوره تابستانی در واحدهای آموزشی برابر دستورالعملی که توسط سازمان آموزش و پرورش استثنایی ابلاغ می‌شود، تشکیل می‌گردد و برگزاری آن بصورت متمرکز با برنامه‌‌ریزی و هماهنگی قبلی مدیریت آموزش و پرورش استثنایی در یک یا چند واحد آموزشی بلامانع است. برگزاری این دوره برای دانش‌آموزان رایگان می‌باشد.

ماده 10ـ دانش‌آموز نمی‌تواند درس‌هایی را که قبلاً نمره قبولی کسب کرده است بطور مجدد انتخاب کند.

ماده 11ـ ساعات حضور دانش‌آموز در برنامه‌های آموزشی، پرورشی و توانبخشی در هر هفته حداقل 33 و حداکثر 36 ساعت بوده و برنامه هفتگی واحدهای آموزشی برای 6 روز هفته و هر روز حداکثر 6 ساعت تنظیم می‌شود. دانش‌آموز موظف است در فاصله زمانی شروع تا پایان برنامه آموزش روزانه در محل آموزش آن درس حضور داشته باشد.

تبصره ـ حضور کمتر از 33 ساعت در هفته، برای دانش‌آموزانی که تعداد واحدهای باقیمانده آنها برای فارغ‌التحصیلی کمتر از میزان مجاز می‌باشد، بلامانع است.

ماده 12ـ رسیدگی به موارد خاص آموزشی و پرورشی دانش‌آموزان استثنایی به عهده کمیسیون خاص مدیریت آموزش وپرورش استثنایی استان می‌باشد که ترکیب اعضاء و شرح وظایف آن به تصویب کمیسیون معین شورای‌عالی می‌رسد.

ماده 13ـ عناوین و واحدهای درسی هر پایه برابر جداول (1، و2) پیوست ارایه می‌شود.

ماده 14ـ درس‌های دوره راهنمایی تحصیلی پیش‌حرفه‌ای بر اساس اهداف و ماهیت آنها به شرح ذیل می باشد:

1ـ14ـ دروس عمومی: درس‌هایی است که آموختن آنها برای ارتقاء مهارتهای عمومی، افزایش تجارب، رشد دانش آموز در حیطه‌های اجتماعی، دینی و اخلاقی، اقتصادی، هنری و مهارتهای روزمره زندگی ضرورت دارد.

2ـ14ـ دروس انتخابی: درسهایی است که با توجه به تفاوتهای فردی و به منظور پرورش علایق یا رفع نیازهای توانبخشی دانش‌آموزان برابر شیوه‌نامه مربوطه ارایه می‌گردد.

فصل سوم ـ مقررات ثبت‌نام دانش‌آموزان:

ماده 15ـ ثبت‌نام دانش‌آموزان ورودی به واحد آموزشی با حضور پدر یا مادر یا ولی وی انجام می‌گیرد.

تبصره ـ ثبت‌نام و تحصیل مجدد دانش‌آموز غیر مشمول که ترک تحصیل داشته است با رعایت سایر شرایط بلامانع است.

ماده 16ـ ثبت‌نام و تحصیل دانش‌آموزان در واحدهای آموزشی به تفکیک جنسیت انجام می‌گیرد.

ماده 17ـ موعد ثبت‌نام و مدارک موردنیاز دانش‌آموزان مطابق شیوه‌نامه‌ای خواهد بود که از سوی سازمان آموزش و پرورش استثنایی صادر می‌شود.

ماده 18ـ حــداکثر سن ثبت‌نــام در پایه‌های اول، دوم و سوم به ترتیب 17، 18 و 19سال تمام است (ملاک محاسبه سن دانش‌آموز برای ثبت‌نام اول مهرماه هر سال خواهد بود).

ماده 19ـ شرایط ثبت‌نام و تحصیل دانش‌آموزان مشمول نظام وظیفه عمومی مطابق با بخشنامه و دستورالعمل‌های جاری وزارت آموزش و پرورش خواهد بود.

ماده 20ـ موارد مربوط به انتقال دانش‌آموز شاغل در این قبیل آموزشگاهها، بررسی پرونده‌ها و سایر موارد مطابق با بخشنامه و دستورالعمل‌های جاری وزارت آموزش و پرورش خواهد بود.

فصل چهارم ـ ضوابط سنجش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و تربیتی دانش‌آموزان

ماده 21 ـ تعاریف:
ارزشیابی تحصیلی و تربیتی: ارزشیابی تحصیلی و تربیتی بخش جدایی‌ناپذیر فرآیند یاددهی- یادگیری است که داوری و قضاوت در مورد آموخته‌ها و تغییر رفتار دانش‌آموز در جهت نیل به هدفهای آموزشی و پرورشی براساس آن صورت می‌پذیرد.
ارزشیابی تشخیصی: ارزشیابی تشخیصی به منظور آگاهی از میزان آمادگی دانش‌آموز جهت شروع مناسب تدریس مطالب جدید توسط معلم انجام می‌گیرد.
ارزشیابی تکوینی: مجموعه اقدامات و فعالیت‌هایی است که به صورت مستمر توسط معلم و دانش‌آموز و سایر ارزیابی‌کنندگان به منظور بهبود فرایند یاددهی ـ یادگیری، در طول هر نوبت به عمل می‌آید که شامل انجام تکالیف درسی، آزمون‌های عملی، فعالیت‌های مرتبط با درس خارج از کلاس به صورت فردی یا گروهی (فعالیت‌های پژوهشی و …) ارزشیابی‌های باز و مشاهدات تدریجی رفتار و خود ارزیابی و نظر اولیاء دانش‌آموز می‌باشد.
ارزشیابی باز: به آن نوع ارزشیابی اطلاق می‌شود که دانش‌آموزان بتوانند هنگام آزمون از کتاب درسی و سایر منابع مرتبط دیگر به صورت گروهی یا فردی نیز استفاده نمایند. بدیهی است که در ارزشیابی باز سؤالات باید جنبه تفسیری، تحلیلی، ترکیبی و استنباطی داشته باشد.
خودارزیابی: ایجاد فرصت و شرایطی توسط معلم است تا دانش‌آموزان بتوانند درباره میزان یادگیری خود به قضاوت و ارزیابی بپردازند.
آزمون عملی: آزمونی است که توسط معلم صورت می‌گیرد و ناظر بر مشاهده و عمل دانش‌آموزان در انجام تکالیف محوله یا داوطلبانه است.
ارزشیابی گروهی (مشارکتی): نوعی ارزشیابی است که در فرایند اجرایی آن، دانش‌آموزان صرفاً موضوع ارزشیابی نیستند بلکه بطور فعال و به صورت گروهی در امر ارزشیابی شرکت و با هم همکاری می‌کنند.
ارزشیابی پایانی: عبارت از ارزشیابی‌هایی است که در پایان هر یک از نوبت‌های مذکور در ماده 24 به عمل می‌آید.

ماده 22 ـ اهداف:
ارزشیابی تحصیلی در دوره راهنمایی تحصیلی پیش‌حرفه‌ای به منظور تحقق اهداف زیر انجام می‌شود:

1ـ بررسی و تعیین میزان پیشرفت آموزشی، پرورشی و توانبخشی

2ـ آگاه کردن دانش‌آموز از میزان پیشرفت آموزشی، پرورشی و توانبخشی خود و آگاهی اولیای وی از وضعیت تحصیلی فرزندشان

3ـ تشخیص نارسایی‌های یادگیری دانش‌آموز و برنامه‌ریزی به منظور رفع آنها

4ـ تشخیص استعداد و عـــلاقه دانش‌آموز به منظور هدایت حرفه‌ای وی

5ـ تقویت انگیزه و روحیه تلاش در دانش‌آموزان

6ـ سـنجش کیفیت و محتوای برنامه‌ها و عوامل موثر در آموزش از طریق تحلیل نتایج ارزشیابی به منظور یافتن نارسایی‌ها و رفع آن‌ها

7ـ حصول اطمینان از تحقق شرایط لازم در دانش‌آموزان به منظور ارتقاء به مراحل تحصیلی بالاتر

ماده 23ـ ارزشیابی از آموخته‌های دانش‌آموز در هر درس به سه صورت تشخیصی، تکوینی و پایانی به عمل می آید.

ماده 24ـ ارزشیابی تحصیلی و تربیتی دانش‌آموزان در نوبت‌های زیر انجام می‌شود:

الف) ارزشیابی نوبت اول (لغایت پایان دی‌ماه)

ب) ارزشیابی نوبت دوم (لغایت پایان خردادماه)

ج) ارزشیابی دانش‌آموزانی که در دوره تابستانی ثبت‌نام می‌شوند (لغایت 20 شهریورماه)

د) ارزشیابی از غایبین موجه که حداکثر دو هفته پس از اعلام نتایج ارزشیابی‌های خرداد و شهریور انجام می‌شود.

هـ) ارزشیابی مهرماه ویژه دانش‌آموزان مشمول ماده 47 این آیین‌نامه

تبصره 1ـ در ایام ارزشیابی پایانی نوبت اول، کلاس‌های درس دایر خواهد بود. ولی مدارس می‌توانند با اخد مجوز از کمیسیون خاص مدیریت آموزش و پرورش استثنایی استان حداکثر به میزان دو هفته متوالی کلاس درس را در نوبت اول تعطیل نمایند. در این صورت مدیر مدرسه موظف است مراتب را به صورت مکتوب به اولیای دانش‌آموزان اطلاع دهد. در ایام برگزاری ارزشیابی نوبت دوم کلاس‌های درس دایر نمی‌باشد.

تبصره 2ـ در مناطق گرمسیری، ارزشیابی نوبت اول و دوم به تشخیص کمیسیون خاص مناطق حداکثر دو هفته زودتر برگزار خواهد شد.

تبصره 3ـ مدرسه می‌تواند با اخذ مجوز از کمیسیون خاص مدیریت آموزش و پرورش استثنایی استان از دانش‌آموزی که به ضرورت به اتفاق والدین خود به خارج از کشور عزیمت خواهد کرد، حداکثر یکماه قبل از شروع ارزشیابی پایانی ارزشیابی به عمل آورد.

ماده 25ـ نوع ارزشیابی پایانی هر درس به شرح جدول شماره 3 پیوست می‌باشد.

ماده 26ـ نمره ارزشیابی هر درس بر مبنای 20 خواهد بود که سهم نمره ارزشیابی تکوینی و پایانی هریک 1/2 می‌باشد لکن متناسب با ماهیت هر درس، سهم نمره تکوینی قابل افزایش خواهد بود که در راهنمای برنامه درسی مصوب شورای‌عالی آموزش و پرورش مشخص می‌گردد. ضمناً چنانچه در هر یک از نوبت‌های ارزشیابی، نمره دانش‌آموزی پس از محاسبه میانگین نمره ارزشیابی تکوینی و پایانی به صورت اعشاری بود، معلم مربوط می‌تواند با توجه به وضعیت درسی دانش‌آموز در کلاس به هر نحو که صلاح می‌داند نمره وی را سر راست کند.

تبصره 1ـ نمره ارزشیابی ‌هر درس‌ در نوبت ‌اول ‌با احتساب‌ ضریب ‌یک ‌و در نوبت‌ دوم و ارزشیابی‌های پس از آن ‌با احتساب ‌ضریب ‌2 در کارنامه‌ درج‌ می‌گردد.

تبصره 2ـ معلم موظف است حداکثر تا پنج روز قبل از برگزاری ارزشیابی پایانی هر نوبت نمره‌ی ارزشیابی تکوینی را به دفتر مدرسه تحویل دهد. در ضمن معلمان باید نتایج ارزشیابی‌های به عمل آمده در مورد هر دانش‌آموز را در صورت مرخصی یا انتقال از طریق مدیر مدرسه به معلم جدید تحویل دهند.

تبصره 3ـ با توجه به نقش اولیای دانش‌آموزان در فعالیت‌های خارج از مدرسه، معلمان می‌توانند حداکثر تا یک نمره ارزشیابی تکوینی هر درس را در هر نوبت به نظر اولیای دانش‌آموزان اختصاص دهند.

تبصره 4ـ در مورد دانش‌آموزانی که در ارزشیابی غایبین موجه شرکت می‌کنند و همچنین در خصوص دانش‌آموزان مشمول ماده 47، نمرات تکوینی آخرین نوبت در احتساب نمرات درسی آنان منظور می‌شود.

تبصره 5 ـ دانش‌آموزی که به علت غیبت موجه (ثبت‌نام بدون حضور در کلاس با مجوز کمیسیون خاص مدیریت آموزش و پرورش استثنایی استان، بیماری و نظایر آن) در طول سال تحصیلی فاقد نمره ارزشیابی تکوینی است ولیکن در ارزشیابی پایانی دارای نمره است، نمره ارزشیابی پایانی هر نوبت وی جایگزین نمره ارزشیابی تکوینی همان نوبت می‌گردد.

تبصره 6 ـ نمره ارزشیابی تکوینی دانش‌آموزی که قبل از برگزاری ارزشیابی پایانی با رعایت مقررات از مدرسه‌ای به مدرسه دیگر منتقل شود، توسط معلم مدرسه مقصد بر اساس ارزشیابی‌های وی و ارزشیابی‌های معلم مدرسه قبل (در صورت وجود) تعیین می‌شود.

تبصره 7ـ مدیر مدرسه موظف است در طول هر نوبت حداقل یک بار (حدود یک ماه قبل از ارزشیابی پایانی) دانش‌آموز و ولی وی را از وضعیت تحصیلی دانش‌آموز در هر درس مطلع نماید.

تبصره 8ـ نمره ارزشیابی دانش‌آموزان در هر درس و در هر نوبت به وسیله معلم در لیست نمره‌ها ثبت و امضا می‌شود و حداکثر 10 روز بعد از خاتمه ارزشیابی هر نوبت تسلیم دفتر مدرسه می‌گردد.

ماده 27 ـ کلیه ارزشیابی‌های تحصیلی این دوره، به صورت داخلی بوده و توسط مدرسه برگزار می‌شود.

تبصره 1ـ مدیریت آموزش و پرورش استثنایی استان می‌تواند امتحان پایانی نوبت دوم یا شهریوماه یک یا چند ماده درسی پایه‌های اول، دوم و سوم را به صورت هماهنگ برگزار کنند.

ماده 28ـ ارزشیابی‌ پایانی‌ نوبت‌ اول‌ از مطالب‌ تدریس‌ شده‌ همان‌ نوبت‌ و ارزشیابی‌ پایانی‌ نوبت‌ دوم‌ و پس از آن، ازتمام‌ محتوای‌ کتاب‌ درسی‌ به‌ عمل‌ می‌آید.

ماده 29ـ دانش‌آموزی که در زمان برگزاری ارزشیابی و یا قبل از آن دچار سانحه‌ای شود به نحوی که قادر به نوشتن نباشد، می‌توانند از منشی مناسبی که از طرف مدیر مدرسه تعیین می‌شود استفاده نمایند.

تبصره ـ چنانچه دانش‌آموزی به دلیل بیماری خاص قادر به حضور در جلسه ارزشیابی ‌پایانی نباشد با درخواست ولی و ارایه گواهی پزشک و با نظر مدیر، یکی از معلمان در خارج از مدرسه از وی ارزشیابی به عمل می‌آورد.

ماده 30 ـ ارزشیابی تعلیمات دینی دانش‌آموزان اقلیت‌های دینی مذکور در قانون اساسی برابر شیوه‌نامه‌های وزارت آموزش و پرورش انجام و نمره آن در دفاتر ثبت ارزشیابی و کارنامه آنان قید می‌شود. دانش آموزان مذکور از شرکت در ارزشیابی درس قرآن معاف هستند و در کارنامه آنان برای این درس نمره ای منظور نخواهد شد.

تبصره ـ در صورت تمایل دانش‌آموز به شرکت در ارزشیابی تعلیمات دینی اسلامی منعی برای شرکت وی نخواهد بود.

ماده 31ـ ارزشیابی از رفتار دانش‌آموز در هر نوبت براساس میزان رعایت مقررات از سوی او، توسط مدیر و با نظرخواهی از معاون، مربی تربیتی، اولیای دانش‌آموزان و براساس گزارشهای واصله از معلمان و سایر کارکنان مدرسه انجام می‌شود. گزارش وضعیت انضباط به صورت کیفی بوده و شامل یکی از موارد «عالی»، «بسیار خوب» ، «خوب» و«نیاز به راهنمایی و تلاش بیشتر» می‌باشد.

تبصره 1ـ نحوه و سهم هریک از عوامل مذکور در تعیین نمره انضباط را شورای مدرسه تعیین می‌کند.

تبصره 2ـ در مواردی که وضعیت انضباطی دانش‌آموز حاکی از «نیاز به راهنمایی و تلاش بیشتر» است، موارد به ولی وی گزارش می‌شود.

تبصره 3ـ وضعیت انضباط در محاسبه معدل ارزشیابی منظور نمی‌شود ولی در کارنامه تحصیلی و دفتر ثبت ارزشیابی درج می‌گردد.

تبصره 4ـ برای شرکت‌کنندگان در ارزشیابی ورودی (تعیین پایه) نمره انضباط منظور نمی‌گردد.

ماده 32ـ چنانچه معلم مربوط ظرف 5 روز پس از انجام هر ارزشیابی پایانی، به هر علتی اوراق ارزشیابی را تصحیح نکند، مدیر مدرسه ضمن گزارش موضوع به اداره آموزش و پرورش متبوع باید به تشخیص خود، اوراق ارزشیابی را جهت تصحیح در اختیار یکی از معلمان واجد شرایط قرار دهد.

ماده 33ـ مهلت اعتراض به نمرات ارزشیابی پایانی، حداکثر 5 روز پس از اعلام نتیجه آن نوبت خواهد بود. مدیر مدرسه موظف است اوراق ارزشیابی معترضان را جهت تجدیدنظر در اختیار معلم مربوط و یا به تشخیص خود در اختیار معلم مربوط و یک نفر دیگر از معلمان همان درس قرار دهد. در صورت اعتراض مجدد و یا اختلاف‌نظر،‌ نظر معلم سوم از همان درس تعیین‌کننده و لازم‌الاجرا است.

تبصره ـ نمرات مستمر ارزشیابی تکوینی و نمرات دروس شفاهی و عملی قابل اعتراض نیستند و نمره اعلام شده قطعی است.

ماده 34ـ دانش‌ آموزی در هر درس‌ قبول‌ شناخته‌ می‌شود که‌ دارای‌ شرایط زیر باشد:

الف‌) نمره ‌ارزشیابی‌ نوبت‌ دوم‌ او در آن درس‌ بدون‌ ضریب‌ کمتر از ده‌ نباشد.

ب) نمرات‌ سالیانه‌ آن درس کمتر از 30 نباشد.

تبصره ـ نمره‌ سالیانه‌ هر درس‌ حاصل‌ جمع‌ نمره‌ نوبت‌ اول‌ و دو برابر نمره‌ نوبت‌ دوم‌ (یا ارزشیابی‌های پس از آن) خواهد بود.

ماده 35ـ چنانچه‌ دانش‌‌آموزی‌ در امتحان‌ پایانی‌ نوبت‌ اول‌ یا دوم‌ درسی‌ غیبت‌ غیرموجه‌ داشته ‌باشد، نمره‌ پایانی‌ آن‌ درس‌ صفر محسوب‌ می‌شود و نمره‌ وی‌ در آن‌ درس‌ از میانگین‌ نمره‌ ارزشیابی تکوینی آن‌ نوبت‌ و نمره‌ صفر تعیین‌ خواهد شد.

تبصره ـ در دروسی که ارزشیابی آنها به صورت (کتبی، شفاهی یا عملی) صورت می‌پذیرد، نمره دانش‌آموز به صورت زیر محاسبه می‌شود:
نمره تکوینی آن نوبت به علاوه نمره صفر بخشی که غایب بوده به علاوه نمره پایانی بخشی که حاضر بوده تقسیم بر عدد 3 .

ماده 36ـ اگر دانش‌آموزی در امتحان پایانی نوبت اول در یک یا چند ماده درسی غیبت موجه داشته باشد. نمرات امتحان پایانی نوبت دوم وی به جای نمرات پایانی نوبت اول درس‌های مربوط نیز منظور می شود.

ماده 37(اصلاحی 17/02/1387)– امتحانات نوبت اول و دوم پایه های اول و دوم و امتحانات نوبت اول پایه سوم راهنمایی داخلی است و توسط مرکز برگزار می شود.امتحانات نوبت دوم و دوره تابستانی پایه سوم راهنمایی مراکز آموزش از راه دور به صورت هماهنگ با سئوالات واحد و برنامه معین توسط سازمان آموزش و پرورش استانها طرح و در مرکز برگزار می شود.
تغییرات ناشی از این اصلاحیه توسط دبیرخانه شورای عالی در سایر مفاد آیین نامه آموزشی دوره راهنمایی تحصیلی آموزش از راه دور اعمال خواهد شد.

ماده 38ـ تشخیص غیبت موجه براساس دلایل و مدارک ارائه شده از طرف دانش‌آموز در امتحانات با شورای مدرسه خواهد بود.

ماده 39ـ اگر دانش‌آموزی با عذر موجه در ارزشیابی هیچ یک از مواد درسی نوبت دوم و شهریورماه شرکت نکند، صرفنظر از اینکه در نوبت اول نمره داشته یا نداشته باشد، آن سال تحصیلی برای وی وقفه تحصیلی محسوب می‌گردد.

ماده 40ـ چنانچه دانش‌آموزی بدون عذر موجه در فاصله زمانی بعد از ثبت‌نام و قبل از برگزاری ارزشیابی نوبت اول مدرسه را ترک کند هر چند که نمره ارزشیابی تکوینی داشته باشد آن سال تحصیلی برای وی ترک تحصیل تلقی شده و کارنامه مردودی صادر نمی‌گردد. اگر دانش‌آموزی بعد از برگزاری ارزشیابی نوبت اول بدون عذر موجه مدرسه را ترک کند و در هیچ یک از ارزشیابی مواد درسی نوبت دوم و شهریورماه شرکت نکند آن سال تحصیلی برای وی کارنامه مردودی صادر می‌گردد.

ماده 41ـ از دانش‌آموزی که در ارزشیابی نوبت دوم و یا شهریورماه در یک یا چند ماده درسی غیبت موجه داشته باشد با پیشنهاد مدیر مدرسه و موافقت شورای مدرسه تا دو هفته پس از پایان آن نوبت ارزشیابی به عمل می‌آید.

ماده 42ـ دانش‌آموزانی که ارزشیابی آنان به علل مختلف از قبیل حوادث غیرمترقبه یا بلایای طبیعی برگزار نشده و یا اوراق ارزشیابی آنان مفقود یا معدوم گردیده است می‌توانند با تایید کمیسیون خاص مدیریت آموزش و پرورش استثنایی استان در اولین فرصت و حداکثر تا یکماه پس از پایان ایام ارزشیابی در ارزشیابی مجدد شرکت نمایند.

ماده 43ـ دانش‌آموزانی که به دلایل موجه از قبیل شرکت در المپیادها و دوره‌های آموزشی مربوط، مسابقات علمی، فرهنگی، ورزشی و نظایر آن و با تشخیص کمیسیون خاص مدیریت آموزش و پرورش استثنایی استان موفق به شرکت در ارزشیابی مربوط نمی‌شوند، می توانند علاوه بر استفاده از ماده 41 در نوبت ارزشیابی بعدی شرکت کنند. قبولی آنان به عنوان قبولی در ارزشیابی نوبت قبل محسوب خواهد شد.

ماده 44ـ کلیه کسانی که یکی از بستگان درجه اول آنها در طول سال تحصیلی شهید، اسیر یا مفقود می‌گردد و همچنین دانش آموزانی که یکی از بستگان درجه اول آنها در فاصله یک ماه قبل از آغاز ارزشیابی نوبت دوم یا شهریورماه فوت می‌شود، در آن نوبت ارزشیابی مردود نخواهند شد. این قبیل افراد می‌توانند علاوه بر نوبت‌های ارزشیابی مذکور، در یک نوبت ارزشیابی دیگر همراه با غائبان مجاز شرکت کنند.

ماده 45ـ نمره ارزشیابی نوبت‌های اول، دوم ، دوره تابستانی و وضعیت انضباط حداکثر یک ماه پس از خاتمه ارزشیابی در دفتر ثبت ارزشیابی مدرسه و کارنامه تحصیلی دانش‌‌آموزان در ستون‌های جداگانه به صورت رایانه‌ای ثبت می‌شود.

تبصره ـ کارنامه دانش‌آموزان و دفتر ثبت ارزشیابی مدرسه حداکثر یک ماه پس از اعلام نتیجه قطعی ارزشیابی به امضای مدیر و مسئول ثبت نمرات می‌رسد و با مهر مدرسه مهر می‌گردد.

ماده 46ـ دانش‌آموزان با نیازهای ویژه که قسمتی از تحصیلات خود را در مدارس خارجی گذرانیده‌اند که برنامه آن با برنامه آموزش دوره راهنمایی تحصیلی پیش‌حرفه‌ای مطابقت ندارد و یا هیچگونه مدرک تحصیلی که میزان تحصیلات خارجی آنان را مشخص کند نداشته باشند و همچنین دانش‌آموزانی که بخشی از مدارک تحصیلی آنان در اثر حوادثی از قبیل سیل، زلزله، جنگ، آتش‌سوزی و … از بین رفته باشد با توجه به شرایط سنی و توانایی خود می‌توانند با درخواست کتبی و تایید مراجع مربوط و معرفی مدیریت آموزش و پرورش محل، در امتحان تعیین پایه تحصیلی که از کلیه درس‌های مربوط به پایه اول، دوم یا سوم بعمل می‌آید در اولین نوبت رسمی امتحانی، همراه با سایر دانش‌آموزان برابر شیو‌نامه‌ای که توسط سازمان آموزش و پرورش استثنایی ابلاغ می‌شود شرکت کنند و در صورت قبولی در کلیه درس‌های هر پایه مدرک قبولی برای آنان صادر می‌شود و با رعایت سایر شرایط مجاز به ادامه تحصیل در آموزشگاه دانش‌آموزان با نیازهای ویژه خواهند بود.

تبصره ـ افراد خارجی مقیم ایران، رانده‌شدگان از سایر کشورها و پناهندگان از کشورهای خارجی به ایران باید دارای اجازه اقامت مورد تایید وزارت کشور باشند.

ماده 47ـ چنانچه دانش‌آموزی در پایه سوم راهنمایی تحصیلی پیش حرفه‌ای تا پایان آخرین تابستان طول مدت مجاز تـحصیل، حداکثر در دو ماده درسی موفق به کسب نمره حد نصاب قبولی نشود، می‌تواند در ارزشیابی مهرماه همان سال همراه با غایبین موجه شهریور شرکت کند و در صورت احراز شرایط قبولی در آن درس یا درس ها، گواهینامه پایان دوره برای وی صادر می‌گردد.

ماده 48ـ دانش‌آموزی فارغ‌التحصیل دوره راهنمایی پیش‌حرفه‌ای شناخته می‌شود که در کلیه واحدهای درسی (حداقل 72 واحد درسی) قبول شده باشد.

ماده 49ـ بــرای محاسبه معدل کل نمرات هر دانش‌آموز در پایان دوره راهنمایی تحصیلی پیش‌‌حرفه‌ای، تعداد واحدهای هر درس در نمره قبولی آن درس (نوبت دوم یا دوره تابستانی (شهریورماه) و یا امتحان مهرماه) ضرب و مجموع حاصل ضرب‌های بدست آمده بر مجموع واحدهای این درس‌ها تقسیم می‌شود.

ماده 50 ـ به دانش‌آموزی که موفق به گذراندن کلیه واحدهای درسی دوره راهنمایی تحصیلی پیش‌حرفه‌ای مربوط طبق مفاد این آیین‌نامه شود با رعایت سایر ضوابط گواهی‌نامه پایان تحصیلات دوره راهنمایی پیش‌حرفه‌ای خاص دانش‌آموزان با نیازهای ویژه اعطا می‌شود.

ماده 51 ـ برای دانش‌آموزانی که موفق به فارغ‌التحصیلی از دوره راهنمایی تحصیلی پیش‌حرفه‌ای می‌شوند کاربرگ هدایت حرفه‌ای صادر می‌شود. فارغ‌التحصیلان این دوره، در صورت دارا بودن ضوابط و شرایط، می‌توانند در دوره متوسطه حرفه‌ای ادامه تحصیل دهند.

ماده 52 ـ نمونه اسناد و مدارک تحصیلی دانش‌آموزان توسط سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور تهیه و به سازمان های آموزش و پرورش استانها ابلاغ می شود.

ماده 53 ـ دفتر ثبت ارزشیابی تحصیلی و تربیتی مدرسه باید حداکثر یک ماه پس از آخرین ارزشیابی در آن سال پلمپ شده و توسط فردی که از سوی مدیریت آموزش و پرورش استثنایی مأمور می‌شود بررسی، مسدود، مهر و امضاء گردد.

ماده 54 ـ اوراق ارزشیابی‌های پایانی نوبت دوم و تجدیدی حداکثر به مدت شش‌ماه بعد از پایان سال تحصیلی نگهداری و سپس برابر مقررات امحاء می‌شود، ولی دفاتر ثبت ارزشیابی مدرسه به طور دائم نگهداری می‌شود. کارنامه تحصیلی دانش‌آموز نیز تا مدتی که برابر مقررات تحویل ولی وی نشده است باید در مدرسه حفظ گردد.

ماده 55 ـ با متخلفان در ارزشیابی طبق آیین‌نامه رسیدگی به تخلفات امتحانی مصوب شورای‌عالی آموزش و پرورش رفتار می‌شود.

ماده 56 ـ نظارت بر برگزاری ارزشیابی‌های پیشرفت تحصیلی دوره راهنمایی تحصیلی پیش‌حرفه ای به عهده سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور می‌باشد.

فصل پنجم ـ شیوه هدایت حرفه‌ای دانش‌آموزان و ضوابط آن:

ماده 57 ـ مدیریت آموزش و پرورش استثنایی استان با همکاری مدیران، مشاوران و مددکاران اجتماعی واحدهای آموزشی در طول هر سال تحصیلی خط‌مشی‌های توسعه و تعدیل ظرفیت هر رشته مهارتی را براساس نیازهای شغلی مناطق، علاقه، استعدادها و تقاضاهای دانش‌آموزان و اولیای آنان و پس از تأیید سازمان آموزش و پرورش استان به سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور اعلام می‌کنند. سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور اطلاعاتی را که به این ترتیب حاصل می‌شود در تدوین خط‌مشی‌های هدایت حرفه‌ای منظور خواهند کرد.

ماده 58 ـ مدیر واحد آموزشی با همکاری انجمن اولیا و مربیان و سایر نیروهای متخصص ذیربط کلیه اولیاء دانش‌آموزان سال سوم را مطابق تقویم اجرایی، به واحد آموزشی دعوت می‌کنند و ضمن توضیح اهداف نظام آموزش متوسطه حرفه‌ای و میزان نیاز جامعه به مهارت‌های مختلف و اهمیت هر یک از رشته‌های مهارتی و ملاک‌های پذیرش دانش‌آموزان با نیازهای ویژه آنان را راهنمایی می‌کنند و پس از برگزاری جلساتی در نیمه دوم فروردین سال سوم، نمون برگ مربوط به (نظر والدین دانش‌آموزان در مورد رشته مهارتی دانش‌آموز) را ارایه و در نیمه اول اردیبهشت جمع‌‌آوری می‌کنند.

ماده 59 ـ مشاور باید با همکاری سرپرست آموزشی و نیروی توانبخشی در طول دوره راهنمایی تحصیلی پیش‌حرفه‌ای به طور گروهی و انفرادی طی جلساتی با دانش‌آموزان، اطلاعات موردنیاز را درخصوص رشته‌های مهارتی، مشاغل مرتبط و … در اختیار آنان قرار دهد و سپس نمون برگ (نظرخواهی از دانش‌آموز) را در نیمه دوم فروردین سال سوم به آنان تحویل و در نیمه اول اردیبهشت جمع‌آوری کند.

ماده 60 ـ گروه هدایت حرفه‌ای متشکل از سرپرست آموزشی، مشاور و نیروی توانبخشی پس از بررسی پیشینه تحصیلی دانش‌آموز و کاربرگ‌های نظرخواهی از دانش‌آموز و اولیای وی و کاربرگ‌های مربوط به الزامات رشته‌های مهارتی، نظر خود را در ارتباط با رشته مهارتی دانش‌آموز به ترتیب اولویت اعلام می‌کنند.

تبصره ـ در واحدهای آموزشی که عضو یا اعضایی از آن نباشد هدایت حرفه‌ای براساس شیوه‌‌نامه‌ای که از سوی سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور ارسال می‌شود، انجام می‌گیرد.

ماده 61 ـ مسؤولیت حسن اجرای امر هدایت حرفه‌ای دانش‌آموزان و تأیید نهایی نمون برگ هدایت حرفه‌ای به عهده مدیر واحد آموزشی می‌باشد.

ماده 62 ـ نمونه برگ هدایت حرفه‌ای باید در زمان فارغ‌التحصیلی دانش‌آموزان دوره‌ی راهنمایی پیش‌حرفه‌ای صادر شود و پس از تأیید و امضاء مدیر واحد آموزشی و تأیید نهایی مدیریت آموزش و پرورش استثنایی استان با دعوت از اولیاء دانش‌آموز در اختیار آنان قرار گیرد.

تبصره 1ـ دانش‌آموزی که شرایط رشته موردنظر خود را کسب نکرده است، می‌تواند جهت بررسی مجدد و تجدیدنظر تا پایان شهریورماه به مرکز آموزشی محل تحصیل خود مراجعه نماید.

تبصره 2ـ چنانچه دانش‌آموز شرایط رشته‌ای را کسب کند که در محل سکونت وی نباشد، باید با نظر گروه هدایت حرفه‌ای به رشته دیگری هدایت شود.

جدول 1

دروس عمومی
نام درس	سال اول	سال دوم	سال سوم
واحد	ساعت	واحد	ساعت	واحد	ساعت
نظری	عملی	جمع	نظری	عملی	جمع	نظری	عملی	جمع	نظری	عملی	جمع	نظری	عملی	جمع	نظری	عملی	جمع
تعلیمات دینی و قرآن	2	ـ	2	2	ـ	2	2	ـ	2	2	ـ	2	2	ـ	2	2	ـ	2
مهارتهای اجتماعی ـ اقتصادی	2	2	4	2	4	6	2	2	4	2	4	6	2	2	4	2	4	6
ادبیات فارسی	4		4	4	ـ	4	4	ـ	4	4	ـ	4	4	ـ	4	4	ـ	4
پرورشی	ـ	1	1	ـ	2	2	ـ	1	1	ـ	2	2	ـ	1	1	ـ	2	2
ریاضی *	3	ـ	3	3	ـ	3	3	ـ	3	3	ـ	3	3	ـ	3	3	ـ	3
علوم تجربی و بهداشت	2	ـ	2	2	ـ	2	2	ـ	2	2	ـ	2	2	ـ	2	2	ـ	2
حرفه‌و‌فن	1	4	5	1	8	9	1	4	5	1	8	9	1	4	5	1	8	9
هنر	ـ	1	1	ـ	2	2	ـ	1	1	ـ	2	2	ـ	1	1	ـ	2	2
تربیت بدنی	ـ	1	1	ـ	2	2	ـ	1	1	ـ	2	2	ـ	1	1	ـ	2	2
جمع			23			32			23			32			23			32

• محتوای درس ریاضی در دو گروه (الف و ب) تنظیم شده است که براساس توانایی و پیش آموخته‌های فراگیران ارایه خواهد شد.

جدول 2

دروس انتخابی
نام درس	واحد	ساعت
نظری	عملی	جمع	نظری	عملی	جمع
توانبخشی (1)	ـ	1	1	ـ	2	2
توانبخشی (2)	ـ	1	1	ـ	2	2
توانبخشی (3)	ـ	1	1	ـ	2	2
زبان انگلیسی 1	1	ـ	1	1	ـ	1
زبان انگلیسی 2	1	ـ	1	1	ـ	1
زبان انگلیسی 3	1	ـ	1	1	ـ	1
زبان عربی 1	1	ـ	1	1	ـ	1
زبان عربی 2	1	ـ	1	1	ـ	1
زبان عربی 3	1	ـ	1	1	ـ	1

جدول 3
نوع ارزشیابی پایانی

ردیف	نام درس	نوع ارزشیابی
1	تعلیمات دینی و قرآن	شفاهی ـ کتبی
2	مهارتهای اجتماعی و اقتصادی	کتبی ـ عملی
3	قرائت فارسی (خواندن و درک مطلب)	شفاهی
4	املا فارسی	کتبی
5	انشا فارسی	کتبی
6	ریاضیات	کتبی ـ عملی
7	علوم تجربی و بهداشت	کتبی ـ عملی
8	حرفه و فن	کتبی ـ عملی
9	هنر	عملی
10	تربیت بدنی	شفاهی ـ عملی
11	پرورشی	کتبی ـ عملی
12	انضباط	کیفی

منبع سایت صلح