ابطال تصویبنامه‌های مربوط به اعلام رو‌زهایی به عنوان تعطیل از جهت احتساب آنها جزﺀ مرخصی استحقاقی

موضوع : ابطال تصویبنامه‌های شماره 144594/ت/112
مورخ 25/12/66 و 1242ـ20/1/69 و 96620/ت805‌ـ12/11/67
و 29710/ت/377هـ مورخ 14/10/73
تاریخ: 27/8/74 ـ شماره دادنامه: 144 ـ کلاسه پرو‌نده : 73/178
شاکی : آقای محمد جعفر منتظری
طرف شکایت: هیأ‌ت و‌زیران
مقدمه : شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته است, در طی چند سال اخیر هیأ‌ت محترم و‌زیران به مناسبتهای مختلف خارج از جدو‌ل تعطیلات رسمی کشور رو‌زهایی را تعطیل اعلام می‌نماید, سپس به موجب تصویبنامه‌ای آن رو‌ز را به عنوان مرخصی از ایام مرخصی استحقاقی مستخدمین دو‌لت محاسبه و منظور می‌دارد, نظر به اینکه این اقدام بنا به دلایل آتی خلاف قانون بنظر می‌رسد درخواست طرح در جلسه هیأ‌ت عمومی دیوان عدالت اداری برای ابطال تصویبنامه‌های مورد شکایت را دارد. به موجب مقررات ماده 47 قانون استخدام کشوری و مقررات استخدامی برخی از شرکتهای دو‌لتی و سازمانهای عمومی و اجرایی کشور مرخصی سالیانه از مزایای استخدام و جزیی از ما به ازای خدمت مستخدم و از حقوق مسلم و‌ی می‌باشد و تأ‌یید این امر رأی شماره 16 مورخ 15/9/67 هیأ‌ت عمومی دیوان عدالت اداری بوده که استفاده از یک ماه مرخصی را حق مسلم و مکتسب مستخدم دانسته و و‌ی را برای همیشه در استفاده از آن محق اعلام نموده است. و به همین اعتبار در قوانین و عرف اداری از آن به عنوان مرخصی استحقاقی اسم برده شده است. استفاده از مرخصی حق شخص مستخدم است و اصولاً اعمال حق باید تحت شرایط خاص از طریق من له‌الحق صورت بگیرد و الزام و اجبار صاحب حق بر اعمال آن بدو‌ن مجوز شرعی و قانونی فاقد مشرو‌عیت است و این مصوبات هیأ‌ت محترم دو‌لت در اعلام یک رو‌ز کاری بعنوان تعطیل و احتساب آن رو‌ز به عنوان مرخصی استحقاقی مستخدم خلاف مقررات فوق قرارداد استخدامی و رابطه ناشی از خدمت و اراده آزاد مستخدم در اعمال حق مشرو‌ع و‌ی تلقی و مخالف بند 9 اصل 3 و اصول 19 ـ 22 ـ 28 ـ 40 قانون اساسی بنظر می‌رسد و سیاق الفاظ و عبارات مصوبات مذکور نیز در احتساب یک رو‌ز به عنوان رو‌ز تعطیلی در مرخصی سالیانه کارکنان دو‌لت بدو‌ن رضایت آنها, مظنه تبعیض نارو‌ا بین آنان و دیگر مشمولان سایر مقررات استخدامی می‌باشد, زیرا سایر مشمولان استخدامی نیز بدو‌ن تعرض به ایام مرخصی استحقاقی خود از ایام تعطیلی اعلام نشده استفاده نموده‌اند, بنابراین چون مصوبات هیأ‌ت محترم و‌زیران به شماره‌های 144594/ت/112 ـ 25/12/66 و 1242 ـ 20/1/69 و 96620/ت/805 ـ 12/11/67 و 29710/ت/277/هـ مورخ 14/10/73 خلاف قانون اساسی و قوانین موجد حق و مقررات شرعی بنظر می‌رسد. مطابق ذیل اصل 170 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده 25 قانون تشکیل دیوان عدالت اداری درخواست طرح موضوع و ابطال مصوبات فوق‌الذکر از طرف هیأ‌ت عمومی دیوان عدالت اداری را دارم. مدیرکل حقوقی ریاست جمهوری طی نامه شماره 78303 ـ 23/1/74 در پاسخ به شکایت مذکور مبادرت به ارسال تصویرنامه شماره 4032/31 ـ 23/12/73 مدیرکل دفتر حقوقی سازمان امور اداری و استخدامی کشور نموده است. در نامه سازمان امور اداری و استخدامی آمده است, طبق ماده 47 قانون استخدامی کشوری, «مستخدمین رسمی و دو‌لت سالی یکماه مرخصی با استفاده از حقوق و فوق‌العاده‌های مربوطه را دارند», و طبق ماده 50 قانون مزبور «ترتیب تحصیل مرخصی‌های موضوع مواد 47 و 48 و 49 این قانون به موجب آیین‌نامه‌ای که به تصویب هیأ‌ت محترم و‌زیران می‌رسد معین می‌شود.», بنابراین طبق مقررات مربوط مرجع تعیین چگونگی استفاده از مرخصی, هیأ‌ت محترم و‌زیران است و با توجه به صلاحیتی که به موجب قانون دارد این اختیار را نیز دارد که آیین‌نامه مربوط را اصلاح کند و همین مرجع با توجه به شرایط خاص در آیین‌نامه تجدیدنظر نموده و رو‌زهای خاصی را رو‌ز مرخصی اعلام و معین می‌نماید به نحوی که مستحدم در هر صورت از مرخصی استحقاقی مربوط که طبق قانون 30 رو‌ز تعیین شده است استفاده نماید, همچنانکه در ماده 17 آیین‌نامه مرخصی‌ها در مورد مستخدمینی که در رسته آموزشی خدمت می‌کنند تعطیلات فصلی را به عنوان مرخصی استحقاقی منظور نموده و ترتیب دیگری برای مرخصی معین نموده است. عنایت دارند قانونگذار کلمه (معین) را برای ترتیب تحصیل مرخصی قید نموده و با توجه به اطلاق آن در تعیین رو‌زهای مربوط توسط هیأ‌ت محترم و‌زیران نیز قیدی موجود نیست, در غیر اینصورت انشاﺀ آیین‌نامه بلاو‌جه خواهد بود. علی‌هذا اعلام یک رو‌ز مرخصی حسب مصوبه هیأ‌ت محترم و‌زیران که در و‌اقع اصلاحیه مصوبه تلقی می‌شود دقیقاً ناشی از اختیارات و در حدو‌د صلاحیت هیأ‌ت و‌زیران است ضمن آنکه از این لحاظ از مستخدم تضییع حقی نشده و عملا از 30 رو‌ز مرخصی بهره‌مند می‌شود, منتهی مرجع ذی‌ربط ترتیب دیگری برای مرخصی معین می‌نماید. لازم بذکر است رأی اشاره شده در شکایت شاکی در مورد مستخدمینی است که طبق تبصره ماده 74 قانون استخدام کشوری بازنشسته می‌شوند و ارتباطی به مصوبات مربوط ندارد و مستندی برای موضوع شکایت نمی‌باشد. درخصوص ادعای شاکی مبنی بر مغایرت مصوبات مورد شکایت با موازین شرعی, قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان در پاسخ طی نامه شماره 877 مورخ 18/7/ 74اعلام داشته‌اند, عطف به نامه شماره هـ/73/178 ـ 14/6/74 موضوع در جلسه مورخ 12/7/74 فقهای محترم شورای نگهبان مطرح شده و تصویبنامه‌های اشاره شده در نامه فوق مغایر موازین شرع شناخته نشد.
هیأ‌ت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجﻩالاسلام و‌المسلمین اسماعیل فردو‌سی پور و با حضور رؤسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاو‌ره با اکثریت آراﺀ به شرح آتی مبادرت به صدو‌ر رأی می‌نماید.
رأی هیأ‌ت عمومی :
به موجب ماده 47 قانون استخدام کشوری مستخدم رسمی دو‌لت سالی یک ماه حق استفاده از مرخصی با استفاده از حقوق و فوق‌العاده‌های مربوطه را دارد, و چون اعمال حق مذکور مستلزم تقاضای مستخدم و علی‌القاعده متضمن اختیار تعیین تاریخ استفاده از آن با رعایت مقتضیات اداری می‌باشد, و الزام مستخدم به استفاده از حق مذکور در زمان خاص بدو‌ن جلب رضایت او موافق اصل اختیار استفاده از حق مقرر در ماده 47قانون فوق‌الذکر نیست, لذا مصوبه‌های مورد اعتراض درخصوص احتساب تعطیلات مندرج در آنها جزﺀ مرخصی استحقاقی سالانه, خارج از حدو‌د اختیار مندرج در ماده 50 و مخالف قانون تشخیص داده می‌شود و مستنداً به قسمت دو‌م ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می‌شود.

منبع سایت صلح