یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 1126 ـ 1125 مورخ 1396/11/3 با موضوع:
«ابطال دستور هجدهم مصوبه مورخ 1390/3/18 هیأت امناء دانشگاه یزد و بند 24 صورتجلسه مورخ 1392/9/2 دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی مبنی بر اعطاء تخفیف شهریه به فرزندان اعضاء هیأت علمی و کارکنان دانشگاهها» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می‌گردد.
مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین
تاریخ دادنامه : 1396/11/3 شماره دادنامه: 1126 ـ 1125
کلاسه پرونده : 221/94، 522/93
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : دیوان محاسبات کشور
موضوع شکایت و خواسته : 1ـ ابطال دستور هجدهم مصوبه مورخ 1390/3/18 هیأت امناء دانشگاه یزد 2ـ ابطال بند 24 صورتجلسه مورخ 1392/9/2 دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
گردش کار : الف ـ معاون حقوقی، مجلس و تفریغ بودجه دیوان محاسبات کشور به موجب شکایتنامه شماره 20000/367 ـ 1393/5/20 اعلام کرده است که :
«ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
احتراماً، در خصوص دستور هجدهم مصوبه هیأت امناء دانشگاه یزد مورخ 1390/3/18 همان گونه که مستحضرند:
1ـ وفق بند (ی) ماده (20) قانون برنامه پنجم توسعه «دانشگاههای کشور، حسب مورد به تشخیص وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تصویب شورای گسترش وزارتخانه‌های مربوط، می‌توانند نسبت به تأسیس شعب در شهر محل استقرار خود یا دیگر شهرها و مناطق آزاد داخل کشور و نیز در خارج کشور به صورت خودگردان و با دریافت شهریه از داوطلبان اقدام کنند.»
2ـ وفق بند (ک) همان مأخذ قانونی «شهریه دانشجویان جانباز بیست و پنج درصد (25%) و بالاتر و فرزندان آنان، فرزندان شاهد، آزادگان و فرزندان آنان و دانشجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی از محل اعتبارات ردیف مستقل معاونت تأمین شود.»
3ـ بر اساس دستور هجدهم صورتجلسه یازدهمین نشست عادی هیأت امنای دانشگاه یزد مصوب 1390/3/18 مقرر گردیده است «به استناد بند (و) ماده (7) قانون تشکیل هیأت امناء و در اجرای بخشنامه شماره 89/15/70617 ـ 1389/10/14 مرکز هیأتهای امنا و هیأت ممیزه، فرزندان اعضای هیأت علمی رسمی قطعی، رسمی آزمایشی و همچنین اعضای هیأت علمی پیمانی (دارای شرایط مندرج در تبصره (2) اصلاحی بند «6 ـ 1» دستورالعمل اجرایی «بخشنامه ایجاد تسهیلات برای فرزندان اعضای هیأت علمی مصوب 1388» مصوب شهریور 1389 به شماره 15013/و ـ 1389/6/9 وزاری علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) که در مقاطع کاردانی و کارشناسی دوره‌های نوبت دوم (شبانه) دانشگاههای عضو هیأت امناء پذیرفته می‌شوند و یا بر اساس بخشنامه فوق‌الذکر به دانشگاههای عضو هیأت امنا منتقل و در دوره‌های مذکور مشغول به تحصیل می‌گردند. بـا نظر روسای دانشگاههای عضـو هیأت امناء از 30 تا 60 درصـد تسهیلات تخفیف شهریه (ثابت و متغیر) بهره مند گردند.»
بنابراین مفاد مصوبه صدرالاشاره متضمن اعمال تخفیف به شرح مصوبه اخیرالذکر از موجبات تبعیض ناروا مصرح در بند (9) اصل 3 قانون اساسی بوده و مغایر با مبانی قانونی اخیرالذکر ارزیابی می‌گردد. مضافاً خاطر نشان می‌سازد دادنامه (714ـ 1391/10/11) اصداری از هیأت عمومی آن دیوان در خصوص ابطال قسمتی از مصوبات مورخ 1386/12/21، 1385/4/11 و 1384/3/4 هیأت امناء دانشگاههای صنعتی شریف، تهران و امیرکبیر در اعطای تخفیف شهریه که با مبحوث عنه مشابهت موضوعی و حکمی دارد مؤید این مطلب می‌باشد. بنا به مراتب در اجرای مواد (12) و (13) قانون تشکیلات آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال مصوبه مذکور از زمان صدور مورد استدعاست. »
متن دستور هجدهم مصوبه مورخ 1390/3/18 هیأت امناء دانشگاه یزد که مورد اعتراض قرار گرفته به شرح زیر است:
« دستور هجدهم ـ بهره مندی فرزندان اعضای هیأت علمی از تخفیف شهریه
مصوبه:
به استناد بند «و» ماده «7» قانون تشکیل هیأتهای امنا و در اجرای بخشنامه شماره 89/15/70617 ـ 1389/10/14 مرکز هیأتهای امنا و هیأتهای ممیزه، مقرر گردید فرزندان اعضای هیأت علمی رسمی قطعی، رسمی آزمایشی و همچنین اعضای هیأت علمی پیمانی (دارای شرایط مندرج در تبصره «2» اصلاحی بند «6 ـ 1» دستورالعمل اجرایی «بخشنامه ایجاد تسهیلات برای فرزندان اعضای هیأت علمی مصوب 1388» مصوب شهریور 1389 به شماره 15012/و ـ 1389/6/9 وزاری علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) که در مقاطع کاردانی و کارشناسی دوره‌های نوبت دوم (شبانه) دانشگاههای عضـو هیأت امنا پذیرفته می‌شوند و یـا بـر اساس بخشنامه فوق‌الذکر به دانشگاههای عضو هیأت امنا منتقل و در دوره‌های مذکور مشغول به تحصیل می‌گردند. با نظر روسای دانشگاههای عضو هیأت امنا از 30 تا 60 درصد تسهیلات تخفیف شهریه (ثابت و متغیر) بهره‌مند گردند. معاون وزیر و رئیس مرکز هیأتهای امنا و هیأتهای ممیزه »
در پاسخ به شکایت مذکور رئیس دانشگاه یزد به موجب لایحه شماره 33/1537ـ 1393/8/17 توضیح داده است که:
« ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام
احتراماً بازگشت به نامه شماره 09309980900046124ـ 1393/6/22 مدیر دفتر آن هیأت عمومی منضم به تصویر نامه شماره 20000/367 ـ 1393/5/20 معاون حقوقی، مجلس و تفریغ بودجه دیوان محاسبات کشور در خصوص مفاد دستور هجدهم صورتجلسه یازدهمین نشست عادی هیأت امناء دانشگاه یزد مصوب 1390/3/18، بدین‌وسیله به استحضار می‌رساند: به موجب مفاد بند ب ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مبنی بر اینکه: «دانشگاهها، مراکز، مؤسسات آموزش عالی پژهشی و فرهنگستانهایی که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع قانونی ذیربط می‌باشند بدون الزام به رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاههای دولتی به ویژه قانون محاسبات عمومی، قانونی مدیریت خدمات کشوری ـ قانون برگزاری مناقصات و اصلاحات و الحاقات بعدی آنها و فقط در چارچوب مصوبات و آیین‌نامه‌های مالی، معاملاتی و اداری ـ استخدامی ـ تشکیلاتی مصوب هیأت امناء که حسب‌مورد به تأیید می‌رسد، عمل می‌نمایند…»، دانشگاهها، مراکز و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی به شرح فوق‌الذکر از استقلال اداری، مالی و معاملاتی برخوردار بوده و تابع مصوبات هیأت امناء دانشگاه خویش می‌باشند چون مطابق با قانون مزبور تنها مرجع قانونگذاری دانشگاهها هیأت امناء است، بنابراین مصوبه مزبور در جلسه مورخ 1390/3/18 هیأت امناء وقت دانشگاه با عنایت به قانون مذکور و در راستای اختیارات قانونی خاصه بند (و) ماده 7 قانون تشکیل هیأت امناء دانشگاه و در اجرای بخشنامه شماره 89/15/70617 ـ 1389/1/14 معاونت و رئیس مرکز وقت هیأتهای امناء و هیأتهای ممیزه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از سوی هیأت امناء دانشگاه به تصویب رسیده و از وجاهت قانونی برخوردار گردیده است، بنابراین مراتب فوق برای استحضار آن مقام رسیدگی بر طبق موازین شرعی و قانونی و صدور حکم شایسته بر رد دادخواست تقدیمی به حضور اعلام می‌گردد. »
ب) متعاقب شکایت نامه پیش گفته، معاون حقوقی مجلس و تفریغ بودجه دیوان محاسبات کشور به موجب لایحه شماره 976/174/م/2ـ 1393/6/25 اعلام کرده است که:
« ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
احتراماً پیرو نامه شماره 20000/367 ـ 1393/5/20 موضوع ابطال دستور هجدهم مصوبه هیأت امناء دانشگاه یزد مورخ 1390/3/18 به استحضار می‌رساند: هیأت امناء دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد نیز بر اساس بند (24) صورتجلسه مورخ 1392/9/2 ابلاغی طی نامه شماره 92/6841/م ـ 1392/10/25 وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اقدام به تخفیف شهریه فرزندان هیأت علمی و کارکنان دانشگاه در شعبه بین الملل نموده است که بند مذکور مغایر با مستندات ابرازی موضوع نامه صدرالاشاره می‌باشد. بنا به مراتب در اجرای مواد (12) و (13) قانون تشکیلات آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال مصوبه مذکور از زمان صدور مورد استدعاست. »
متن صورتجلسه مورخ 1392/9/2 دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی که مورد اعتراض قرار گرفته به شرح زیر است:
« صورتجلسه هیأت امناء دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد مورخ 1392/9/2
24ـ با تخفیف تا سقف 25 درصد شهریه فرزندان اعضای هیأت علمی و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد که در شعبه بین الملل پذیرفته می‌شوند بر اساس شیوه نامه‌ای که به تأیید هیأت رئیس دانشگاه می‌رسد موافقت گردید. »
در پاسخ به شکایت مذکور، سرپرست دفتر امور حقوقی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب لایحه شماره 107/3741/د ـ 1396/7/30 توضیح داده است که:
« ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با اهدای سلام
احتراماً در خصوص پرونده کلاسه 221/94ـ 1395/10/6 موضوع شکایت دیوان محاسبات کشور به خواست ابطال بند 24 صورتجلسه مورخ 1392/9/2 دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد موضوع تخفیف شهریه فرزندان هیأت علمی و کارکنان شعب بین الملل مراتب ذیل به استحضار می‌رساند:
1ـ دیوان محاسبات کشور در شکایت خود به شماره 20000/367 ـ 1393/5/20 علیه دانشگاه علوم پزشکی یزد متقاضی ابطال دستور هجدهم صورتجلسه یازدهمین نشست هیأت امناء دانشگاه مذکور دایر بر تخفیف 30 تا 60 درصدی شهریه ثابت و متغیر مقاطع کاردانی و کارشناسی دوره‌های شبانه دانشگاههای عضو هیأت امناء مربوطه برای فرزندان اعضای هیأت علمی گردیده است. سازمان مذکور دلیل خود را جهت ابطال، تبعیض ناروا مصرح در بند 9 اصل 3 قانون اساسی اعلام نموده است. متعاقب این شکایت، سازمان مزبور با همان دلایل متقاضی ابطال بند 24 صورتجلسه مورخ 1392/9/2 دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد گردیده است.
2ـ این در حالی است که وفق بند 24 مصوبه مورخ 1392/9/2 هیأت امناء دانشگاه علوم پزشکی یزد مقرر گردیده است، با تخفیف تا سقف بیست و پنج درصد شهریه فرزندان اعضای هیأت علمی و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد که در شعبه بین الملل پذیرفته می‌شوند بر اساس شیوه نامه‌ای که به تأیید هیأت رئیسه دانشگاه می‌رسد موافقت گردد.
3ـ همان گونه که آن مقام مستحضر می‌باشند، مطابق بند ب ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه دانشگاهها، مراکز و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی و فرهنگستانهایی که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع قانونی ذیربط می‌باشند بدون الزام به رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاههای دولتی به ویژه قانون محاسبات عمومی، قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون برگزاری مناقصات و اصلاحات و الحاقات بعدی آنها و فقط در چهارچوب مصوبات و آیین‌نامه‌های مالی، معاملاتی و اداری ـ استخدامی ـ تشکیلاتی مصوب هیأت امناء که حسب مورد به تأیید وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و در مورد فرهنگستانها به تأیید رئیس جمهور می‌رسد، عمل می‌نمایند. اعضاء هیأت علمی ستادی وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز مشمول حکم این بند هستند. حکم این بند شامل مصوبات، تصمیمات و آیین‌نامه‌های قبلی نیز می‌گردد و مصوبات یاد شده مادام که اصلاح نگردیده به قوت خود باقی هستند.
4ـ همچنین برابر تبصره 2 ماده 2 آیین‌نامه مالی و معاملاتی دانشگاهها و دانشکدههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کلیه واحدهای اجرایی مستقل و غیرمستقل از لحاظ سیاست‌گذاری تابع قوانین، مقررات و تصمیمات مؤسسه، آیین‌نامه مالی و معاملاتی دانشگاهها بوده و مکلف به رعایت و اجرای مصوبات هیأت امناء مؤسسه می‌باشد.
5 ـ وفق بند(ی) قانون برنامه پنجم توسعه، دانشگاههای کشور، حسب مورد به تشخیص وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با تصویب شورای گسترش وزارتخانه‌های مربوط، می‌توانند نسبت به تأسیس شعب در شهر محل استقرار خود یا دیگر شهرها و مناطق آزاد داخل کشور و نیز در خارج کشور به صورت خودگردان و با دریافت شهریه از داوطلبان اقدام کنند. در تبصره ماده مذکور اعلام شده است، میزان شهریه دریافتی از دانشجویان با توجه به نوع رشته و سطح خدمات آموزشی، کمک آموزشی و رفاهی ارائه شده، توسط هیأت امناء دانشگاه تعیین و اعلام می‌شود.
6 ـ با توجه به اینکه تعیین شهریه شعب بین‌الملل (خودگردان) بر عهده هیأت امناء دانشگاه می‌باشد هیأت مذکور با توجه به اختیارات حاصله در این بند و در راستای ایجاد امور رفاهی برای کارکنان هیأت علمی و غیرهیأت علمی مربوطه نسبت به تخفیف تا سقف بیست و پنج درصد شهریه برای فرزندان مستخدمان همان دانشگاه که در شعب خودگردان همان دانشگاه پذیرفته می‌گردند اقدام نموده است که به نظر می‌رسد اقدام مذکور کاملاً وفق قوانین و مقررات می‌باشد. اشاره می‌نماید بند (ب) و (ی) ماده 20 قانون برنامه پنجم در قانون احکام دائمی توسعه نیز تنفیذ شده است. »
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1396/11/3 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
با عنایت به اینکه دستور هجدهم یازدهمین نشست عادی مورخ 1390/3/18 هیأت امناء دانشگاه یزد و بند 24 مصوبه مورخ 1392/9/2 هیأت امناء دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد مبنی بر اعطاء تخفیف شهریه به فرزندان اعضاء هیأت علمی و کارکنان دانشگاههای یاد شده که در دوره شبانه و شعبه بین الملل پـذیرفته شده‌اند موجبات ایجاد تبعیض ناروا را فراهم ساخته و این امر مغایر با بند 9 از اصل 3 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است و با عنایت به اینکه در موضوع مشابه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به موجب رأی شماره 714ـ 1391/10/11 مصوبه ناظر بر تخفیف به اشخاص خاص را ابطال کرده است، بنابـراین مصوبات مـورد اعتراض مستند بـه بند 1 مـاده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود. با اعمال ماده 13 قانون پیش گفته و تسری ابطال مصوبات به زمان تصویب آنها موافقت نشد.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بهرامی
منبع سایت صلح
ثبت دیدگاه