موضوع : ابطال قسمتی از دستورالعمل افتتاح حسابهای
سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز
تاریخ: 20/5/71 ـ شماره دادنامه‌ها: 83 و 82
کلاسه پرو‌نده‌ها: 70/172 و 71/24
شاکی : آقای منوچهر ضیایی و حجﻩالاسلام محمد حسین آموزگار
مقدمه : الف ـ آقای منوچهر ضیایی طی دادخواست تقدیمی به دیوان اعلام داشته‌اند: همسرم از دارایی اینجانب پنج جلد دفترچه حساب قرض‌الحسنه برای پنج فرزندم افتتاح نموده است بلحاظ نیاز کتباً از ریاست بانک استان ملایر تقاضای مقداری از موجودی حساب قرض‌الحسنه فرزندانم را داشتم که بانک اظهار داشته بلحاظ دستورالعمل بانک مرکزی فقط حق برداشت با مادر که بازکننده حساب است می‌باشد علی‌هذا قطع نظر از اینکه برداشت انحصاری مادر احتمال سوﺀاستفاده‌هایی در این مورد هست کلمه فقط در دستورالعمل بانک مذکور خلاف ماده 1181 و 1183 قانون مدنی و ساقط حق و‌لی خاص است و در قوانین ارثی اخلال بوجود خواهد آمد لذا تقاضای حذف کلمه منحصراً از دستورالعمل استنادی بانک خوانده را دارم. رئیس هیأ‌ت‌مدیره و مدیر عامل بانک صادرات استان همدان در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 2114/23 مورخ 19/6/70 اعلام داشته‌اند: او‌لاً به استناد ماده 3 فصل دو‌م قانون عملیات بانکی بدو‌ن ربا و ماده 5 آیین‌نامه مربوطه و نظریه تفسیری شورای عالی قضایی به تاریخ 29/3/63 و تبصره بند 2 شق الف دستورالعمل بانکی افتتاح حسابهای سپرده قرض‌الحسنه پس‌انداز و… و قرارداد و شرایط عمومی و اختصاصی افتتاح حساب پس‌انداز قرض‌الحسنه حق برداشت از حسابهای افتتاحی بنام صغار تا رسیدن به بلوغ و رشد با بازکننده حساب (در موضوع مانحن فیه با مادر) می‌باشد و طبق بند 6دستورالعمل فوق بدیهی است که و‌لی صغار در صورت افتتاح حساب برای اشخاص تحت و‌لایت خود (توسط خویش) حق برداشت نیز خواهند داشت. ثانیاً با عطف توجه به استقلال بانوان در مورد حق تمتع و استیفاﺀ از اموال خویش اصل و ظاهر بر مالکیت مادر در مورد موجودی حسابهای افتتاحی به نام فرزندان صغیر خویش می‌باشد مگر اینکه خلاف آن از طریق مراجع صالحه قضایی به اثبات برسد و حکم به انتقال حق مالکیت و استیفاﺀ به ثالث صادر شود و برداشت موجودی حسابهای افتتاحی ما در جهت فرزندان صغیر خویش توسط اشخاص ثالث خلاف نیست و مقتضای عمل و استلزامات عقلی است. ثالثاً در کارتهای افتتاح حساب فقط هویت بازکننده حساب و دارنده آن محرز است و و‌لایت سایرین بایستی توسط مراجع صالحه احراز و معرفی گردند. رابعاً با عنایت به ماده 1211 قانون مدنی که صغیر ممیز می‌تواند تملک هبه و صلح بلاعوض نماید و‌لی در قانون و دستورالعمل قیدی از این لحاظ جهت افتتاح حساب بنام صغار پیش‌بینی نشده, عدم مالکیت صغار غیر ممیز و مالکیت بازکننده حساب مستفاد است لهذا باز کننده حساب حق برداشت و اختتام حساب را نیز دارد. خامساً اعمال تقاضای شاکی موجب سلب اعتماد مشتریان بانک و سلب امنیت از حق مالکیت افراد و اختتام کلیه حسابهای مشابه نزد بانکها و عدم افتتاح موارد جدید خواهد شد که برخلاف سیاستهای پولی و بانکی نظام بانکی کشور و برنامه فرهنگی اجتماعی و اقتصادی دو‌لت جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. بنابه مراتب استدعای رد شکایت را دارد.
ب ـ آقای حجﻩالاسلام محمد حسین آموزگار بشرح نامه تقدیمی به هیأ‌ت عمومی اعلام داشته‌اند: چون تبصره بند 2 شق الف دستورالعمل بانکی بانک استان درخصوص افتتاح حساب پس‌انداز توسط مادر برای طفل صغیر و اینکه مقرر شده است که تا بزرگ شدن صغیر فقط مادر می‌تواند از حساب افتتاح شده ضغیر برداشت نماید چون مفاد مذکور با و‌لایت قهری و شرعی پدر یا جد پدری علی‌المبنی از و‌لایت عرضی یا طولی او‌لیاﺀ مذکور مخالفت دارد آنرا خلاف شرع مقدس و قانون مدنی می‌دانم لذا تقاضا دارد طبق مقررات موضوع از فقهای محترم شورای نگهبان استفسار گردد. با ارسال تصویر شکوائیه مذکور به شورای نگهبان دبیر محترم شورا طی نامه شماره 3370 مورخ 11/5/71 اعلام داشته‌اند: عطف به نامه شماره هـ/71/24ـ27/2/ 71درخصوص خلاف شرع بودن بند دو شق الف دستورالعمل افتتاح حسابهای پس‌انداز قرض‌الحسنه و… در جلسه شورای نگهبان مطرح و مغایر شرع شناخته نشد.
هیأ‌ت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجﻩالاسلام و‌المسلمین محمدرضا عباسی‌فرد و با حضور رؤسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاو‌ره با اکثریت آراﺀ بشرح آتی مبادرت به صدو‌ر رأی می‌نماید.
رأی :
چون دستورالعمل موضوع شکایت از ناحیه فقهای شورای نگهبان قانون اساسی خلاف شرع‌اعلام نگردیده با اکثریت آراﺀ هیأ‌ت عمومی دیوان نیز خلاف قانون تشخیص نگردید. بنابه مراتب شکوائیه غیرو‌ارد بوده و رد می‌گردد.
منبع سایت صلح
ثبت دیدگاه